ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 1963 : ΜΑΤΩΜΕΝΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

Η ίδρυση της κολοβής  Κυπριακής Δημοκρατίας το 1959 με τα διχοτομικά στοιχεία τα οποία προνοούνταν από το σύνταγμα της Ζυρίχης και του Λονδίνου, όπως ήταν φυσικό δεν θα μπορούσε να θεωρείται από την πλειοψηφία των Ελλήνων της Κύπρου ως το επιστέγασμα των θυσιών του τα προηγούμενα χρόνια κατά τον Αγώνα της Ε.Ο.Κ.Α. Οι μεν Έλληνες της Κύπρου θεωρούσαν την Κυπριακή Δημοκρατία ως το τελευταίο βήμα για την Εθνική τους ολοκλήρωση, οι δε ευνοημένοι από τις Συνθήκες, Τούρκοι της Κύπρου θεώρησαν το παρόν status quo ως το στάδιο που θα οδηγούσε στην διχοτόμηση. Γι αυτό και ήδη από το 1960 η τουρκική μειονότητα άρχισε να εξοπλίζεται με λαθραία εισαγωγή οπλισμού από την Τουρκία[1].

Κάτω από αυτά τα δεδομένα και ενώ στο εσωτερικό μέτωπο κατά τα πρώτα δυο χρόνια της Κυπριακής Δημοκρατίας διαφαινόταν ένα έντονο συγκρουσιακό κλίμα τόσο μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων αλλά και μέσα στην ίδια την Ελληνική κοινότητα μεταξύ των οπαδών του Κύπριου προέδρου και «αμετανόητων» συνεχιστών του Ενωτικού Αγώνα[2] ο Μακάριος κατανοεί και παίρνει την απόφαση να προτείνει στους Τούρκους αναθεώρηση του Συντάγματος. Όπως έδειξαν τα πρώτα χρόνια το Σύνταγμα αυτό ΔΕΝ μπορούσε να εφαρμοστεί λόγω των έντονων διχοτομικών στοιχείων του (βέτο αντιπροέδρου, χωριστοί δήμοι, 70%-30% τα ποσοστά στην δημόσια υπηρεσία κ.α ) που καθιστούσαν το Κυπριακό κράτος ένα μόρφωμα με ημερομηνία λήξης.

Έτσι, ο Μακάριος αποφασίζει μετά και την ενθάρρυνση των Άγγλων [3] να επιδώσει τα γνωστά 13 σημεία προς αναθεώρηση του Συντάγματος στην Τουρκοκυπριακή πλευρά. Μια εξ΄ολοκλήρου λανθασμένη κίνηση εκείνη την δεδομένη στιγμή, καθώς χωρίς την στήριξη της Ελλάδα στην οποία η Κυβερνήσεις εναλλάσσονταν η μια την άλλη μετά και την σύγκρουση Καραμανλή και Παλατιού, η αποτυχία του εγχειρήματος αυτού ήταν δεδομένη. Παρά ταύτα, ο Μακάριο αγνοήσας τα δεδομένα, προχωρεί στην κίνηση αυτή η οποία θα οδηγήσει στην έναρξη των αιματηρών συγκρούσεων οι οποίες και θα κρημνίσουν το Ζυριχικό μόρφωμα.

Στον στρατιωτικό τομέα όπως έχουμε αναφέρει και πιο πάνω όσον αφορά τους Τούρκους, ήδη από το 1960 άρχισε ένας έντονος εξοπλιστικός οργασμός και εκπαίδευση των μαχητών αυτών από την ΤΟΥΡ.ΔΥ.Κ. Έτσι η Κυπριακή Κυβέρνηση κάτω από αυτά τα δεδομένα αποφασίζει να οργανώσει και αυτή ένοπλες ομάδες. Το 1962 ιδρύεται η «Εθνική Οργάνωσις Κύπρου» που τελικά έμεινε γνωστή με το όνομα «Οργάνωση». Αρχηγός αυτής ορίστηκε ο υπουργός Εσωτερικών και Αμύνης Πολύκαρπος Γιωρκάτζης (ψευδώνυμο Ακρίτας)  ενώ την οργάνωση αυτή στελέχωναν ως επί το πλείστον παλαιοί αγωνιστές της Ε.Ο.Κ.Α. Επίσης, ταυτοχρόνως δημιουργήθηκαν ένοπλες ομάδες από τους Νίκο Σαμψών και Βάσο Λυσσαρίδη[4].  Μικρότερες ομάδες δημιούργησαν και γριβικοί (ομάδα Ρένου Κυριακίδη).

Η θύελλα ξεσπά στις 21.12.1963. Τα Χριστούγεννα του 1963 η Κύπρος έζησε δραματικές στιγμές. Μετά την υποβολή των 13 σημείων παρατηρήθηκαν ύποπτες κινήσεις στον τουρκικό τομέα της Λευκωσίας και των άλλων πόλεων. Ο αρχηγός Ακρίτας διέταξε να ληφθούν αυξημένα μέτρα επιφυλακής. Έτσι, Έλληνες αστυνομικοί και μέλη της «Οργάνωσης» άρχισαν να πυκνώνουν τις νυχτερινές περιπολίες τους ενώ επάνδρωσαν παρατηρητήρια σε περιοχές που συνόρευαν με τους τουρκικούς τομείς. Η σύγκρουση δεν άργησε να ξεσπάσει, μετά από την άρνηση ενός Τουρκικού αυτοκινήτου να σταματήσει στον έλεγχο της αστυνομίας παρά το σωματείο «Ολυμπιακός». Αποτέλεσμα, τα ξημερώματα της 21^ης Δεκεμβρίου ένας Τούρκος και μια Τουρκάλα να σκοτωθούν. Αμέσως, τα κρυφά φυλάκια και τα πολυβολεία και στις δυο πλευρές επανδρώθηκαν και άρχισε η αιματηρή σύγκρουση η οποία θα κρατούσε μέχρι και τις 30.12. 1963 οπότε διακόπηκαν προσωρινά η συγκρούσεις με την χάραξη της «πράσινης γραμμής»[5]. Το οικοδόμημα της Ζυρίχης από την στιγμή εκείνη κατέρρευσε.

Τις μέρες που ακολούθησαν τα γεγονός της 21^ης Δεκεμβρίου στη Λευκωσία έγιναν εκτεταμένες και σφοδρές συγκρούσεις, στις περισσότερες περιοχές οι Ελληνικές δυνάμεις περιορίστηκαν σε άμυνα. Χάρη στην γενναιότητα και στην αυταπάρνηση των εθελοντών αγωνιστών κρατήθηκαν παντού οι αμυντικές γραμμές και σώθηκαν οι ελληνικές συνοικίες της Χρυσαλινιώτισσας και του Αγίου Κασσιανού. Επιθετική ενέργεια αναλήφθηκε μόνο στο προπύργιο της Τουρκικής ανταρσίας, στην Ομορφίτα. Αν οι Τούρκοι έθεταν υπό τον πλήρη έλεγχό τους το προάστιο αυτό οι Έλληνες κάτοικοι της περιοχής θα κατασφάζονταν, ενώ τα γειτονικά προάστια Τράχωνας και Νεάπολη θα αποκόπτονταν από τις ελληνικές περιοχές. Το βάρος της εκκαθάρισης της Ομορφίτας ανατέθηκε και διεκπεραιώθηκε με πλήρη επιτυχία στις δυνάμεις του Νίκου Σαμψών, που με ορμητική προέλαση και ύστερα από σκληρές μάχες κατόρθωσαν να καταλάβουν τα τουρκικά οχυρά.

Παρά τα νικηφόρα αποτελέσματα των Ελληνικών δυνάμεων κατά την Τουρκική ανταρσία οι Τούρκοι κατάφεραν να δημιουργήσουν τετελεσμένα γεγονότα παίρνοντας υπό τον έλεγχο τους το 5-6% της κυπριακής επικράτειας δημιουργώντας αμιγής Τουρκικούς θύλακες σε όλη την Κύπρο. Ισχυρότερος αυτών ήταν ο θύλακας που εκτεινόταν από τον τουρκικό τομέα της Λευκωσίας και έφτανε βορειότερα ως την οροσειρά του Πενταδακτύλου και όπου αργότερα θα χρησιμοποιείτο ως προγεφύρωμα κατά την Τουρκική εισβολή του 1974…   

ΑΤΡΩΤΟΣ

---

[1] Αιματηρή Αλήθεια, κίνηση για Ελευθερία & Δικαιοσύνη στην Κύπρο, Λευκωσία, 2009, σελ. 111.

[2] Βλέπε δολοφονίες των Ενωτικών αγωνιστών Νούρου και Παναγιώτου.

[3] Γιάννης Κ. Λάμπρου, Τα χρόνια μετά την ανεξαρτησία 1960-2008, Πάργα, Αθήνα, 2008, σελ. 94-95.

[4] Ό. π., σελ. 103.

[5] Ό. π., σελ. 107.

 

 

http://www.apoellas.com/%CE%91%CE%A1%CE%98%CE%A1%CE%91/tabid/62/articleType/ArticleView/articleId/494/-1963--.aspx

http://ellas2.wordpress.com/2012/12/21/%CE%B4%CE%B5%CE%BA%CE%AD%CE%BC%CE%B2%CF%81%CE%B9%CE%BF%CF%82-1963-m%CE%B1%CF%84%CF%89%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B1-%CF%87%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%8D%CE%B3%CE%B5%CE%BD%CE%BD%CE%B1-%CF%83%CF%84/#more-30810