Τον Φεβρουάριο του 1825 ο Ιμπραήμ πασάς της Αιγύπτου αποβίβασε ανενόχλητος τις δυνά¬μεις του στην Πελοπόννησο. Τα τακτικά του στρατεύματα, εκπαιδευμένα με βάση το τακτικό δόγμα του Γαλλικού Στρατού, επικράτησαν χωρίς δυσκολία των διχασμένων Ελλήνων. Στο Μανιάκι οι λίγοι ήρωες του Παπαφλέσσα σφα¬γιάστηκαν χωρίς πρακτικό αντίκρυσμα.
Η κυβέρνηση του Γ. Κουντουριώτη, θορυβη¬μένη από την ακατάσχετη προέλαση του Ιμπραήμ, αποφάσισε την ενίσχυση του τακτικού στρατού, του μόνου ικανού να αντιμετωπίσει, επί ίσοις όροις, τις δυνάμεις του Αιγυπτίου δυνάστη. Για τον σκοπό αυτό ψηφίστηκε, στις 10 Μαίου 1825, ο υπ' αριθμόν 14 "Περί Απογραφικής Στρατολογίας" νόμος. Με συγκεκριμένο νομοθέτημα καθοριζόταν το όριο ηλι¬κίας των στρατευσίμων καθώς και ο τρόπος στρατολό¬γησης τους. Ανά 100 κατοίκους θα κληρωνόταν να υπη¬ρετήσει στον στρατό ένας στρατεύσιμος. Η διάρκεια της θητείας οριζόταν σε τρία έτη.
Αρχηγός των Τακτικών Στρατευμάτων της Ελλάδος" τοποθετήθηκε, με απόφαση της κυβέρνησης, ο Γάλλος συνταγματάρχης Κάρολος
Φαβιέρος ( ήταν επίσης βετεράνος των Ναπολεόντειων Πολέμων) ένας εξαιρετικά έμπειρος, γενναίος και ακριβοδίκαιος αξιωματικός. Την 30η Ιουλίου 1825 ο Φαβιέρος ανέ¬λαβε επίσημα τη διοίκηση του τακτικού από τον Π. Ρόδιο. Από την ημέρα αυτή άρχισε η χρυσή περίοδος του τακτικού. Ο Φαβιέρος ανέπτυξε αμέσως μεγάλη δραστηριότητα, τόσο στο επίπεδο της οργάνωσης του στρατού, όσο και στο τομέα εμπέδωσης της πειθαρχίας
Ο Γάλλος συνταγμα¬τάρχης Κάρολος Φαβιέρος, διοικητής του τακτικού Ελληνι¬κού Στρατού από το 1825 έως το 1828. Ο Φαβιέρος υπήρξε ο πραγματικός «πατέ¬ρας» του στρατού της Ελλάδας.
Στρατολόγοι αξιω¬ματικοί και υπαξιωματικοί περιόδευσαν τις ελεύθερες περιοχές συγκεντρώνοντας άνδρες. Τότε συγκροτήθηκε, υπό τον Γάλλο επίλαρχο Ρενιώλ και τμήμα τακτικού ιππικού. Επίσης συγκροτήθηκαν μικρή επιτελική υπη¬ρεσία και στρατιωτική μουσική, ενώ ανασυγκροτή¬θηκε και ο λόχος πυροβολητών.
Η πρώτη στρατιωτική επιχείρηση του νέου τακτικού ήταν αποτυχημένη (απόπειρα ανακατά¬ληψης της Τρίπολης) λόγω της παρασπονδίας των άτακτων σωμάτων. Παρά τις δυσκολίες όμως, μέρα με τη μέρα, το τακτικό ισχυροποιείτο. Στο ζενίθ της ακμής του απετελείτο από τέσσερα τάγ¬ματα γραμμής, τρεις ίλες ιππικού, μία πυροβολαρ¬χία και στρατιωτική μουσική. Τα τρία τάγματα ήταν ιδιαίτερα ενισχυμένης σύνθεσης, αποτελού¬μενα από οκτώ λόχους το καθένα (έξι κεντρικούς, έναν επίλεκτων, έναν ακροβολιστών). Το Δ' Τάγμα διέθετε τέσσερις λόχους. Το ιππικό διέθετε μία ίλη λογχοφόρων, μία ίλη καραμπινιέρων και μία ίλη πεζομάχων - έλλειψη ίππων - ιππέων. Κάθε ίλη αριθμούσε περί τους 80 άνδρες. Οργανώθηκε επίσης και το πρώτο τακτικό ελαφρύ ελληνικό σώμα των "Σταυροφόρων". Το σώμα αυτό, δυνάμεως 200 - 250 ανδρών, ονομάστηκε έτσι από τον μικρό μαύρο υφασμάτινο σταυρό που οι άνδρες του είχαν ραμμένο στις παραδοσιακές φορεσιές τους Το σώμα διέθετε δική του πολεμική σημαία.
Σύντομα, χάρις στο σοβαρό έργο του Φαβιέρου η επαναστατημένη Ελλάδα βρέθηκε να διαθέτει τακτικό στρατό 4.000 ανδρών, αποτελούμενο από τμήματα όλων των όπλων. Αν εχρησιμοποιείτο σωστά ο στρατός αυτός θα μπορούσε να προσφέ¬ρει εξαιρετικές υπηρεσίες στην πατρίδα. Και πάλι όμως η αδιαφορία και οι εμφύλιες διαμάχες δεν επέτρεψαν στους κρατούντες να τον αξιοποιήσουν ως όφειλαν.
Τον Φεβρουάριο του 1826 ο Φαβιέρος, επικεφαλής του Α' Τάγματος Πεζικού, του ιππικού, του πυροβολικού, 120 σταυροφόρων και 300 άτακτων, εξεστράτευσε στην Εύβοια με αντικειμενικό σκοπό την απελευθέρωση της Καρύστου. Μπροστά στην μανιασμένη αντίδραση των πολυαριθμότερων Τούρκων και στην ελλειπή υποστήριξη από τον ελληνικό στόλο, η επιχείρηση παρά τον ανδιαμφισβήτητο ηρωισμό που επέδειξαν οι τακτικοί ιδιαίτερα στρατιώτες.
Η επιστροφή του αποσπάσματος στην Αθήνα συνέπεσε με την άφιξη από το Λονδίνο, των πρώτων "επισήμων" ελληνικών στολών. Ως τότε τα τακτικά σώματα ήταν ενδεδυμένα με οτιδήποτε διαθέσιμο, από στολές ίδιες με του γαλλικού φρού πεζικού ως και πολιτικά ενδύματα ή και φουστανέλες. Οι νέες στολές ήταν εντυπωσιακές. Τα χιτώνια ήταν γαλάζια. Τα παντελόνια ήταν γκρι ίδια με αυτά του Βρετανικού Στρατού. Οι χιαστί εξαρτύσεις ήταν από βαμμένο λευκό δέρμα υποστήριζαν τη μαύρη δερμάτινη φυσιγγιοθήκη και την επίσης μαύρη θήκη της ξιφολόγχης, στο κεφάλι φερόταν μαύρο δερμάτινο κράνος, μαύρο χαμηλό λοφίο (ασπρόμαυρο για τους αξιωματικούς)
Πέρα από την εμφάνιση όμως βελτιώθηκε πολύ και το επίπεδο εκπαίδευσης των Ελλήνων στρατιωτών. Το γεγονός αυτό πιστοποιήθηκε πολλές περιπτώσεις. Σε μία από αυτές το νεοσύστατο ελληνικό τακτικό ιππικό, υπό τον Πορτογάλλο Αλμέτδα, διέλυσε κοντά στην Τρίπολη ένα τακτικό αιγυπτιακό τάγμα. Η ταχύτητα επέλασης Ελλήνων ιππέων, δεν επέτρεψε στο εχθρικό να σχηματίσει τετράγωνο. Οι Αιγύπτιοι πανικοβλήθηκαν, έχασαν τη συνοχή τους, δέχτηκαν ελληνική έφοδο όντας σε αταξία κατ διαλύθηκαν. Περισσότεροι από 400 Αιγύπτιοι σκοτώθηκαν έναντι ελαχίστων Ελλήνων.
Τυφεκιοφόρος του τακτικού στρατού του 1826. Οι στολές του τακτικού είχαν παραγγελθεί στη Βρετανία. Πολύ γρήγορα πάντως το δερμάτινο κράνος έπαψε να χρησιμοποιείται και αντικαταστάθηκε από φέσι. Οι στολές των αξιωματικών ήταν πιο πλούσια διακοσμημένες και έφεραν ασημόχρωμα σειρήτια στο ύψος του στήθους. (Πίνακας του Στέλιου Νιγδιόπουλου.)
Η επομένη σύγκρουση όπου κυριολεκτικά έλαμψε και δοξάστηκε το τακτικό σημειώθηκε στο Χαϊδάρι. Ακολουθώντας τον Γεώργιο Καραϊσκάκη, ο Φαβιέρος οδήγησε δυο τάγματα γραμμής, μια πυροβολαρχία με τέσσερα ελαφρά πυροβόλα, την πεζομάχο ίλη (μετονομάσθηκε σε "αποστολικό λόχο") έναν λόχο 80 φιλελλήνων και η μουσική προς την Αθήνα, με σκοπό την άρση της πολιορκίας της Ακρόπολης.
Τα ελληνικά άτακτα και τακτικά τμήματα στρα¬τοπέδευσαν στο Χαϊδάρι. Τη δεύτερη μέρα από την άφιξη τους, το άτακτα σώματα δέχτηκαν έφοδο του τούρκικου ιππικού. Οι Τούρκοι πίεσαν με το ιππικό τους, ασφυκτικά και τις δυο πτέρυγες της Ελληνικής παράταξης. Τότε όμως επενέβη το τακτικό. Το ένα τάγμα, σχηματίζοντος βαθιά φάλαγγα, ανά διλοχία, επιτέθηκε με ταχύ βήμα, με προτεταμένες τις ξιφολόγχες, κα τα των αντιπάλων ιππέων. Οι Τούρκοι σάστισαν και δεχόμενοι τις ελληνικές ομοβροντίες τράπηκαν σε φυγή, αφήνο¬ντας πίσω τους πλήθος νεκρών, μεταξύ των οποί¬ων και τον υποδιοικητή του αποσπάσματος και τη σημαία τους.
Στη δεξιά ελληνική πτέρυγα η κατάσταση εξε¬λισσόταν καλύτερα για τους Τούρκους. Οι 80 φιλέλληνες πολεμούσαν γενναία, αλλά έπρεπε να ενισχυθούν. Αντιλαμβανόμενος τη δεινή θέση των φιλελλήνων, ο Φαβιέρος διέταξε δύο λόχους του Β' Τάγματος να τους ενισχύσουν. Πραγματικά οι δυο λόχοι εξόρμησαν με ορμή και σε λίγο διασκόρπισαν τα έφιππα τουρκικά στίφη.
Αποδεικνύοντας στην πράξη το υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης και την εξαιρετική του πειθαρχία υπό το πυρ του εχθρού, το τακτικό κέρδισε τα εύσημα και αυτών ακόμα των άτακτων. Ο ίδιος ο Καραϊ¬σκάκης εντυπωσιάστηκε από την αποτελεσματικότητα του τακτικού, ακόμα και σε αναπεπταμένο πεδίο, απέναντι στο περίφημο τουρκικό ιππικό.
Την επομένη η ελληνική παράταξη δέχτηκε εκ νέου συνδυασμένη επίθεση της στρατιάς του Κιουταχή. Το τουρκικό πυροβολικό ανέσκαπτε τις ελληνικές θέσεις. Το πεζικό τους, υποστηριζόμενο και από ιππικό, ξεχύθηκε κατά των Ελλήνων. Η κατάσταση ήταν κρίσιμη και ήδη το ηθικό των ατάκτων ελληνικών σωμάτων έδειχνε σημεία κλο¬νισμού, λόγω κυρίως της δράσης του εχθρικού πυροβολικού, απέναντι στο οποίο ελάχιστα μπο¬ρούσαν να αντιπαραβάλλουν. Και πάλι όμως επε¬νέβη το τακτικό. Το δύο τάγματα γραμμής, με τους πεζομάχους ιππείς και τους φιλέλληνες μπροστά τους σε διάταξη ακροβολισμού, επιτέθηκαν σε σχηματισμό φάλαγγας κατά των θέσεων των εχθρικών πυροβολαρχιών!!! Οι Τούρκοι πυρο¬βολητές έβαλαν με μανία κατά των Ελλήνων. Όταν όμως είδαν το "δάσος" των λογχών να τους πλησιάζει ατρόμητο, αγνοώντας τις απώλειες, δεν άντεξαν. Εγκατέλειψαν τα πυροβόλα και τράπηκαν σε φυγή μαζί με το ιππικό που τους υποστήριζε! Μετά την αρχική επιτυχία ο Φαβιέρος, με την υπο¬στήριξη και των τεσσάρων ελαφρών πυροβόλων, ανέλαβε γενική επίθεση και έτρεψε τους Τούρ¬κους σε άτακτη φυγή. Αν τότε το τακτικό ενισχυό¬ταν από τα άτακτα τμήματα είναι πολύ πιθανό ο στρατός του Κιουταχή να είχε υποστεί συντριπτική ήττα. ¬
Το μεγαλύτερο κατόρθωμα του τακτικού όμως, θεωρείται η διάσπαση του τουρκικού απο¬κλεισμού της Ακρόπολης και ο ανεφοδιασμός της φρουράς. Φορτωμένοι με τρόφιμα και πυρομαχικά, ο Φαβιέρος και 500 εθελοντές στρατιώτες του διέσχισαν τις τουρκικές γραμμές και ενίσχυσαν τους πολιορκημένους (30 Νοεμβρίου 1826).
Τον Σεπτέμβριο του 1827 το τακτικό εξεστράτευσε στη Χίο. Και πάλι όμως, αν και συνέτριψε τους Τούρκους και τους υποχρέωσε να κλειστούν στο φρούριο του νησιού, δεν υποστηρίχτηκε από τον στόλο, ο οποίος δεν κατόρθωσε καν να απο¬κλείσει το νησί. Έτσι οι Τούρκοι ανεφοδιάζονταν ανενόχλητοι από τις απέναντι μικρασιατικές ακτές. Μοιραία λοιπόν η εκστρατεία απέτυχε. Ύστερα από αυτό το τακτικό αφέθηκε και πάλι στην τύχη του. Ως την έλευση του Καποδίστρια (12 Ιανουαρί¬ου 1828) όλη η χώρα βρισκόταν σε κατάσταση σύγχυσης και αποδιοργάνωσης, με τον Κιουταχή να καταστρέφει τη Ρούμελη και τον Ιμπραήμ να λεη¬λατε
ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΚΑΡΥΚΑΣ
ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ 1821-1922
ΤΕΛΟΣ ΤΡΙΤΟΥ ΜΕΡΟΥΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου