ΤΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΣΤΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΠΑΙΓΝΙΟ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ

Γράφει ο Ιωάννης Σ. Θεοδωράτος
Δημοσιογράφος-αμυντικός αναλυτής

Η πρόσφατη επίσκεψη του Έλληνα ΥΠΕΞ Ν. Κοτζιά στην Τουρκία επιβεβαίωσε την ανάληψη νέας πρωτοβουλίας από την ελληνική κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ με στόχο την ένταξη στον ευρύτερο κύκλο ΜΟΕ μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας και του περίπλοκου ζητήματος της διέλευσης αγωγών.

Συγκεκριμένα, ο Κοτζιάς ανέφερε ότι η ελληνική πλευρά ενδιαφέρεται να προωθήσει την επέκταση του αγωγού Turkish Stream (σ.σ. Hellas Stream σύμφωνα με τον πρόεδρο των ΑΝΕΛ) που θα εφοδιαστεί με ρωσικό φυσικό αέριο (φ.α.) μέσα από το ελληνικό έδαφος, παράλληλα με την υλοποίηση κατασκευής της προέκτασης του TANAP (σ.σ. ως TAP) ο οποίος θα μεταφέρει φ.α. από το Αζερμπαϊτζάν.
Ο Κοτζιάς σε συνεννόηση με τον αρμόδιο υπουργό ΠΑΠΕΝ Π. Λαφαζάνη με την έγκριση του πρωθυπουργού Α. Τσίπρα συζήτησε με τον Τούρκο ομόλογό του, αλλά και με τον πρωθυπουργό Α. Νταβούτογλου, το θέμα του αγωγού Turkish Stream επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον του στην θεμελίωση ενός προγράμματος/σχεδίου που θα διασυνδέσει στενά τις δύο χώρες μέσω της ενέργειας. Μάλιστα πρότεινε την ένταξη και της Ιταλίας στο όλο πλαίσιο.


Η τουρκική πλευρά έδειξε ενδιαφέρον αλλά εξέφρασε συγκρατημένη αισιοδοξία αναφορικά με τις δυσκολίες υλοποίησης του σχετικού προγράμματος. Η στάση της ελληνικής αντιπροσωπείας αποκάλυψε ότι τελούσε υπό καθεστώς πίεσης χρόνου και στόχευε να διασφαλίσει την τουρκική έγκριση προκειμένου στη συνέχεια να ενημερωθεί η Μόσχα για το καλώς έχειν της επίσκεψης και την επίτευξη προκαταρκτικής συμφωνίας.
Στο ευρύτερο περιβάλλον έγινε γνωστό την περασμένη εβδομάδα ότι η Σερβία δεν θα αποτελέσει – όπως σχεδιαζόταν – μέρος της ομάδας χωρών (Τουρκία, Ελλάδα, FYROM, Σερβία) μέσα από το έδαφος των οποίων θα διερχόταν ο αγωγός διοχέτευσης ρωσικού φ.α. προς την κεντρική Ευρώπη (σ.σ. το συγκεκριμένο τμήμα θα ονομαζόταν TESLA).
Ρωσικές πηγές απέδωσαν την δυσμενή αυτή εξέλιξη σε αμερικανικές και ευρωπαϊκές πιέσεις, καθώς το Βελιγράδι δεν επιθυμεί να διαρρήξει τις σχέσεις του με την Δύση, μάλιστα επί ενός κομβικού και ιδιαιτέρως σημαντικού γεωπολιτικού ζητήματος.
Επίσης, οι ίδιες πηγές συνδέουν τις εξελίξεις στα Σκόπια με έξωθεν παρέμβαση. Πληροφορίες αναφέρουν ότι κατά τη σύσκεψη που συγκλήθηκε στο ΥΠΕΘΑ με τη συμμετοχή του διοικητού της ΕΥΠ, συζητήθηκε και η συγκεκριμένη πιθανότητα.
Η ελληνική κυβέρνηση φαίνεται να σχεδιάζει την πολιτική της επί δύο αξόνων:
α) Την παράλληλη προώθηση δύο ανταγωνιστικών μεταξύ τους αγωγών, οι οποίοι ωστόσο δεν είναι βιώσιμοι –από πλευράς κόστους και ποσότητας μεταφοράς φ.α – εφόσον υλοποιηθούν και οι δύο, με αντικειμενικό σκοπό την προείσπραξη χρημάτων από την Ρωσία, αγνοώντας την όποια αμερικανική αντίδραση και
β) Τη δημιουργία μιας αφετηρίας στρατηγικού διαλόγου με στόχο την στενότερη σύνδεση Αθήνας-Μόσχας, σε περίπτωση που καταρρεύσουν οι συνομιλίες με τους εταίρους-θεσμούς.

Προς αυτήν την κατεύθυνση επιδοκιμάζουν: α) Ο πρωθυπουργός, β) ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Καμμένος, γ) ο υπουργός ΠΑΠΕΝ Λαφαζάνης, καθώς και η συντριπτική πλειοψηφία των κυβερνητικών στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ. 

Η κυβέρνηση εκτιμά και προσδοκά ότι η Μόσχα δεν θα αφήσει να χαθεί η ευκαιρία – εάν και εφόσον συμβεί το «ατύχημα» – και θα σπεύσει να στηρίξει την Αθήνα. Προς αυτήν την κατεύθυνση εντάσσουν την πρόταση ένταξης της Ελλάδος στην υπό συγκρότηση τράπεζα των BRICS, παραβλέποντας ωστόσο βασικές δυσκολίες και πολύ σημαντικά εμπόδια, τα οποία απορρέουν από μια τέτοια ενέργεια.
Ο υπουργός Εξωτερικών επισκέφθηκε την Τουρκία σε προεκλογική περίοδο παρέχοντας πολιτική στήριξη στο καθεστώς Ερντογάν και δικαιώνοντας –στο μέτρο που μας αφορά– την αποτυχημένη πολιτική των μηδενικών προβλημάτων.
Η προώθηση του ρωσικού σχεδίου δημιούργησε αρνητικές εντυπώσεις στην Ουάσιγκτον και ενδεχομένως στο Ισραήλ, καθώς η τουρκική πλευρά επιδιώκει να ενισχύσει την θέση της στο ενεργειακό παίγνιο, προσδοκώντας να λάβει μέρος στον ριζικό ανασχεδιασμό των μελλοντικών αγωγών όχι μόνον εκείνων που θα διέρχονται από την Ανατολία, αλλά να ελέγξει επίσης και τις δράσεις που προετοιμάζονται στον συγκεκριμένο τομέα στην ανατολική Μεσόγειο.
Η εξελισσόμενη στρατηγική σχέση Ρωσίας-Τουρκίας (παρά τα πολλά και σημαντικά προβλήματα), η οποία εκτείνεται στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας αλλά και στην άμυνα (σ.σ. όπου αναμένονται ενδιαφέρουσες εξελίξεις μετά από την έκθεση IDEF 2015, που διεξήχθη τον παρόντα μήνα), συνιστά αιχμή διάσπασης της γεωγραφικής ενότητας που συνιστά η Rimland, στον ενεργειακό τομέα, δημιουργώντας μη επιθυμητά αποτελέσματα επί του γεωπολιτικού πεδίου για την Δύση.
Η ελληνική στάση όπως ερμηνεύεται από τις προτάσεις Κοτζιά-Λαφαζάνη, συμβάλλει στη διεύρυνση και μεγέθυνση της γεωγραφικής οπής εντός Rimland, δημιουργώντας νέες ανησυχίες στη Δύση, ενώ θα έπρεπε να λειτουργεί αποτρεπτικά ως προς τις τουρκικές πρωτοβουλίες, τις οποίες είθισται να είχε εκθέσει και αναδείξει, ως αντίθετες με τα γεωπολιτικά συμφέροντα των ΗΠΑ.
Συμπερασματικά, η εξωτερική πολιτική επί του ενεργειακού έχει συστρατευθεί στον ατελέσφορο αγώνα της διαπραγμάτευσης με τους θεσμούς-εταίρους και χρησιμοποιείται ως εργαλείο άσκησης «γεωπολιτικής πίεσης» (σ.σ. σύμφωνα με δηλώσεις υψηλόβαθμου κυβερνητικού στελέχους), στοχεύοντας την ΕΕ και τις ΗΠΑ.
Από τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα γίνεται αντιληπτό ότι πρόκειται για κινήσεις εντυπώσεων, οι οποίες ωστόσο δεν λαμβάνουν υπόψη το ιστορικό παρελθόν, τη γεωστρατηγική θέση της χώρας και τις δεσμεύσεις που υπάρχουν με τους πραγματικούς της – στην πράξη – συμμάχους.

http://www.defence-point.gr/news/?p=128829