ΡΟΔΑΝΘΗ Κ. ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΑΚΗ
Γραμματέας της Ένωσης Αγωνιστών
Σ’ ένα στενό παρκάκι επί της οδού Τοσίτσα, ανάμεσα στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας και στο Πολυτεχνείο, είναι τοποθετημένη η μαρμάρινη προτομή της. Από εκεί μας κοιτάζει, με το αγέρωχο και συγχρόνως γλυκό της βλέμμα. Βλέπει τον κόσμο του 2011, και σίγουρα θλίβεται.
Πρόκειται για τη Λέλα Καραγιάννη, την ηρωίδα που με τον θάνατό της έγραψε μια ακόμα λαμπρή σελίδα στην Ελληνική Ιστορία.
Τι θα μπορούσε άραγε να σκέφτεται από αυτή τη θέση, η γυναίκα-αγωνίστρια μητέρα των επτά παιδιών, που θυσίασε τη ζωή της για την πατρίδα της; Η γυναίκα που από τη θαλπωρή του σπιτιού της, την αγάπη του άντρα της και των παιδιών της, την εκτίμηση της κοινωνίας της εποχής της, προτίμησε τον αγώνα για την ελευθερία της πατρίδας της;
Σε όλους μας είναι λίγο έως πολύ γνωστή η ιστορία της και η τραγική της εκτέλεση από τους Γερμανούς κατακτητές, μαζί με τους άλλους 27 αγωνιστές, στις 8 Σεπτεμβρίου του 1944 στο Άλσος Χαϊδαρίου, ένα περίπου μήνα πριν την Απελευθέρωση.
Την ιστορία αυτή έφερε στη μνήμη μας για μια ακόμη φορά η εγγονή της, η Λέλα Καραγιάννη, η νεότερη, στο καθιερωμένο ετήσιο μνημόσυνο που φέτος τελέστηκε την Κυριακή 16 Οκτωβρίου, στο ίδιο πάντα γνωστό σημείο της πόλης της Αθήνας, στο παρκάκι της οδού Τοσίτσα.
Μέρα πολύ κρύα και βροχερή εκείνη η Κυριακή του Οκτωβρίου, που όμως δεν εμπόδισε τον κόσμο να παρευρεθεί την εκδήλωση.
Παρόντες ήταν, εκτός από τους συγγενείς της ηρωίδας, εκπρόσωποι της Πολιτείας, του Στρατού, της Περιφέρειας Αττικής, του Δήμου Αθηναίων, αντιστασιακών οργανώσεων και πολλοί ακόμη. Ακούραστος και πάντοτε παρών ο πρώην Πρόεδρος του Αρείου Πάγου και Υπηρεσιακός Πρωθυπουργός κ. Ιωάννης Γρίβας, ο πρώην Υπουργός κ. Αλέξανδρος Παπαδόγγονας, ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου της Αθήνας κ. Παναγιώτης Μπέης, εκπρόσωπος του Υπουργείου Εθνικής Αμύνης, ο Γερμανός Πρέσβης Dr Roland Wegener, η βουλευτής Αθηνών κα Ελίζα Βόζεμπεργκ, ο αγωνιστής κ. Μανώλης Γλέζος, ο Γενικός Γραμματέας της Πανελλήνιας Συνομοσπονδίας Εθνικών Αντιστασιακών Οργανώσεων κ. Νικόλαος Κουτσούκαλης, ο εκπρόσωπος της ΠΕΑΝ κ. Πέτρος Κουλουφάκος, η Γραμματέας της Ένωσης Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης ΕΔΕΣ κα Ροδάνθη Παπαγιαννάκη, εκπρόσωπος από το τμήμα νέων του Πανελληνίου Συνδέσμου Εθνικής Αντιστάσεως ΕΟΕΑ ΕΔΕΣ Ναπολέων Ζέρβας, και πολλοί άλλοι ακόμη που ο χώρος δεν επαρκεί για να αναφερθούν.
Τους χαιρετισμούς που απηύθυναν ο κ. Μπέης και ο κ. Παπαδόγγονας ακολούθησε η ομιλία της κας Λέλας Καραγιάννη. Λόγος ζεστός, συγκινητικός, πατριωτικός και συνάμα τρυφερός, που παρατίθεται στη συνέχεια :
«… Με όλη τη σοβαρότητα και την σεμνότητα που απαιτείται αυτή τη στιγμή, οφείλω να πω πως είναι μεγάλη τιμή για μένα να εκπροσωπώ τη μνήμη μιας Εθνικής ηρωίδος των διαστάσεων της Λέλας Καραγιάννη. Ευχαριστώ τον Δήμο Αθηναίων για τον χρόνο που μου παραχωρεί να μιλήσω για την θρυλική γιαγιά μου.
Κυρίες και Κύριοι, η παρουσία σας προσδίδει μια ιδιαίτερη βαρύτητα στη σημερινή τελετή και δηλοί σεβασμό προς την μνήμη της ηρωίδος Λέλας Καραγιάννη, που στην μορφή της εκπροσωπούνται και τιμώνται παράλληλα οι μνήμες των συνεργατών της που εκτελέστηκαν μαζί της την 8η Σεπτεμβρίου του 1944 καθώς και όλων των Ελλήνων πατριωτών και αφανών ηρώων που αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν για τα ίδια ιδανικά.
Μέσα σ’ αυτούς τους άγριους καιρούς που ζούμε και αποκαλούμε «Παγκοσμιοποίηση» βιώνουμε και βλέπουμε μπροστά στα μάτια μας να ισοπεδώνονται θεμελιώδεις κοινωνικές αρχές. Σαν Έλληνες μαχόμεθα και πάλι για την λευτεριά μας, την Εθνική μας ταυτότητα, την Ιστορία τον Πολιτισμό, τα εδάφη μας, ακόμα και αυτήν την πλούσια σε γλαφυρότητα Ελληνική μας γλώσσα, που όλο και λιγοστεύουν αυτοί που την μιλούν σωστά. Ενάντια όμως σ’ αυτό το κοινωνικό και οικονομικό χάος που επώδυνα βυθίζεται η χώρα μας, η σπίθα του αθάνατου Ελληνικού πνεύματος παραμένει άσβεστη και δύναται να αναζωπυρωθεί με κάθε δυνατό τρόπο από τους ολίγους που δεν συμβιβάζονται, δεν παραιτούνται και δεν υποκύπτουν.
Το γεγονός ότι ο Δήμος Αθηναίων διατηρεί σήμερα ακέραιο τον θεσμό αυτής της τελετής και εμείς όλοι παραμένουμε πιστοί στην προσέλευση και την συμμετοχή μας, είναι ένα παράδειγμα και ένα μήνυμα πως ακόμα λειτουργούμε σαν Έθνος και υπάρχει ακόμα ελπίδα να διασώσουμε ό,τι μας ανήκει. Ένα μήνυμα αισιοδοξίας, πίστης και ενθάρρυνσης που θα μας έδιδε σήμερα η Λέλα Καραγιάννη εάν ζούσε. Το ίδιο μήνυμα που μετέδιδε στα παιδιά της και στους συνεργάτες της για να τους εμψυχώσει στον Δίκαιο Αγώνα.
Είναι η ίδια πραγματικότητα που αντιμετώπισε και εκείνη σε άλλο πλαίσιο και εποχή. Σε χρόνους και τότε σκοτεινούς και βάναυσους, χρόνους υποδούλωσης, τρόμου, πείνας και εξαθλίωσης του Ελληνικού λαού και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, η νέα αυτή γυναίκα και μάνα επτά παιδιών, ύψωσε το ανάστημά της σε γιγαντιαία επίπεδα και βροντοφώνησε το δικό της ΟΧΙ στον αδυσώπητο κατακτητή. Η Ελλάδα δεν πεθαίνει και ποτέ δεν παραδίδεται.
Μέσα από τα σπλάχνα αυτής της ένδοξης και πονεμένης γης γεννήθηκε η Λέλα Καραγιάννη, μια ηρωίδα ταγμένη από τον Θεό με ένα συγκεκριμένο πεπρωμένο να φέρει σε πέρας μια γήινη αποστολή. Η ίδια εγνώριζε και ένοιωθε βαθιά μες στην ψυχή της πως η μοίρα της ήταν προδιαγεγραμμένη και πως κάτι συνταρακτικό θα συνέβαινε στην πορεία της ζωής της.
Η φύση με σοφία προνόησε να την προικίσει με πλούσια και σπάνια σε συνδυασμό χαρίσματα. Την έπλασε ηγήτρια, μπροστάρισα που λέμε, και της έδωσε όλα τα εφόδια που χρειαζόταν ειδικά γι’ αυτόν τον Μυστικό Αγώνα, καθότι η Λέλα Καραγιάννη δεν είχε απολύτως καμία πείρα, προϋπηρεσία ή εκπαίδευση σε θέματα κατασκοπίας ή στρατιωτικής σημασίας. Τα μόνα της όπλα και εφόδια υπήρξαν η άσβεστη φλόγα του Ελληνικού πνεύματος που έκαιγε στην ψυχή της, το απαράμιλλο θάρρος της, το αδάμαστο σθένος της, η βαθιά διορατικότητα που διέθετε μαζί με αλάνθαστο ένστικτο, σύνεση και σοφία.
Πανέτοιμη περίμενε υποσυνείδητα και ενσυνείδητα το μεγάλο κάλεσμα που πράγματι ήρθε μες στην καρδιά της νιότης της.
Και ενώ είχε την επιλογή να παραμείνει στη σιγουριά του σπιτικού της και την άνεση της εύπορης μεσοαστικής ζωής, επέλεξε να ακολουθήσει το μονοπάτι του ήρωα που έβλεπε να ξετυλίγεται μπροστά της σπαρμένο από αγκάθια, αίμα και πόνο. Οι ήρωες γεννιώνται, δεν γίνονται. Και η Λέλα Καραγιάννη, με απέραντη πίστη στον Θεό, αγάπη και πόνο για τον συνάνθρωπο, ρίχτηκε στον άνισο αγώνα. Ό,τι είχε και δεν είχε, την ύπαρξή της ολόκληρη προσέφερε θυσία στων βωμό της λευτεριάς για την Ελλάδα που τόσο λάτρεψε. Την γη που οι θεοί διάλεξαν να κατοικήσουν και οι ημίθεοι να γεννηθούν, όπως συνήθιζε να λέει στα παιδιά της για να τα εμπνέει.
Και η Ιστορία γράφτηκε ανεξίτηλα. Η πολύπλοκη και ριψοκίνδυνη δράση της, τα φριχτά βασανιστήρια που υπέστη χωρίς να λυγίσει και ο τραγικός αλλά ηρωικός θάνατός της, την εξύψωσε στο ανώτατο επίπεδο ώστε να θεωρείται σήμερα και να τιμάται ως η πλέον αναγνωρισμένη ηρωίς της Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας, των χρόνων της Ναζιστικής Κατοχής και του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Μεταθανατίως έχει αναγνωριστεί και τιμηθεί τόσο από το Ελληνικό κράτος όσο και από τις Συμμαχικές Δυνάμεις, ακόμα και του Άξονος. Υπάρχουν δε 4 προτομές της ανά την Επικράτεια και πολλοί δρόμοι και πλατείες φέρουν το όνομά της.
Όμως η Λέλα Καραγιάννη δεν υπήρξε μόνο η ηρωίδα της Κατοχής, αλλά η αγωνίστρια της ζωής. Ένα φωτεινό παράδειγμα αρετών και χαρισμάτων τα οποία εκπροσωπούν ιδιαίτερα εμάς τις γυναίκες στον σωστό μας ρόλο.
Υπήρξε πάνω απ’ όλα Άνθρωπος και μεγάλη φιλάνθρωπος. Γέννησε επτά παιδιά και μεγάλωσε 107. Τα χρόνια της Μικρασιατικής Καταστροφής, μικρομάνα ακόμα, ίδρυσε συσσίτια για τους Ίωνες πρόσφυγες και όλους τους πτωχούς γέροντες της περιοχής της. Οι πρωτοκόρες της Ιωάννα και Ηλέκτρα συνέχισαν το έργο της για πολλά χρόνια.
Αγαπητοί κυρίες και κύριοι
Χωρίς πρόθεση να σας κουράσω περισσότερο, αλλά σε μια προσπάθεια να αγγίξω την καρδιά σας και να μπορέσουμε να δούμε την Λέλα Καραγιάννη όχι μόνο σαν την άπιαστη και απόμακρη παρουσία, όπως αυτό το υπέροχο και επιβλητικό μάρμαρο, αλλά σαν άνθρωπο που υπήρξε ζωντανός, ανέδυε φως όπως έλεγαν όσοι την γνώρισαν, και που ήξερε ν’ αγαπά και να θυσιάζεται όσο κανείς άλλος. Είχε όλες τις αρετές που εξαγνίζουν. Υπήρξε η λατρευτή μητέρα που τα παιδιά της λαχταρούσαν να έχουν ακόμα και στα γεράματά τους, υποδειγματική σύζυγος, καταπληκτική νοικοκυρά, μαγείρισσα και οικοδέσποινα. Μια γυναίκα κοσμική, κοινωνική, γεμάτη σπιρτάδα και χιούμορ που ξεχείλιζε από ζωή και ζωντάνια, λάτρευε τη μουσική και το θέατρο και είχε το σπίτι της πάντοτε ανοιχτό για μεγάλα οικογενειακά γλέντια, κυρίως του Αγίου Νικολάου που γιόρταζε ο σύζυγός της, παππούς μου και νονός μου.
Παρά την έντονη και δυναμική της προσωπικότητα, στη φύση της παρέμεινε σεμνή, συνετή και πολύ ρομαντική με έντονη τη Βικτωριανή επίδραση στη ζωή και τα γούστα της. Το απογευματινό τσάι στο σπίτι μας υπήρξε ιεροτελεστία. Η επιλογή της στα ονόματα των παιδιών της, Βύρων, Ηλέκτρα, Νέλσων, Νεφέλη μας λέει πολλά για τους ανοιχτούς της ορίζοντες και την εγκυκλοπαιδική της μόρφωση.
Δεν είχα την ευτυχία να γνωρίσω τη ζεστή της αγκαλιά. Γεννήθηκα ένα χρόνο μετά την εκτέλεσή της. Είχα όμως το προνόμιο και την τιμή να την κρατήσω εγώ στη δική μου.
Πριν 42 χρόνια, 17 Οκτωβρίου του 1969 μαζί με τον γιο της και πατέρα μου Βύρωνα, κάναμε την πρώτη εκταφή των οστών της. Με δέος, χέρι-χέρι, αντικρύσαμε τα κοκκαλάκια της, τις κνήμες και τους μηρούς της διάτρητους από τα διαμπερή τραύματα του μυδραλιοφόρου. Στο μετωπικό οστούν έχασκε το τραύμα της χαριστικής βολής. Άραγε να ζούσε ακόμα εκείνη την ώρα; Αναρωτήθηκα πολλές φορές. Με τη συγκατάθεση του πατέρα μου, έπλυνα τα οστά της με τα χέρια μου και φίλησα το κεφαλάκι της με κατάνυξη. Ένοιωσα πως μου μιλούσε, πως μου ζητούσε κάτι … και της το υποσχέθηκα.
Να τιμώ και να φέρω επάξια το όνομα που μου προσέφερε και ποτέ να μη λυγίσω στην πορεία της ζωής μου, όποιο κι αν είναι το τίμημα.
Η ζωή μου σφραγίστηκε για πάντα.
Σας ευχαριστώ που με ακούσατε.
Και του χρόνου, να την θυμόμαστε και να την τιμούμε.»
Η σεμνή και συγκινησιακά φορτισμένη αυτή τελετή, έκλεισε με την κατάθεση στεφάνων και την ανάκρουση του Εθνικού μας Ύμνου.
ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΔΟΞΑ ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΗΣ !
Ο καιρός ετούτος είναι ο πλέον κατάλληλος γιά να ξαναβρούμε την εθνική μας συνείδηση που την χάσαμε. Οι ξένοι καί ντόπιοι εχθροί είναι έτοιμοι να αρχίσουν να ξεσκίζουν το σώμα της Ελλάδος. Εκδηλώσεις ως εκείνη που έλαβε χώρα στη μνήμη της Λέλας Καραγιάννη, εμψυχώνουν τους ανθρώπους καί χαλυβδώνουν το φρόνημά τους. Δεν είναι μακριά η ώρα που ο πολεμικός παιάν θα αντιλαλήσει καί πάλι στα βουνά καί στους κάμπους της Πατρίδος μας. Οι πραγματικοί Έλληνες να είναι έτοιμοι. ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΟΥΤΣΟΥΚΑΛΗΣ.
ΑπάντησηΔιαγραφή