Όταν ο Δημήτριος Υψηλάντης αφίχθη στην Ελλάδα το καλοκαίρι του 1821, η Επανάσταση είχε εδραιωθεί στην Πελοπόννησο, τουλάχιστον. Τα άτακτα στρατεύματα είχαν επιτύχει να επικρατήσουν έναντι των αιφνιδιασμένων Τούρκων. Παρά τον αρχικό αιφνιδιασμό πάντως, ήταν βέβαιο πως η Υψηλή Πύλη δεν θα έμενε αδρανής και σίγουρα θα έστελνε και νέες δυνάμεις της να καταπνίξουν το κίνημα.
Ο Δημήτριος Υψηλάντης, ως έμπειρος αξιωμα¬τικός του Ρωσικού Στρατού, ήταν σε θέση να αντι¬ληφθεί την ανάγκη συγκρότησης τακτικών τμημά¬των, εν΄ όψη της αναμενόμενης τουρκικής αντεπίθεσης. Γνώριζε ότι η επιτυχία της επανάστασης δεν εξαρτάτο μόνο από τον ενθουσιασμό των επα¬ναστατών. Χρειαζόταν η πειθαρχία και η εκπαίδευ¬ση τακτικών τμημάτων, ώστε στην ποσοτική υπε¬ροχή των Τούρκων να αντιπαραβάλουν οι Έλληνες την ποιοτική τους υπεροχή.
Από τα Βέρβενα, όπου βρισκόταν, ο Δημήτριος Υψηλάντης εξέδωσε προκήρυξη με την οποία καλούσε εθελοντές για την επάνδρωση του "τακτι¬κού". Όταν συγκεντρώθηκαν περί τους 100 εθελο¬ντές, στάλθηκαν στην Καλαμάτα. Εκεί τους υποδέ¬χτηκε ο μέλλων διοικητής τους, ο Γάλλος ταγμα¬τάρχης Παλεστρά, Μπαλέστρας (ή Παλέσσας, κατά τους Έλληνες) βετεράνος και αυτός των Ναπολεόντειων Πολέμων. Μαζί με τον φιλέλληνα ταγματάρχη είχε αφιχθεί στη μεσσηνιακή πρωτεύ¬ουσα και ένα πλοίο, έμφορτο με μουσκέτα, ξιφο¬λόγχες, εξαρτύσεις και ιματισμό, αρκετά για τον εξοπλισμό 300 ανδρών. Το υλικό αυτό εστάλη μέσω της ελληνικής επιτροπής της Τεργέστης. Σταδιακά και άλλοι εθελοντές πύκνωσαν τις τάξεις του τακτικού. Λίγες μέρες μετά την αρχική του συγκρότηση το τμήμα οργανώθηκε σε τάγμα γραμμής των τριών λόχων, παρατάσσοντας περισ¬σότερους από 250 άνδρες. Οι άνδρες φορούσαν μαύρη στολή, έφεραν φέσι με εθνόσημο, δερμάτι¬νη εξάρτυση με μαύρη φυσιγγιοθήκη και θήκη για την ξιφολόγχη και μουσκέτο διαμετρήματος 17,6 χλστ.
Οι άτακτοι στρατιώτες αποκαλούσαν τους τακτικούς συναδέλφους τους "μαυροφόρους" εξ' αιτίας της μαύρης τους στολής. Είναι γνωστό ότι στο τάγμα δόθηκε τρίχρωμη σημαία (κόκκινο, μαύρο, λευκό) με παραστάσεις του σταυρού και των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης.
΄Ελλειψη κατάλληλου χώρου στρατοπεδίας, οι άνδρες του τάγματος διέμεναν στις
οικίες της Καλαμάτας, τρεφόμενοι επίσης από τους κατοίκους, αφού η υποτυπώδης ελληνική κυβέρνηση δεν ήταν σε θέση να τους συντηρήσει. Παρά τις δυσχέρειες ωστόσο, υπό τον Βaleste και τον ital;o λοχαγό Κουβερνάτι, το τάγμα άρχισε την εκπαίδευση του, εκπαίδευση επίπονη και εντατική, βασισμένη στον κανονισμό εκστρατείας του Γαλλικού Στρατού του 1791, όπως αυτός είχε αναθεωρηθεί το 1818.Βασικοί σχηματισμοί μάχης ήταν γραμμή βάθους τριών ζυγών, η φάλαγγα και τετράγωνο. Η
Ο σχηματισμός φάλαγγας χρησιμοποιείτο κυρίως στην επίθεση. Το τάγμα τασσόταν σε βάθος εννέα ζυγών. Στο σχηματισμό αυτό μόνο οι δύο πρώτοι ζυγοί διατηρούσαν την ικανότητα βολής.
Ο Σκώτος συνταγμα¬τάρχης Τόμας Γκόρντον, αρχηγός του Σώματος Γενικών Επι¬τελών του Στρατού στα πρώτα χρόνια της βασιλείας του Όθωνα. Ο Γκόρντον πολέμησε υπέρ της Ελλάδας από το 1821.
Το μεν βάθος όμως εξασφάλιζε άμεση αντικατάσταση απωλειών των πρώτων ζυγών και ισχύ κρούση κατά την επαφή. Συνήθως ένα τμήμα που δεχόταν έφοδο φάλαγγας έχανε τη συνοχή του. Αν δεν ήταν καλά εκπαιδευμένοι, οι άνδρες του έβαλαν πρόωρα και αναποτελεσματικά κατά της προσεγγιζούσας εχθρικής φάλαγγας και, με άδεια όπλα, εγκατέλειπαν με τρόμο τις γραμμές τους στη θέα των εχθρικών ξιφολογχών. Ανέκαθεν η ξιφολόγχη, υπήρξε ένα όπλο ψυχολογικό περισσότερο παρά πρακτικό. Στατιστικές μελέτες, μετά τη λήξη • Ναπολεόντειων Πολέμων, ανέφεραν ότι μόλις το 1% των απωλειών στις μεγάλες μάχες της περιόδου προερχόταν από πλήγματα ξιφολόγχης.
Ο φόβος χρήσης της ξιφολόγχης παρέλυε τον αντίπαλο. Μόνο όταν το τμήμα που δεχόταν έφοδο φάλαγγας ήταν άριστα εκπαιδευμένο, όπως το Βρετανικό πεζικό, ήταν σε θέση να επιτύχει ψυχολογικό πλεονέκτημα. Συγκρατώντας τα πυρά την ύστατη στιγμή μετέδιδαν στους αντιπάλους τον φόβο για το αποτέλεσμα της ομοβροντίας ΠΟΥ θα εξαπέλυαν. Όταν ο αντίπαλος πλησίαζε σε (στάση 5 -10 μέτρων, δεχόταν κατά πρόσωπο την ομοβροντία πυρών, που στην καλύτερη για περίπτωση, ανέκοπτε την προέλαση του και στη χειρότερη τον έτρεπε σε φυγή.
Ο τρίτος σχηματισμός, του τετραγώνου,) χρησιμοποιείτο είτε για να αποκρουσθεί έφοδος εχθρικού ιππικού, είτε για ολόπλευρη άμυνα του τμήματος από επίθεση άτακτων πεζών. Το εγχειρίδιο εκστρατείας του 1791 προέβλεπε ακόμα την "απόσπαση" αριθμού ανδρών του τμήματος, οι οποίοι δρούσαν ως ακροβολιστές.
Τον Αύγουστο του 1821 το τακτικό τάγμα εκτέλεσε την πρώτη του πολεμική επιχείρηση, από την Καλαμάτα αγκυροβόλησε ισχυρή μοίρα του τουρκικού στόλου. Πρόθεση του τούρκου ναυάρχου ήταν η αποβίβαση δυνάμεων και η κατα¬στροφή της πόλης. Τρομοκρατημένοι οι κάτοικοι ζήτησαν τη συνδρομή του Βaleste, ο οποίος έσπευσε στην ακτή και παρέταξε τους άνδρες του σε έναν ζυγό, αναμένοντας τον εχθρό. Στη θέα και μόνο συγκροτημένου τμήματος οι Τούρκοι δεν επιχείρησαν καν να αποβιβαστούν και αποχώρη¬σαν άπρακτοι. Η επιτυχία αυτή εξύψωσε αφάντα¬στα το φρόνημα των ανδρών του τάγματος που συνέχισαν με μεγαλύτερη επιμονή την εκπαίδευ¬ση τους.
Ως τα τέλη Σεπτεμβρίου το τάγμα ήταν ετοιμο¬πόλεμο και, με διαταγή του Υψηλάντη, στάλθηκε στο στρατόπεδο των Τρικόρφων, κοντά στην πολιορκούμενη Τρίπολη.
Από τα Τρίκορφα το τάγμα μεταστάθμευσε ακόμα πιο κοντά στην πόλη και έλαβε θέσεις απέ¬ναντι από την πύλη του Λεονταρίου. Παρέμεινε οιη θέση αυτή επί δέκα μέρες, κατά τη διάρκεια ίων οποίων ενεπλάκη πολλές φορές με τουρκικά αποσπάσματα, που μάταια προσπαθούσαν να "σπά¬σουν" τον κλοιό και να φέρουν τρόφιμα στους λιμοκτονούντες συμπατριώτες τους, εντός της πόλης. Σε όλες τις περιπτώσεις οι άνδρες του τάγ¬ματος επικράτησαν των Τούρκων, χάρις στην πει¬θαρχία και την εκπαίδευση τους. Στις πολιορκητι¬κές επιχειρήσεις συμμετείχε και ένας ουλαμός αλαφρού πυροβολικού, με επικεφαλής τον Γάλλο Βουτιέ. Το τμήμα αυτό θεωρείται ο πρόγονος του ελληνικού πυροβολικού.
Τον Οκτώβριο και ενώ οι πολιορκημένοι στην Τρίπολη Τούρκοι, παρά τις στερήσεις άντεχαν ακόμα, ο Υψηλάντης πληροφορήθηκε ότι τουρκική ναυτική μοίρα είχε εισέλθει στον Κορινθιακό κόλπο με σκοπό να αποβιβάσει στρατεύματα στις βόρειες ακτές της Πελοποννήσου. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο όμως θα ήταν λίαν δυσάρεστο για τους Έλληνες. Ακόμα και αν οι Τούρκοι δεν κατόρθωναν να άρουν την πολιορκία της Τρίπολης, θα ήταν σίγουρα σε θέση να προκαλέσουν μεγάλη βλάβη σία σχέδια των επαναστατών.
Για να αποτρέψει το δυσάρεστο αυτό ενδεχό¬μενο ο Δημήτριος Υψηλάντης θέλησε να εκστρατεύσει στη βόρεια Πελοπόννησο. Κάλεσε μάλιστα και ορισμένους οπλαρχηγούς να τον ακολουθή¬σουν. Η προοπτική της λαφυραγώγησης της, από στιγμή σε στιγμή, έτοιμης να παραδοθεί πόλης, όμως απέτρεψε τους οπλαρχηγούς και τους άνδρες τους από το να ακολουθήσουν τον θεω¬ρούμενο αρχηγό τους. Έτσι ο Υψηλάντης κινήθη¬κε μόνο με το τακτικό προς το Αίγιο. Καθ' οδόν όμως πληροφορήθηκε πως η τουρκική μοίρα, αφού κατέστρεψε το Γαλαξίδι, αποχώρησε από τον Κορινθιακό κόλπο.
Μετά την άρση της απειλής ο Υψηλάντης κινή¬θηκε προς την Τρίπολη και πάλι. Πριν φτάσει όμως πληροφορήθηκε πως η πόλη είχε καταλη¬φθεί εξ' εφόδου και είχε λεηλατηθεί. Οι Τούρκοι, στρατιώτες και άμαχοι, σφαγιάστηκαν κατά εκατο¬ντάδες, από τους διψασμένους για εκδίκηση, ύστε¬ρα από αιώνες στυγνής καταπίεσης, Έλληνες. Μόνο οι Αλβανοί στρατιώτες της φρουράς της Τρί¬πολης σώθηκαν, με προσωπική παρέμβαση του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη
Ο Βρετανός φιλέλλη¬νας και αρχιστράτη¬γος των χερσαίων ελληνικών δυνάμεων ΡΙτσαρντ Τσώρτς,
Το τακτικό πήγε τελικά στην Τρίπολη. Ούτε εκεί όμως του παραχωρήθηκαν τα αναγκαία για τη συντήρηση του, αφού τα άτακτα τμήματα δεν είχαν αφήσει τίποτα για τους τακτικούς συναδέλφους Γύρω του είχαν ήδη συγκεντρωθεί ελληνικά τμήματα. Σε λίγο αφίχθη εκεί και ο Υψη¬λάντης, επικεφαλής του τακτικού. Αφού συναντή¬θηκε με τον Κολοκοτρώνη αποφάσισε την από κοι¬νού προσβολή της πόλης και του φρουρίου της (Παλαμήδι) από το σώμα του Γέρου του Μωρία και το τακτικό. Στην επιχείρηση θα συνέπρατταν και πλοία του στόλου, τα οποία θα προσέβαλαν την πόλη από την πλευρά της θάλασσας, με το πυροβολικό τους, αποσπώντας περισσότερο την προσοχή των πολιορκημένων. Από την ξηρά, το σώμα του Κολοκοτρώνη και ένας λόχος του τακτικού θ' ενεργούσαν κατά του Παλαμηδίου και οι άλλοι δύο λόχοι του τακτικού θα προσέβαλαν το τείχος της πόλης. Η επιτυχία του όλου εγχειρήματος εξαρτάτο από τη σύγχυση και τον αιφνιδιασμό των εχθρών. γραμμή ήταν ο κατ' εξοχήν αμυντικός σχηματισμός σε εμπλοκή με εχθρικό πεζικό. Στο σχηματισμό αυτό ένα τμήμα μπορούσε να εξαπολύσει ομοβροντία με το 70%, τουλάχιστον της παρατακτέας του δύναμης.
Εφοδιασμένοι με κλίμακες οι Έλληνες κινήθηκαν μέσα στη νύκτα και έλαβαν θέσεις κοντά στα τείχη, αναμένοντας το σύνθημα για την εκτόξευση της εφόδου. Το σύνθημα θα το έδιναν τα πλοία του στόλου με τις ομοβροντίες τους κατά των οχυρωμάτων της πόλης.
Δυστυχώς το σύνθημα δεν δόθηκε ποτέ. Αντίθετός άνεμος δεν επέτρεψε στα ελληνικά πλοία να εισέλθουν στο λιμάνι του Ναυπλίου. Μάταια οι στρατιώτες περίμεναν όλη τη νύκτα κάτω από τις κάνες των τουρκικών πυροβόλων. Όπως ήταν φυσικό κάποια στιγμή έγιναν αντιληπτοί από τη τουρκική φρουρά. Ο Τούρκος φρούραρχος έστειλε τότε ένα ισχυρό απόσπασμα να επιτεθεί στα ελληνικά τμήματα. Κάτω από τα τείχη του Ναυπλίου το τακτικό έδωσε, επί τέσσερις ώρες, την πρώτη του εν παράταξη μάχη με τον τουρκικό όχλο. Οι Τούρκοι με αλαλαγμούς και την ιαχή "Αλλάχ, Αλλάχ" επιτέθηκαν. Οι "μαυροφόροι" τους ανέμεναν παρατεταγμένοι έτοιμοι. Ψύχραιμα σκόπευσαν και από μικρή απόσταση εξαπέλυσαν μία φονική ομοβροντία κατά της εχθρικής μάζας, στέλνοντας πολλούς
Τούρκους να συναντήσουν αυτοπροσώπως τον Προφήτη. Με συνεχείς βολές και με την ξιφολόγχη, άνδρες του τακτικού έτρεψαν τελικά σε φυγή τους εχθρούς. Οι Τούρκοι πολέμησαν γενναία. Δεν άντεξαν όμως στην πειθαρχία πυρός και στην επίθεση με τη λόγχη των Ελλήνων τακτικών. Αφήνονται πίσω τους δεκάδες νεκρών, οι εχθροί κατέφυγαν στην ασφάλεια των τειχών της πόλης. Και το τακτικό βέβαια είχε απώλειες, 17 νεκροί και αρκετοί τραυματίες. Είχε ωστόσο κατορθώσει να επικρατήσει σε αναπεπταμένο πεδίο πολύ ισχυρότερων αριθμητικά, δυνάμεων. Παρά τον ηρωισμό τους όμως οι άνδρες του τακτικού και πάλι δεν έτυχαν της αρμόζουσας φροντίδας από τους
"υπευθύνους" και τους οπλαρχηγούς, οι οποίοι κοιτούσαν με καχυποψία τους "φραγκοφορεμένονς πολεμιστές με τα "στενά". Έτσι ο Υψηλάντης απέσυρε το τμήμα στο Αργός. Εκεί οι άνδρες αναπαύθηκαν και επιτέλους ανεφοδιάστηκαν.
Λίγες μέρες αργότερα το τακτικό αφίχθη από τη Κόρινθο και συμμετείχε στις επιχειρήσεις για τη εκπόρθηση του φρουρίου του Ακροκορίνθου. Ύστερο από την παράδοση ίου φρουρίου, δύναμη τακτικών στρατιωτών εγκαταστάθηκε σε αυτό ως φρουρά. Τότε όμως συνέβη να φιλονικήσει ο Υψη¬λάντης με οπλαρχηγούς και να αποχωρήσει στην Αθήνα, αφήνοντας τελείως "απροστάτευτο" το τακτικό. Κανείς δεν ενδιαφερόταν για το τάγμα. Οι άνδρες, λιμοκτονούντες, άρχισαν να λιποτακτούν μαζικά αναζητώντας τροψή! Ο Βalete αγωνίστη¬κε φιλότιμα να προλάβει τη διάλυση. Προσέκρου¬σε όμως στο τείχος της αδιαφορίας των υπευθύ¬νων. Απογοητευμένος αποφάσισε να οδηγήσει τα θλιβερά υπολείμματα του τάγματος στην Κρήτη. Εκεί ο ίδιος βρήκε ηρωικό θάνατο.
Οι ελάχιστοι στρατιώτες που απέμεναν υπό τις σημαίες συγκεντρώθηκαν στην Κόρινθο. Και αυτοί, πάντως, ήταν έτοιμοι να λιποτακτήσουν. Την κατάσταση έσωσε η θέσπιση από το Βουλευτικό και το Εκτελεστικό του πρώτου οργανισμού Στρατού (Απρίλιος 1822, Νόμος υπ1 αριθμόν 8 της Ελληνικής Πολιτείας). Με βάση ιόν οργανισμό αυτό ιδρυόταν Υπουργείο Πολέμου και θεσπιζόταν η συγκρότηση βαρέως (της γραμμής) και ελαφρού πεζικού, ιππικού, πυροβολικού θέσεως και εκστρατείας, μηχανικού και σώματος φροντιστών επιμελητείας.
Υπό την αιγίδα του ισχυρού πολιτικού άνδρα της εποχής, του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου, συγκροτήθηκε τότε το 1ο Σύνταγμα Πεζικού. Το Σύνταγμα αποτελείτο από δύο τάγματα των πέντε λόχων, το καθένα. Κάθε λόχος είχε δύναμη 50 περί¬που ανδρών. Η συνολική δύναμη του Συντάγματος έφτασε τους 560 άνδρες.
Με ενέργειες του Μαυροκορδάτου ρυθμίστη¬καν τα της μισθοδοσίας και τροφοδοσίας του συντάγματος. Κάθε στρατιώτης θα ελάμβανε μισθό 14 τουρκικών γροσιών ανά μήνα και 300 δράμια ψωμιού, 25 δράμια ρυζιού, 100 δράμια κρέατος και 50 δράμια κρασιού την ημέρα. Επίσης κάθε στρατιώτης θα ελάμβανε, μετά την απελευ¬θέρωση της χώρας, ένα στρέμμα καλλιεργήσιμης γης για κάθε μήνα υπηρεσίας. Το τελευταίο μέτρο ήταν, φυσικά, ανέφικτο να υλοποιηθεί. Συνέβαλε ωστόσο στην ταχεία επάνδρωση του τακτικού.
Διοικητής του Συντάγματος ανέλαβε ο Ιταλός φιλέλληνας, συνταγματάρχης Πιέτρο Ταρέλα. Υποδιοικητής τοποθετήθηκε ο επίσης Ιταλός Κουβερλάτι -πρώην λοχαγός της Ιταλικής Φρουράς του Ναπολέοντα- με τον βαθμό του αντισυνταγματάρχη. Στο Σύνταγμα προσκολλήθηκε και "λόχος" πυροβολικού, με δύο πυροβόλα, υπό τον Γάλλο Βουτιέ.
Τον Μάιο ίου 1822 τα τάγματα παρέλαβαν, σε επίσημη τελετή, τις πολεμικές τους σημαίες, "δίχρωμες, εκ κυανού και λευκού". Η Γαλανόλευκη πολεμική σημαία είχε γεννηθεί. Από τότε ως σήμε¬ρα αποτελεί τον πιστό σύντροφο και οδηγό του Έλληνα μαχητή.
Οι άνδρες του Συντάγματος ήταν εξοπλισμένοι με μουσκέτο και ξιφολόγχη. Όσον αφορά τη στολή έγινε προμήθεια γαλλικού τύπου στολών. Οι στολές αυτές ήταν γαλάζιου χρώματος. Το πηλίκιο τύπου Shako ήταν μαύρο, όπως και οι δερμάτινες εξαρτύσεις. Οι περισσότεροι, πάντως άνδρες δεν έφεραν στολή. Η ανομοιομορφία αυτή δεν είχε επί¬δραση στο υψηλό πνεύμα μονάδος του Συντάγματος.
Οι περισσότεροι αξιωματικοί ήταν Έλληνες. ΄Αλλοι οκτώ ήταν Γερμανοί, έξι ήταν Ιταλοί, ένας ήταν Ολλανδός και ένας Πολωνός. Λίγο αργότερα εντάχθηκε στο Σύνταγμα και ένας ανεξάρτητος λόχος 120 φιλελλήνων.
Στα τέλη της άνοιξης του 1822 η κεντρική κυβέρνηση αποφάσισε να οργανώσει μία εκστρα¬τεία στη δυτική Ελλάδα, με σκοπό την αποκατά¬σταση της γραμμής συγκοινωνίας, μεταξύ Μεσο¬λογγίου και Σουλίου. Στην εκστρατεία θα συμμε¬τείχε και το τακτικό. Επικεφαλής της όλης επιχεί¬ρησης τέθηκε ο ίδιος ο Μαυροκορδάτος, άνδρας απαίδευτος στα πολεμικά.
Το 1ο Σύνταγμα Πεζικού μαζί με τον λόχο των φιλελλήνων, τον λόχο πυροβολικού και ένα σώμα Επτανησίων τέθηκαν υπό την διοίκηση του Γερ¬μανού στρατηγού Καρλ Νόρμαν. Τα τμήματα αυτά από την Κόρινθο έφτασαν στην Πάτρα και από εκεί στο Μεσολόγγι. Τελικά κατέληξαν στο χωριό Κομπότι της ΄Αρτας. Εκεί ιδρύθηκε "γενικό στρατόπεδο" στο οποίο προσήλθαν και άτακτα τμήματα. Ο "στρατός" του Μαυροκορδάτου αριθμούσε τώρα περί τους 2.200 άνδρες, εκ των οποίων οι 700 τακτικοί .
Στο Κομπότι έλαβε χώρο η πρώτη συμπλοκή, όταν τουρκικά τμήματα, ιππικού κυρίως, προσε¬βλήθησαν από το τακτικό και ανετράπησαν από επίθεση με τις λόγχες. Μετά από την επιτυχία αυτή τα ελληνικά τμήματα προώθησαν τις θέσεις ιούς και έφταοαν στα χωριά Πλάκα και Πέτα. Τα άτακτα ελληνικά τμήματα στην Πλάκα δέχθηκαν σφοδρή τουρκική επίθεση και αποσύρθηκαν στο χωριό Πέτα όπου στάθμευαν οι λοιπές ελληνικές δυνάμεις. ΄Υστερα από την εξέλιξη αυτή αποφασίστηκε η αμυντική εγκατάσταση των στρατευμάτων στο Πέτα και η αναμονή εκεί του εχθρού.
Τα άτακτα σώματα έλαβαν θέσεις στη δεξιά πτέρυγα της ελληνικής παράταξης, στην πλαγιά παρακείμενου βουνού, όπου και προχείρως οχυρώθηκαν. Στο κέντρο τάχθηκε το 1ο Σύνταγμα Πεζικού και τα δύο πυροβόλα του λόχου πυροβο¬λικού. Αριστερό τάχθηκαν ο λόχος των φιλελλήνων και οι Επτανήσιοι. Το σώμα, τέλος, του αρματωλού Γκόγκα έλαβε θέσεις στα νώτα της παράταξης, ως τμήμα ασφαλείας του στρατού.
Οι δυνάμεις του Αχμέτ πασά της Αρτας - 8.000 πεζοί και 700 ιππείς- πλησίασαν τις ελληνικές θέσεις και αφού οργανώθηκαν σε επτά φάλαγγες εφόδου, εξόρμησαν. Δυστυχώς το σώμα του Γκό¬γκα τράπηκε σε φυγή αφήνοντας ακάλυπτα το νώτα της κύριας ελληνικής παράταξης. Αντιμετω¬πίζοντας τον κίνδυνο να περικυκλωθούν, τα λοιπά άτακτα σώματα υποχώρησαν με τη σειρά τους. Υπό τις διαμορφωμένες συνθήκες και το τακτικό, που ως τότε αντιμετώπιζε επιτυχώς τους Τούρκους, προσπάθησε να οπισθοχωρήσει. Με ηρωική έξοδο οι άνδρες του τακτικού διέσπασαν τον εχθρικό κλοιό. Ορισμένοι όμως και μαζί τους λόχος των φιλελλήνων του Ιταλού συνταγματάρχη Α, Dania, δεν κατόρθωσαν να ξεφύγουν. Οι 13 αυτοί γενναίοι σχημάτισαν τετράγωνο και επί 5 ώρες θέριζαν με καυτό μολύβι τα τουρκικά στίφη. Στο τέλος όμως επικράτησαν οι αριθμοί. Έπεσαν όλοι, εκτός ενός ο οποίος αιχμαλωτίστηκε, βαριά τραυματισμένος. Οι συνολικές απώλειες του τακτικού στην καταστροφική μάχη του Πέτα ξεπέρασαν τους 200 άνδρες. Ανάμεσα στους νεκρούς βρισκόταν και ο διοικητής του Συντάγματος συνταγματάρχης Ταρέλα.
Ύστερα από τη μάχη το τακτικό οπισθοχώρησε με σχετική τάξη ως την Αθήνα και από εκεί στο Ναύπλιο. Υπό τη διοίκηση του Κουβερνάτι το Σύνταγμα, που είχε στο μεταξύ ενισχυθεί, συμμετείχε με ιδιαίτερη επιτυχία στις επιχειρήσεις που οδήγησαν, τελικά, στην πτώση της οχυρής πόλης και του περίφημου φρουρίου της.
Αμέσως μετά όμως τόσο οι εμφύλιες διαμάχη όσο και η εσκεμένη εγκατάλειψη του σώματος οδήγησαν στην εκ νέου διάλυση του. Ο διοικητή του 2ου Τάγματος Παναγιώτης Ρόδιος, με τις ευλογίες της "κυβέρνησης", σχημάτισε νέο τακτικό σώμα, "αποψιλώνοντας από προσωπικό, το υπάρχον. Τελικά και τα δύο σώματα, έλλειψη μέριμνας, διαλύθηκαν.
Η επαναστατημένη Ελλάδα είχε τότε εμπλακεί στη δίνη του Α' Εμφυλίου Πόλεμου και καμία από τις αντιμαχόμενες μερίδες δεν ενδιαφερόταν για τη διατήρηση ενός σώματος που δεν θα ήταν απαραίτητα πειθήνιο τους όργανο.
Κύλησαν αρκετοί μήνες ως τον Ιούλιο του 1824, όταν αποφασίστηκε η ανασυγκρότηση του τακτικού στρατού. Στην απόφαση αυτή συνέβαλε και η κίνηση της Μεγάλης Βρετανίας να χορηγήσει, με επαχθείς όρους βέβαια, δάνειο στην Ελλάδα .
Την εντολή σχηματισμού του νέου τακτικού σώματος έλαβε ο Παναγιώτης Ρόδιος. Παρά τις αντιξοότητες, ο Ρόδιος κατόρθωσε να συγκροτήσει ένα τάγμα πεζικού των έξι λόχων. Τέσσερις από αυτούς ήταν λόχοι γραμμής (κεντρικοί) επίλεκτων (γρεναδιέρων) και ένας ακροβολιστικής γραμμής. Κάθε λόχος είχε δύναμη 80 περίπου ανδρών. Η συνολική δύναμη του τάγματος ξεπερνούσε τους 500 άνδρες.
Παράλληλα με το πεζικό αναπτύχθηκε και το πυροβολικό. Συγκροτήθηκε ένας Λόχος Πυροβολητών δυνάμεως 150 ανδρών και τεσσάρων πυροβόλων των 4 λιβρών. Υπό τον Εμμανουήλ Καλέργη, 80 πυροβολητές απεστάλησαν ως ενίσχυση στο πολιορκη¬μένο, από τον Ιμπραήμ, φρούριο του Ναυαρίνου. Από αυτούς οι μισοί χάθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων. Επίσης ο λόχος ακροβολιστών του τάγματος, υπό τον λοχαγό Καρπό, συμμετείχε και, εν πολλοίς, έδωσε τη νίκη στους Έλληνες στη μάχη των Μύλων. Το λοιπό τάγμα.
Ο συνταγματάρχης Δημήτριος Καλλέρ¬γης, ένας από τους πρωτεργάτες του κινήματος της 3ης Σεπτεμβρίου 1843, όταν λαός και στρα¬τός επέβαλαν στον Όθωνα την παραχώρηση Συντάγματος.
παρέμεινε, σύμφωνα με τον Χρ. Βυζάντιο, στο Ναύπλιο, ως φρουρά της κυβέρνησης.
ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΚΑΡΥΚΑΣ
ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ 1821-1922
ΤΕΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΜΕΡΟΥΣ
Δυστυχώς το σύνθημα δεν δόθηκε ποτέ. Αντίθετός άνεμος δεν επέτρεψε στα ελληνικά πλοία να εισέλθουν στο λιμάνι του Ναυπλίου. Μάταια οι στρατιώτες περίμεναν όλη τη νύκτα κάτω από τις κάνες των τουρκικών πυροβόλων. Όπως ήταν φυσικό κάποια στιγμή έγιναν αντιληπτοί από τη τουρκική φρουρά. Ο Τούρκος φρούραρχος έστειλε τότε ένα ισχυρό απόσπασμα να επιτεθεί στα ελληνικά τμήματα. Κάτω από τα τείχη του Ναυπλίου το τακτικό έδωσε, επί τέσσερις ώρες, την πρώτη του εν παράταξη μάχη με τον τουρκικό όχλο. Οι Τούρκοι με αλαλαγμούς και την ιαχή "Αλλάχ, Αλλάχ" επιτέθηκαν. Οι "μαυροφόροι" τους ανέμεναν παρατεταγμένοι έτοιμοι. Ψύχραιμα σκόπευσαν και από μικρή απόσταση εξαπέλυσαν μία φονική ομοβροντία κατά της εχθρικής μάζας, στέλνοντας πολλούς
Τούρκους να συναντήσουν αυτοπροσώπως τον Προφήτη. Με συνεχείς βολές και με την ξιφολόγχη, άνδρες του τακτικού έτρεψαν τελικά σε φυγή τους εχθρούς. Οι Τούρκοι πολέμησαν γενναία. Δεν άντεξαν όμως στην πειθαρχία πυρός και στην επίθεση με τη λόγχη των Ελλήνων τακτικών. Αφήνονται πίσω τους δεκάδες νεκρών, οι εχθροί κατέφυγαν στην ασφάλεια των τειχών της πόλης. Και το τακτικό βέβαια είχε απώλειες, 17 νεκροί και αρκετοί τραυματίες. Είχε ωστόσο κατορθώσει να επικρατήσει σε αναπεπταμένο πεδίο πολύ ισχυρότερων αριθμητικά, δυνάμεων. Παρά τον ηρωισμό τους όμως οι άνδρες του τακτικού και πάλι δεν έτυχαν της αρμόζουσας φροντίδας από τους
"υπευθύνους" και τους οπλαρχηγούς, οι οποίοι κοιτούσαν με καχυποψία τους "φραγκοφορεμένονς πολεμιστές με τα "στενά". Έτσι ο Υψηλάντης απέσυρε το τμήμα στο Αργός. Εκεί οι άνδρες αναπαύθηκαν και επιτέλους ανεφοδιάστηκαν.
Λίγες μέρες αργότερα το τακτικό αφίχθη από τη Κόρινθο και συμμετείχε στις επιχειρήσεις για τη εκπόρθηση του φρουρίου του Ακροκορίνθου. Ύστερο από την παράδοση ίου φρουρίου, δύναμη τακτικών στρατιωτών εγκαταστάθηκε σε αυτό ως φρουρά. Τότε όμως συνέβη να φιλονικήσει ο Υψη¬λάντης με οπλαρχηγούς και να αποχωρήσει στην Αθήνα, αφήνοντας τελείως "απροστάτευτο" το τακτικό. Κανείς δεν ενδιαφερόταν για το τάγμα. Οι άνδρες, λιμοκτονούντες, άρχισαν να λιποτακτούν μαζικά αναζητώντας τροψή! Ο Βalete αγωνίστη¬κε φιλότιμα να προλάβει τη διάλυση. Προσέκρου¬σε όμως στο τείχος της αδιαφορίας των υπευθύ¬νων. Απογοητευμένος αποφάσισε να οδηγήσει τα θλιβερά υπολείμματα του τάγματος στην Κρήτη. Εκεί ο ίδιος βρήκε ηρωικό θάνατο.
Οι ελάχιστοι στρατιώτες που απέμεναν υπό τις σημαίες συγκεντρώθηκαν στην Κόρινθο. Και αυτοί, πάντως, ήταν έτοιμοι να λιποτακτήσουν. Την κατάσταση έσωσε η θέσπιση από το Βουλευτικό και το Εκτελεστικό του πρώτου οργανισμού Στρατού (Απρίλιος 1822, Νόμος υπ1 αριθμόν 8 της Ελληνικής Πολιτείας). Με βάση ιόν οργανισμό αυτό ιδρυόταν Υπουργείο Πολέμου και θεσπιζόταν η συγκρότηση βαρέως (της γραμμής) και ελαφρού πεζικού, ιππικού, πυροβολικού θέσεως και εκστρατείας, μηχανικού και σώματος φροντιστών επιμελητείας.
Υπό την αιγίδα του ισχυρού πολιτικού άνδρα της εποχής, του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου, συγκροτήθηκε τότε το 1ο Σύνταγμα Πεζικού. Το Σύνταγμα αποτελείτο από δύο τάγματα των πέντε λόχων, το καθένα. Κάθε λόχος είχε δύναμη 50 περί¬που ανδρών. Η συνολική δύναμη του Συντάγματος έφτασε τους 560 άνδρες.
Με ενέργειες του Μαυροκορδάτου ρυθμίστη¬καν τα της μισθοδοσίας και τροφοδοσίας του συντάγματος. Κάθε στρατιώτης θα ελάμβανε μισθό 14 τουρκικών γροσιών ανά μήνα και 300 δράμια ψωμιού, 25 δράμια ρυζιού, 100 δράμια κρέατος και 50 δράμια κρασιού την ημέρα. Επίσης κάθε στρατιώτης θα ελάμβανε, μετά την απελευ¬θέρωση της χώρας, ένα στρέμμα καλλιεργήσιμης γης για κάθε μήνα υπηρεσίας. Το τελευταίο μέτρο ήταν, φυσικά, ανέφικτο να υλοποιηθεί. Συνέβαλε ωστόσο στην ταχεία επάνδρωση του τακτικού.
Διοικητής του Συντάγματος ανέλαβε ο Ιταλός φιλέλληνας, συνταγματάρχης Πιέτρο Ταρέλα. Υποδιοικητής τοποθετήθηκε ο επίσης Ιταλός Κουβερλάτι -πρώην λοχαγός της Ιταλικής Φρουράς του Ναπολέοντα- με τον βαθμό του αντισυνταγματάρχη. Στο Σύνταγμα προσκολλήθηκε και "λόχος" πυροβολικού, με δύο πυροβόλα, υπό τον Γάλλο Βουτιέ.
Τον Μάιο ίου 1822 τα τάγματα παρέλαβαν, σε επίσημη τελετή, τις πολεμικές τους σημαίες, "δίχρωμες, εκ κυανού και λευκού". Η Γαλανόλευκη πολεμική σημαία είχε γεννηθεί. Από τότε ως σήμε¬ρα αποτελεί τον πιστό σύντροφο και οδηγό του Έλληνα μαχητή.
Οι άνδρες του Συντάγματος ήταν εξοπλισμένοι με μουσκέτο και ξιφολόγχη. Όσον αφορά τη στολή έγινε προμήθεια γαλλικού τύπου στολών. Οι στολές αυτές ήταν γαλάζιου χρώματος. Το πηλίκιο τύπου Shako ήταν μαύρο, όπως και οι δερμάτινες εξαρτύσεις. Οι περισσότεροι, πάντως άνδρες δεν έφεραν στολή. Η ανομοιομορφία αυτή δεν είχε επί¬δραση στο υψηλό πνεύμα μονάδος του Συντάγματος.
Οι περισσότεροι αξιωματικοί ήταν Έλληνες. ΄Αλλοι οκτώ ήταν Γερμανοί, έξι ήταν Ιταλοί, ένας ήταν Ολλανδός και ένας Πολωνός. Λίγο αργότερα εντάχθηκε στο Σύνταγμα και ένας ανεξάρτητος λόχος 120 φιλελλήνων.
Στα τέλη της άνοιξης του 1822 η κεντρική κυβέρνηση αποφάσισε να οργανώσει μία εκστρα¬τεία στη δυτική Ελλάδα, με σκοπό την αποκατά¬σταση της γραμμής συγκοινωνίας, μεταξύ Μεσο¬λογγίου και Σουλίου. Στην εκστρατεία θα συμμε¬τείχε και το τακτικό. Επικεφαλής της όλης επιχεί¬ρησης τέθηκε ο ίδιος ο Μαυροκορδάτος, άνδρας απαίδευτος στα πολεμικά.
Το 1ο Σύνταγμα Πεζικού μαζί με τον λόχο των φιλελλήνων, τον λόχο πυροβολικού και ένα σώμα Επτανησίων τέθηκαν υπό την διοίκηση του Γερ¬μανού στρατηγού Καρλ Νόρμαν. Τα τμήματα αυτά από την Κόρινθο έφτασαν στην Πάτρα και από εκεί στο Μεσολόγγι. Τελικά κατέληξαν στο χωριό Κομπότι της ΄Αρτας. Εκεί ιδρύθηκε "γενικό στρατόπεδο" στο οποίο προσήλθαν και άτακτα τμήματα. Ο "στρατός" του Μαυροκορδάτου αριθμούσε τώρα περί τους 2.200 άνδρες, εκ των οποίων οι 700 τακτικοί .
Στο Κομπότι έλαβε χώρο η πρώτη συμπλοκή, όταν τουρκικά τμήματα, ιππικού κυρίως, προσε¬βλήθησαν από το τακτικό και ανετράπησαν από επίθεση με τις λόγχες. Μετά από την επιτυχία αυτή τα ελληνικά τμήματα προώθησαν τις θέσεις ιούς και έφταοαν στα χωριά Πλάκα και Πέτα. Τα άτακτα ελληνικά τμήματα στην Πλάκα δέχθηκαν σφοδρή τουρκική επίθεση και αποσύρθηκαν στο χωριό Πέτα όπου στάθμευαν οι λοιπές ελληνικές δυνάμεις. ΄Υστερα από την εξέλιξη αυτή αποφασίστηκε η αμυντική εγκατάσταση των στρατευμάτων στο Πέτα και η αναμονή εκεί του εχθρού.
Τα άτακτα σώματα έλαβαν θέσεις στη δεξιά πτέρυγα της ελληνικής παράταξης, στην πλαγιά παρακείμενου βουνού, όπου και προχείρως οχυρώθηκαν. Στο κέντρο τάχθηκε το 1ο Σύνταγμα Πεζικού και τα δύο πυροβόλα του λόχου πυροβο¬λικού. Αριστερό τάχθηκαν ο λόχος των φιλελλήνων και οι Επτανήσιοι. Το σώμα, τέλος, του αρματωλού Γκόγκα έλαβε θέσεις στα νώτα της παράταξης, ως τμήμα ασφαλείας του στρατού.
Οι δυνάμεις του Αχμέτ πασά της Αρτας - 8.000 πεζοί και 700 ιππείς- πλησίασαν τις ελληνικές θέσεις και αφού οργανώθηκαν σε επτά φάλαγγες εφόδου, εξόρμησαν. Δυστυχώς το σώμα του Γκό¬γκα τράπηκε σε φυγή αφήνοντας ακάλυπτα το νώτα της κύριας ελληνικής παράταξης. Αντιμετω¬πίζοντας τον κίνδυνο να περικυκλωθούν, τα λοιπά άτακτα σώματα υποχώρησαν με τη σειρά τους. Υπό τις διαμορφωμένες συνθήκες και το τακτικό, που ως τότε αντιμετώπιζε επιτυχώς τους Τούρκους, προσπάθησε να οπισθοχωρήσει. Με ηρωική έξοδο οι άνδρες του τακτικού διέσπασαν τον εχθρικό κλοιό. Ορισμένοι όμως και μαζί τους λόχος των φιλελλήνων του Ιταλού συνταγματάρχη Α, Dania, δεν κατόρθωσαν να ξεφύγουν. Οι 13 αυτοί γενναίοι σχημάτισαν τετράγωνο και επί 5 ώρες θέριζαν με καυτό μολύβι τα τουρκικά στίφη. Στο τέλος όμως επικράτησαν οι αριθμοί. Έπεσαν όλοι, εκτός ενός ο οποίος αιχμαλωτίστηκε, βαριά τραυματισμένος. Οι συνολικές απώλειες του τακτικού στην καταστροφική μάχη του Πέτα ξεπέρασαν τους 200 άνδρες. Ανάμεσα στους νεκρούς βρισκόταν και ο διοικητής του Συντάγματος συνταγματάρχης Ταρέλα.
Ύστερα από τη μάχη το τακτικό οπισθοχώρησε με σχετική τάξη ως την Αθήνα και από εκεί στο Ναύπλιο. Υπό τη διοίκηση του Κουβερνάτι το Σύνταγμα, που είχε στο μεταξύ ενισχυθεί, συμμετείχε με ιδιαίτερη επιτυχία στις επιχειρήσεις που οδήγησαν, τελικά, στην πτώση της οχυρής πόλης και του περίφημου φρουρίου της.
Αμέσως μετά όμως τόσο οι εμφύλιες διαμάχη όσο και η εσκεμένη εγκατάλειψη του σώματος οδήγησαν στην εκ νέου διάλυση του. Ο διοικητή του 2ου Τάγματος Παναγιώτης Ρόδιος, με τις ευλογίες της "κυβέρνησης", σχημάτισε νέο τακτικό σώμα, "αποψιλώνοντας από προσωπικό, το υπάρχον. Τελικά και τα δύο σώματα, έλλειψη μέριμνας, διαλύθηκαν.
Η επαναστατημένη Ελλάδα είχε τότε εμπλακεί στη δίνη του Α' Εμφυλίου Πόλεμου και καμία από τις αντιμαχόμενες μερίδες δεν ενδιαφερόταν για τη διατήρηση ενός σώματος που δεν θα ήταν απαραίτητα πειθήνιο τους όργανο.
Κύλησαν αρκετοί μήνες ως τον Ιούλιο του 1824, όταν αποφασίστηκε η ανασυγκρότηση του τακτικού στρατού. Στην απόφαση αυτή συνέβαλε και η κίνηση της Μεγάλης Βρετανίας να χορηγήσει, με επαχθείς όρους βέβαια, δάνειο στην Ελλάδα .
Την εντολή σχηματισμού του νέου τακτικού σώματος έλαβε ο Παναγιώτης Ρόδιος. Παρά τις αντιξοότητες, ο Ρόδιος κατόρθωσε να συγκροτήσει ένα τάγμα πεζικού των έξι λόχων. Τέσσερις από αυτούς ήταν λόχοι γραμμής (κεντρικοί) επίλεκτων (γρεναδιέρων) και ένας ακροβολιστικής γραμμής. Κάθε λόχος είχε δύναμη 80 περίπου ανδρών. Η συνολική δύναμη του τάγματος ξεπερνούσε τους 500 άνδρες.
Παράλληλα με το πεζικό αναπτύχθηκε και το πυροβολικό. Συγκροτήθηκε ένας Λόχος Πυροβολητών δυνάμεως 150 ανδρών και τεσσάρων πυροβόλων των 4 λιβρών. Υπό τον Εμμανουήλ Καλέργη, 80 πυροβολητές απεστάλησαν ως ενίσχυση στο πολιορκη¬μένο, από τον Ιμπραήμ, φρούριο του Ναυαρίνου. Από αυτούς οι μισοί χάθηκαν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων. Επίσης ο λόχος ακροβολιστών του τάγματος, υπό τον λοχαγό Καρπό, συμμετείχε και, εν πολλοίς, έδωσε τη νίκη στους Έλληνες στη μάχη των Μύλων. Το λοιπό τάγμα.
Ο συνταγματάρχης Δημήτριος Καλλέρ¬γης, ένας από τους πρωτεργάτες του κινήματος της 3ης Σεπτεμβρίου 1843, όταν λαός και στρα¬τός επέβαλαν στον Όθωνα την παραχώρηση Συντάγματος.
παρέμεινε, σύμφωνα με τον Χρ. Βυζάντιο, στο Ναύπλιο, ως φρουρά της κυβέρνησης.
ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΚΑΡΥΚΑΣ
ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ 1821-1922
ΤΕΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΜΕΡΟΥΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου