ΟΙ ΣΟΦΙΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΣΤΗΝ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ

Του Αντωνίου Αντωνάκου

Καθηγητού-Κλασσικού Φιλολόγου

Ιστορικού - Συγγραφέως

Μας κάνει σήμερα ιδιαίτερη εντύπωση, η χρησιμοποίηση στην πολιτική αρκετών όρων σχετικών με την αρχαία ελληνική λέξη "σοφιστής". Ο σοφιστής στην αρχαιότητα ήταν δάσκαλος τής ρητορικής και της πολιτικής φιλοσοφίας, επί πληρωμή. Και τούτο διότι οι σοφιστές προετοίμαζαν τους γόνους πολύ πλουσίων οικογενειών για να γίνουν καλοί ρήτορες στην πολιτική, και αν και ξεκίνησαν καλά, στην συνέχεια τους δίδασκαν μεθόδους για το πώς θα απεδείκνυαν διά τού λόγου σε κάποιον ότι "το άσπρο είναι μαύρο" και το αντίθετο!

 Σήμερα, όταν λέμε "σοφιστής", εννοούμε "ο ικανός στα σοφίσματα". Και "σόφισμα", σύμφωνα με τα λεξικά είναι ο σκόπιμα λαθεμένος συλλογισμός για εξαπάτηση, η έξυπνη επινόηση, το ευφυές τέχνασμα. Το σόφισμα λέγεται και σοφιστεία, ενώ με τον ίδιο όρο δηλώνεται και η τέχνη τού σοφιστή. Επίσης, με τον όρο "σοφιστικός συλλογισμός", δηλώνεται ο απατηλός συλλογισμός, που διαστρέφει την αλήθεια.

Οι μέθοδοι λοιπόν που χρησιμοποιούν οι σοφιστές, έδωσαν τους τρόπους ασκήσεως τής σημερινής "πολιτικής"! Κι αυτές θα προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε, αποσαφηνίζοντας τους τρόπους που ένας "πολιτικάντης σοφιστής" χρησιμοποιεί για να σας κοροϊδέψει. Όταν για παράδειγμα έχετε μπροστά σας ένα τέτοιο άτομο, το οποίο ασκεί εξουσία και του κάνετε μία ερώτηση που το εγκλωβίζει, η πρώτη κίνηση που κάνει για να ξεφύγει είναι ... να συμφωνήσει μαζί σου! Γι’ αυτό σού λέει: "συμφωνώ απόλυτα μαζί σου. Έχεις δίκιο"! Με αυτόν τον τρόπο ο σοφιστής πολιτικός κατευνάζει την επιθετικότητα τού συνομιλητού και τον απορυθμίζει ελαφρώς. Κι εκεί που νομίζεις ότι συμφωνεί μαζί σου, σου προβάλλει την αντίρρηση. "Όμως ..." Κι εσύ δεν καταλαβαίνεις... Αφού συμφωνεί απόλυτα μαζί σου, πού ταιριάζει το "όμως"; Ή συμφωνείς ή διαφωνείς. "Όμως...", δεν υπάρχει !

Μία δεύτερη μέθοδος είναι αυτή τής γενικολογίας και η αποπροσωποποίηση. Λένε γενικά και αόριστα πράγματα, όπως π.χ. "Το σύστημα"..., "ανάπτυξη"..., "προοπτική"..., "ελπίδα". Η μη συγκεκριμενοποίηση των πραγμάτων προκαλεί αποπροσανατολισμό. Ποιο σύστημα δηλαδή; Δεν αποτελείται αυτό από κόμματα ή άτομα που έχουν ονόματα; Λένε θέλουμε "ανάπτυξη"! Δεν λένε όμως πώς θα έλθει! Με ποιόν τρόπο θα την επιτύχουν! Συγκεκριμένα, όχι αόριστα. Βλέπετε όμως το αόριστο σε βοηθάει ως μέθοδος να ξεφύγεις από τις παγίδες τού λογικού επιχειρήματος και της ανάληψης συγκεκριμένων ευθυνών!

Μία τρίτη μέθοδος είναι η μέθοδος τού ανεκπλήρωτου "θα"! Η μέθοδος τών απραγματοποίητων υποσχέσεων! Όταν τους ρωτάς τι θα κάνουν, σου απαντούν: "Θα ζητήσουμε την αλλαγή αυτών των παραμέτρων", "θα προσπαθήσουμε", θα, θα, θα! Άλλο όμως είναι το "θα ζητήσουμε" και άλλο το τι "θα κάνουμε". Και βέβαια το σημαντικώτερο στοιχείο στον ορισμό τής πολιτικής δεν είναι "η τέχνη τού εφικτού", όπως επί χρόνια μας παραμύθιαζαν οι πολιτικοί με "εθναρχικά λόγια" για να καλύψουν την ανικανότητα και την ανευθυνότητά τους! Το σημαντικώτερο στοιχείο στον ορισμό τής πολιτικής, εάν βέβαίως ο πολιτικός έχει αρετή, είναι αυτό που καθώριζαν οι αρχαίοι Έλληνες και το έκανε πράξη ο Γκαίμπελς, όταν έλεγε "πολιτική είναι το να κάνεις τα αδύνατα δυνατά"(η δε της αρετής κτήσις ... τα μεν τοις άλλοις αδύνατα δυνατά καθιστάσα – Ισοκράτους "προς Δημονικον", 7,5)!

Επειδή λοιπόν υπάρχει ο σοφιστικός τρόπος υπεκφυγής τών υποχρεώσεων και της τιμωρίας που προκύπτει από την αθέτησή τους, γι’ αυτό η Ελλάδα μας σήμερα βρίσκεται σε αυτό το σημείο. Το ρουσφέτι, ακόμη και στις δύσκολες στιγμές που ζούμε, ζη και βασιλεύει κι αυτό φάνηκε στις εκατοντάδες τροπολογίες σε άσχετα νομοσχέδια, που προσπάθησαν να περάσουν τα δύο πρώην μεγάλα κόμματα την τελευταία εβδομάδα πριν το κλείσιμο τής βουλής.

Όμως στην αρχαία εποχή και συγκεκριμένα στους Λοκρούς, ο νομοθέτης Ζάλευκος είχε νομοθετήσει ότι όποιος πρότεινε νέο νόμο έπρεπε να το κάνει, έχοντας τον λαιμό του σε μία θηλιά (αν τις βούληται νόμον καινόν τιθέναι, εν βρόχω τον τράχηλον έχων νομοθετεί)! Κι αν ο νόμος φαινόταν καλός, ελευθερωνόταν ο προτείνας και έφευγε. Αν όχι, τραβούσαν την θηλιά και τον έπνιγαν [(και εάν μεν δόξη καλός και χρήσιμος είναι ο νόμος, ζη ο τιθείς και απέρχεται, ει δε μη τέθνηκεν επισπασθέντος τού βρόχου. (Δημοσθένους κατά Τιμοκράτους, 139-140)]. Αυτόν τον τρόπο, βεβαίως, σήμερα οι προοδευτικοί θα τον χαρακτήριζαν "βάρβαρο", "απάνθρωπο", ή στην καλλίτερη περίπτωση "λαϊκίστικο"! Το να κλέβει όμως κάποιος τεράστια ποσά από το δημόσιο χρήμα προς ίδιον όφελος (μίζες, ξέπλυμα μαύρου χρήματος κ.λπ.) είναι και προπαραγεγραμμένο ως κατοχυρωμένο διά νόμου, του γνωστού ως νόμου "περί ευθύνης" ή "ανευθυνότητος υπουργών"! Είναι οι νόμοι που λειτουργούν σαν "κολυμβήθρα τού Σιλωάμ", ξεπλένοντας τους κλέφτες, νομιμοποιώντας τις παρανομίες τους και παραδίδοντάς τους πολιτικώς "άσπιλους" και "αμόλυντους" στην "κοινωνία τών ηλιθίων", των οποίων θα ξαναζητήσουν την ψήφο για να τους "αναστήσουν" από τον θάνατο, στον οποίο οι ίδιοι τους οδήγησαν! Είναι, δηλαδή, μία ... "προοδευτική κατάκτηση"!

Εκείνοι όμως, οι πρόγονοί μας, με σωστούς, ακόμη κι αν κάποιοι τους χαρακτηρίζουν απάνθρωπους νόμους, μεγαλούργησαν. Εμείς με "νομοθεσία σουρωτήρι" έχουμε πτωχεύσει και συνεχίζουμε να πληρώνουμε τους κλέφτες, τους οποίους δεν μπορούμε να τιμωρήσουμε! Βλέπετε το να προτείνει κάποιος νόμο με τον φόβο τής τιμωρίας είναι "βάρβαρο", ενώ το να νομοθετεί κάποιος την νομιμοποίηση τής παρανομίας και της κλεψιάς είναι ... "προοδευτικό"! Αυτή είναι η χαώδης διαφορά μεταξύ υπευθύνων και ανευθύνων. Ο επιλεγόμενος "εθνάρχης" είχε πει κάποτε σχετικά με την τιμωρία τών απριλιανών "όταν λέμε ισόβια, εννοούμε ισόβια"! Δυστυχώς, όμως, μόνο σε αυτήν την περίπτωση η μεταπολιτευτική λαίλαπα εννοούσε ισόβια. Διότι οι σημερινοί δημιουργοί τής "πολιτικής κολυμβήθρας τού Σιλωάμ", δηλαδή οι δημιουργοί τού αθωωτικού νόμου "περί ευθύνης υπουργών", όταν λένε "ισόβια", εννοούν "ισόβια κάλυψη παρανομιών", "εις υγείαν", βεβαίως, "του κουτού λαού"!

Ένας άλλος σοφιστικός τρόπος αποφυγής ευθυνών και υποχρεώσεων, που φαίνεται ότι έχουν μελετήσει οι σημερινοί σοφιστικώς σπουδασμένοι πολιτικοί είναι η προϋπόθεση ενός υποθετικού λόγου, όπως λέμε στο συντακτικό τής ελληνικής γλώσσας εμείς οι φιλόλογοι! Όταν δηλαδή υποβάλλουν σε έναν σοφιστικώς μαθητεύσαντα πολιτικό την ερώτηση: "θα κόψετε μισθούς και συντάξεις;" δεν απαντούν με ένα "ναι" ή ένα "όχι", αλλά με υπόθεση: "Εάν γίνουν αυτά, δεν θα πάρουμε πρόσθετα μέτρα"! Αυτό που δεν λένε είναι ότι αυτός ο υποθετικός λόγος εκφράζει το "απραγματοποίητο". Όπως δηλαδή λέμε την φράση "αν ήμουν πλούσιος, θα χάριζα την μισή μου περιουσία", αλλά εννοείται "επειδή δεν είμαι πλούσιος δεν το κάνω"(απραγματοποίητο), έτσι κι εδώ είναι σαν να λένε: "Εάν γίνουν αυτά, δεν θα πάρουμε άλλα μέτρα"... γνωρίζοντας βεβαίως ότι επειδή αυτά δεν θα γίνουν (πράγμα που είναι βέβαιο) θα πάρουμε μέτρα! Αυτό βεβαίως το αποκρύπτουν!

Μία άλλη μέθοδος είναι η μέθοδος του αποπροσανατολισμού. Σε μία συγκεκριμένη ερώτηση, δηλαδή, δεν δίνουν ακριβή και συγκεκριμένη απάντηση αλλά λένε: "Θα σας απαντήσω αμέσως, αλλά πρώτα θέλω να πω ότι ..." Και αναπτύσσουν το θέμα που οι ίδιοι θέλουν, η ανάπτυξη τού οποίου θα φέρει νέες διενέξεις και ερωτήσεις, απομακρύνοντας την δυνατότητα της απαντήσεως στην πρώτη και σημαντική ερώτηση! Κι αν κάποιος επιμείνει και του πει "επιμένω στο θέμα αυτό" ο σοφιστικώς σπουδάσας τού απαντά "κι εγώ σας απαντώ ότι..." και λέει πάλι αυτό που εκείνος θέλει!

Άλλη μέθοδος είναι αυτή της μισής αλήθειας. Αν δηλαδή κάποιος σήμερα ακούσει έναν εκ των "λαοδολοφόνων πολιτικών", που παρ’ όλα αυτά θέλουν να μας σώσουν, να ομιλεί, θα διαπιστώσει ότι λέει: "Η κατάσταση που παραλάβαμε είναι τραγική". Δεν λέει όμως ότι ο ίδιος ως μέρος της κυβερνητικής εξουσίας δεν έκανε τίποτε για να τα ανατρέψει. Το να φορτώνεις τα λάθη σε άλλους, αποποιούμενος τις δικές σου ευθύνες είναι η μέθοδος της μισής αλήθειας, η οποία έχει ως στόχο μόνο την συσπείρωση των "οπαδικών υποζυγίων", τις "παρωπίδες" των οποίων η μέθοδος αυτή ξέρει να τις γυαλίζει και να τις καλλωπίζει!

Όποιος λοιπόν έχει μελετήσει τους σοφιστές, ξέρει και τις σημερινές μεθόδους τών πολιτικάντηδων. Ο πολιτικάντης, αυτός δηλαδή που για ίδιον συμφέρον πολιτεύεται, νοιάζεται, όπως έλεγε και ο Άντλερ, για τις επόμενες εκλογές, ενώ ο πολιτικός νοιάζεται για τις επόμενες γενιές! Αυτή και μόνο η φράση αποδεικνύει ότι αυτοί που μεταπολιτευτικά μάς κυβέρνησαν, μας οδήγησαν στην καταστροφή και τώρα θέλουν να μας σώσουν, ήσαν πολιτικάντηδες και όχι πολιτικοί! Διότι ενδιαφέρθηκαν μόνο για την τσέπη τους και όχι για το μέλλον τών νέων τής πατρίδας μας, τους οποίους καταδίκασαν να μην έχουν μέλλον στην Ελλάδα και τους διώχνουν στο εξωτερικό. Ο μεγάλος φιλόσοφος Καντ, γράφει, για το ανεπίτρεπτο των γενεών να κληροδοτούν στις επερχόμενες γενεές, βάρη και δεσμεύσεις, που δεν τους ανήκουν και δεν τους πρέπουν. Συγκεκριμένα, ο ιδρυτής τού Κριτικού Ιδεαλισμού είχε πει ότι "μια γενιά δεν επιτρέπεται να κληροδοτήσει στις επόμενες περισσότερες αμετάκλητες δεσμεύσεις απ’ όσες βρήκε" (Manfred G. Schmidt "Θεωρίες τής Δημοκρατίας, σελ. 321, εκδ. Σαββάλας"). Οι σημερινοί ανάλγητοι επίδοξοι "σωτήρες" έκαναν ακριβώς το αντίθετο. Υποθήκευσαν με τις ατιμίες τους το μέλλον μας και το μέλλον τών παιδιών μας. Και με τις διαχρονικές σοφιστικές μεθόδους, που έχουν σπουδάσει πολύ καλά στα καθοδηγητικά σχολεία τής αλλοδαπής και τις οποίες σας ανέλυσα πιο πάνω, προσπαθούν να σας κοροϊδέψουν και πάλι.

Εγώ απλώς σας υπενθυμίζω ότι η ψήφος είναι μία "πολιτική σφαίρα", η οποία είναι στον απόλυτο έλεγχό σας! Μία και μόνο! Μη την ρίξετε λοιπόν στον αέρα, απέχοντας από τις εκλογές. Και κυρίως μην αστοχήσετε σημαδεύοντας εκείνους που σας οδήγησαν στο σημερινό αδιέξοδο, εδώ και τόσα χρόνια! Πετύχετέ τους στην "πολιτική καρδιά", που γι’ αυτούς είναι η άσκηση τής εξουσίας! Εάν χάσουν την πολιτική ζωή τους, τότε μόνο δεν θα μας ενοχλήσουν. Εάν παροπλισθούν, τότε μόνο θα σταματήσουν! Αλλιώς την επομένη τών εκλογών, θα κάνετε σειρά να εγγραφείτε στον σύλλογο τών "πολιτικών κοψοχέρηδων", και να καταριέστε το σκοτάδι που οι ίδιο με την ψήφο σας δημιουργήσατε, επειδή αρνηθήκατε να ανάψετε έστω και ένα μικρό κερί!