ΓΙΑΤΙ Η ΤΟΥΡΚΙΑ ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΕΙ ΚΑΙ ΑΠΕΙΛΕΙ ΞΑΝΑ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΟΖ

Οι παίκτες στη σκακιέρα του αερίου

Οι Ισραηλινοί, οι Αμερικανοί, οι Ρώσοι, η Ε.Ε. και γιατί η θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Ελλάδας είναι σήμερα πιο ισχυρή απέναντι στην Άγκυρα

Το φυσικό αέριο θα δημιουργήσει νέες συμμαχίες και πιθανές αντιπαλότητες και ίσως κινδύνους

Οι τελευταίες νέες τουρκικές απειλές και εκβιασμοί κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας μπορούν ν' αναλυθούν μέσα από τη δυναμική της γεωπολιτικής, των νεο-ιμπεριαλιστικών σχεδιασμών της Τουρκίας στην περιοχή, σε συνάρτηση προς τις ενεργειακές ανάγκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των ΗΠΑ. Επίσης μπορούν να ερμηνευθούν στο πλαίσιο των εξελίξεων στην περιοχή της Αν. Μεσογείου και στην ταραγμένη ευρύτερη Μέση Ανατολή. Πρώτα απ’ όλα να ξεκαθαρίσουμε κάποια πράγματα. Η Κυπριακή Δημοκρατία, ως συνυπογράψασα τη Συνθήκη για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982, που μορφοποιήθηκε στο Μοντίγκο Μπέι, της Ιαμαϊκής, νομιμοποιείται να διεξαγάγει έρευνες στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της για την ανακάλυψη και εξόρυξη υδρογονανθράκων.

Η Τουρκία, η οποία πεισματικά αρνείται να υπογράψει τη Συνθήκη για το Δίκαιο της Θάλασσας, δεν νομιμοποιείται να απειλεί, να εκβιάζει ή και να εμποδίζει την Κυπριακή Δημοκρατία να ενεργεί όπως η ίδια νομίζει, στο πλαίσιο της Συνθήκης και της διασφάλισης των συμφερόντων της. Αυτά στη θεωρία. Στην πράξη, όπως πολύ ορθά λέχθηκε, η Τουρκία επιμένει να λειτουργεί με την πρακτική των κανονιοφόρων και της εποχής της πειρατείας. Ο τουρκικός ισλαμοφασισμός εκδιπλώνεται ξανά και νομίζει ότι θα εκφοβίσει ένα κράτος-μέλος του ΟΗΕ και, κυρίως, της Ε.Ε.

Αμφισβήτηση κυριαρχίας

Οι απειλές της Τουρκίας και η κλιμάκωση των προκλήσεών της στην προσπάθεια να ματαιώσει τις ήδη προγραμματισμένες έρευνες και γεωτρήσεις στην ΑΟΖ Κύπρου, για την ανακάλυψη και εξόρυξη φυσικού αερίου, έχει τέσσερις στόχους:

Πρώτον, να αμφισβητήσει τη δυνατότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας να εκμεταλλευτεί τον φυσικό πλούτο της.

Δεύτερον, να αμφισβητήσει το δικαίωμα της Κύπρου να συνάπτει διμερείς συμφωνίες με γειτονικές χώρες και, γενικά, να συνάπτει διεθνείς συμφωνίες, με το κωμικό επιχείρημα ότι, δήθεν, δεν συμφωνούν και οι Τ/κύπριοι.

Τρίτον, να εκδηλώσει όχι μόνο το ενδιαφέρον της για τα ενεργειακά αποθέματα της περιοχής αλλά και να διεκδικήσει μερίδιο ή και συνεκμετάλλευση ή και έλεγχο, στο πλαίσιο ακριβώς των μεγαλοϊδεατικών σχεδιασμών της για ανάδειξή της σε περιφερειακή ή και παγκόσμια δύναμη.

Τέταρτον, να εκβιάσει ναυάγιο στην αναζήτηση λύσης στο Κυπριακό, που έτσι κι αλλιώς οι συνομιλίες οδηγούνται σε αδιέξοδο, εξαιτίας των τελευταίων εξοργιστικών δηλώσεων του Τούρκου Πρωθυπουργού.

Η στόχευση της Τουρκίας είναι απλή στη σατανικότητά της: Επιδιώκει να αμφισβητήσει ξανά την κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας και δι’ αυτής την ύπαρξή της ως υποκειμένου του Διεθνούς Δικαίου, επειδή η διεθνής νομιμότητά της ματαιώνει τα τουρκικά σχέδια.

Γιατί η Τουρκία δεν θα αποτολμήσει θερμό επεισόδιο

Με κατευθυνόμενα δημοσιεύματα στον τουρκικό Τύπο, η Άγκυρα έχει δρομολογήσει μια διεθνή εκστρατεία, με κυριότερο αποδέκτη τις ΗΠΑ, για να επιστήσει την προσοχή των Αμερικανών στην απόφαση της Λευκωσίας να προχωρήσει με τις έρευνες και την εξόρυξη φυσικού αερίου στα κυπριακά οικόπεδα. Η Τουρκία πιέζει την Ουάσιγκτον να αναβάλει τα σχέδια για γεωτρήσεις φυσικού αερίου στην Αν. Μεσόγειο από την αμερικανική εταιρεία Noble Energy, με το επιχείρημα ότι οι ελληνικοί σχεδιασμοί μπορεί να τινάξουν στον αέρα τις συνομιλίες Ε/κ και Τ/κ, για την επίλυση του Κυπριακού. Ο εκβιασμός για ναυάγιο των συνομιλιών ακολουθεί τις απειλές Νταβούτογλου για «τουρκική αντίδραση».

Ο Τούρκος Υπουργός Ενέργειας συναντήθηκε πρόσφατα με τον Αμερικανό πρέσβη στην Άγκυρα, Φράνσις Ριτσαρτνόνε και συζήτησαν και τα ενεργειακά θέματα, δηλ. τα σχέδια της Κύπρου. Σε μια έξαρση προκλητικότητας και αναίδειας, ο Τούρκος υπουργός ισχυρίστηκε ότι «τις έρευνες που θα γίνουν σε περι­οχές που δεν περιγράφονται στην ΑΟΖ, δεν τις θεωρούμε νόμιμες. Ακόμη και το Διεθνές Δίκαιο θεωρεί πως αυτό είναι έτσι, δεν πρέπει να γίνει τέτοιο βήμα». Η Τουρκία, όμως, δεν δικαιούται να επικαλείται το Διεθνές Δίκαιο, πρώτον, επειδή είναι εισβολέας στο έδαφος ευρωπαϊκού κράτους, της Κύπρου. Δεύτερον, επειδή δεν υπέγραψε τη Συνθήκη για το Δίκαιο της Θάλασσας.

Να θυμίσουμε ότι η Τουρκία είχε αποδυθεί σε παρόμοιες απειλές και όταν η Κυπριακή Δημοκρατία θα άρχιζε ενταξιακές διαπραγματεύσεις και θα εντασσόταν στην Ε.Ε. Και τότε είχε μιλήσει για «αντιδράσεις χωρίς όρια». Σήμερα ακολουθεί ξανά την ίδια πρακτική. Όμως, δεν αναμένεται ότι θα προχωρήσει σε θερμό επεισόδιο. Οι λόγοι είναι πολλοί και προφανείς και η Άγκυρα δεν μπορεί να τους παραγνωρίσει.

Πρώτον, οι ΗΠΑ. Προκαλεί εντύπωση η παθητική απάντηση που έδωσε ο Αμερικανός πρέσβης στην Άγκυρα στο θέμα του φυσικού αερίου. Σε ερώτηση αν η Ουάσιγκτον θα πιέσει την Noble Energy, δήλωσε: «Δεν πρόκειται να παράσχω συμβουλές σε αμερικανικές εταιρείες. Είμαστε ενήμεροι για τις θέσεις της Τουρκίας σε αυτό το θέμα. Όσον αφορά την επίλυση του Κυπριακού, όπως πάντοτε, συνεχίζουμε να υποστηρίζουμε τις προσπάθειες των δύο μερών». Εξίσου σημαντική είναι και η τοποθέτηση αξιωματούχου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ όπως την κατέγραψε προχθές ο Μιχ. Ιγνατίου, στο «Φιλελεύθερο»: Οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν το δικαίωμα κάθε χώρας και της Κύπρου να εξασφαλίζει την προμήθεια ενέργειας.

Δεύτερον, το Ισραήλ, που έχει αναπτύξει ραγδαιότατα τις σχέσεις του με την Κύπρο και την Ελλάδα, έχει κατ’ επανάληψιν διαμηνύσει στην Τουρκία ότι η συμφωνία του με την Κύπρο για την ΑΟΖ και η συνεργασία για το φυσικό αέριο δεν την αφορά. Φαίνεται ότι το Ισραήλ πίεσε την Noble Energy να αναλάβει τις έρευνες στην Κύπρο, στα θαλάσσια σύνορα με το Ισραήλ.

Τρίτον, η Ε.Ε. ενδιαφέρεται για τη διαφοροποίηση των ενεργειακών προμηθειών της. Εφόσον επιβεβαιωθούν τα κολοσσιαία ενεργειακά αποθέματα στη λεκάνη από την Κρήτη μέχρι την Κύπρο και το Ισραήλ, η Ε.Ε. δεν μπορεί να μείνει αδιάφορη. Άρα, το ενεργειακό της Κύπρου, κράτους-μέλους, την αφορά ευθέως.

Τέταρτον, όπως δήλωσε η Υπουργός Εξωτερικών, Ερατώ Κοζάκου-Μαρκουλλή, θα εγγράψει θέμα για τις τουρκικές απειλές στο άτυπο Συμβούλιο των Υπουργών Εξωτερικών της Ε.Ε. τον επόμενο μήνα.

Οι άλλοι παίκτες…

Στη σκακιέρα του φυσικού αερίου δεν πρέπει να παροράται ότι υπάρχουν και άλλοι εν δυνάμει μελλοντικοί παίκτες, όπως η Γαλλία, η Ρωσία, η Κίνα, η Νορβηγία, η Βρετανία. Παρά τις τουρκικές απειλές, εκείνο που ενδιαφέρει ιδιαίτερα όλους είναι εάν θα επαληθευθούν οι υπολογισμοί για τις κολοσσιαίες ποσότητες φυσικού αερίου, που από καιρό εκτιμάται ότι υπάρχουν στη θαλάσσια περιοχή από την Κρήτη μέχρι τη λεκάνη της Λεβαντίνης, όπου βρίσκεται η Κύπρος και, φυσικά, τα οικόπεδα του Ισραήλ και των γειτονικών χωρών. Οι εξελίξεις στη Συρία, οι μάχες που ξέσπασαν μεταξύ των Κούρδων ανταρτών και του τουρκικού στρατού και η αστάθεια στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής, είναι παράγοντες που επηρεάζουν τη γεωπολιτική της περιοχή και την Κύπρο όπως και τα συμφέροντα πολλών.

Η συμβατική ενέργεια -φυσικό αέριο και πετρέλαιο- εξακολουθεί ακόμα να κατέχει τα σκήπτρα ως κινητήρια δύναμη για την παγκόσμια οικονομία, ιδιαίτερα μετά το ατύχημα στη Φουκουσίμα και τις αντιδράσεις για τη χρήση πυρηνικής ενέργειας. Γι’ αυτό οι Αμερικανοί όπως και η Ε.Ε. θα στηρίξουν κάθε προσπάθεια που μειώνει την ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία. Όπως είναι γνωστό, το κοίτασμα φυσικού αερίου της Κύπρου, μαζί με το γειτονικό του Ισραήλ, μπορεί να καλύψει τις ενεργειακές ανάγκες της Ευρώπης για τα επόμενα 100 χρόνια.

Ο Ελληνισμός και η Τουρκία

ΟΙ αντιδράσεις της κυβέρνησης και των κομμάτων στις νέες τουρκικές απειλές κυμάνθηκαν στα γνωστά και τετριμμένα, βολικά πλαίσια. Καταγγελία της Τουρκίας, χαρακτηρισμός της ως πειρατή που ασκεί πολιτική των κανονιοφόρων. Η Υπουργός Εξωτερικών Ερατώ Κοζάκου-Μαρκουλλή άφησε να νοηθεί ότι συνέχιση της τουρκικής προκλητικότητας θα πλήξει πρώτα την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας. Ο δε αν. Κυβ. Εκπρόσωπος επισήμανε, ορθά, ότι η Κύπρος, όμηρος της τουρκικής κατοχής, δεν μπορεί να τελεί εν ομηρία και για την εκμετάλλευση του φυσικού πλούτου της.

Τίθεται ένα κρίσιμο ερώτημα, που δεν αποτολμάται να απαντηθεί από κανέναν: Πρέπει ή όχι να αλλάξει η απρόσοδη, μέχρι σήμερα, πολιτική της Αθήνας και της Λευκωσίας έναντι της Τουρκίας; Γιατί η Ελλάδα και η Κύπρος να επιμένουν στην ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε., «νοουμένου» ότι θα συμμορφωθεί προς το κοινοτικό κεκτημένο; Η Τουρκία δεν συμμορφώνεται, θέλει την Ε.Ε. a la carte και εννοεί η Ε.Ε. να ενταχθεί στην… Τουρκία, όχι το αντίθετο. Διάφοροι αναλυτές κατά καιρούς θέτουν θέμα επαναπροσδιορισμού της πολιτικής του Ελληνισμού έναντι της Τουρκίας. Σε επίπεδο κυβερνήσεων τίποτε δεν έγινε, παρά το mea culpa του Κ. Σημίτη, που παραδέχθηκε ότι η προσπάθεια εξημέρωσης του τουρκικού θηρίου με επαναπροσεγγίσεις και ζεϊμπέκικα, δεν απέδωσε.

Οι σημερινές δυσκολίες της Ελλάδας και της Κύπρου δεν είναι ανυπέρβλητο εμπόδιο. Αντίθετα επειδή και οι δύο είναι χώρες-μέλη της Ε.Ε., η Τουρκία τις έχει ανάγκη. Και παρά τους λεονταρισμούς της, και η ίδια έχει ένα τεράστιο αγκάθι στο πλευρό της: Τους Κούρδους αντάρτες, που φαίνεται να ενισχύονται από τους Ισραηλινούς με την ανοχή και των ΗΠΑ. Το φυσικό αέριο θα δημιουργήσει νέες συμμαχίες και πιθανές αντιπαλότητες και ίσως κινδύνους. Αθήνα και Λευκωσία καλούνται να αναθεωρήσουν την πολιτική τους έναντι της Τουρκίας υπό το φως και της ενέργειας, που συναρτάται προς την ασφάλεια και την επιβίωσή τους, συνάπτοντας συμμαχίες συμφερόντων και ισχυροποιώντας την άμυνά τους.

 
Sigma Live