Είναι ο άνθρωπος που βοήθησε όσο κανείς άλλος τους περισσότερους από ένα εκατομμύριο εξαθλιωμένους Ελληνες πρόσφυγες, που γλίτωσαν από τις τουρκικές εκκαθαρίσεις στη Μικρά Ασία, την Ανατολική Θράκη, τη Σμύρνη, την Κωνσταντινούπολη και τον Πόντο την περίοδο 1922-1924. Οταν μάλιστα το 1922 τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης για το ανθρωπιστικό του έργο, προσέφερε ολόκληρο το ποσό για την ανακούφιση των προσφύγων, σε μια περίοδο που αναζητούσε εναγωνίως πόρους για την επιβίωση και αποκατάστασή τους.
Εξέχουσα φυσιογνωμία στην εποχή του, ο Νάνσεν έγινε το 1888 ο πρώτος άνθρωπος που διέσχισε τη Γριλανδία με σκι σε τρεις μήνες. Ομως δεν ήταν μόνο αρκτικός εξερευνητής αλλά και λαμπρός επιστήμονας: θεωρείται συνιδρυτής της σύγχρονης θεωρίας για το κεντρικό νευρικό σύστημα ή νευρολογίας, αποκαλείται «πατέρας» της ωκεανολογίας λόγω της συνεισφοράς του σ' αυτήν την επιστήμη ενώ μια από τις πολλές διακρίσεις του ήταν το μετάλλιο του ιδρυτή της Βρετανικής Βασιλικής Γεωγραφικής Εταιρείας.Ο Φρίντγιοφ Νάνσεν, ο «άγνωστός» μας ευεργέτης, γεννήθηκε σαν σήμερα πριν από 150 χρόνια στη Νορβηγία. Συνέβαλε στη θεμελίωση της Κοινωνίας των Εθνών και ήταν ο πρώτος ύπατος αρμοστής για τους Πρόσφυγες.
Πώς έσωσε την Κέρκυρα
Σε ένα λιγότερο γνωστό ιστορικό περιστατικό, ο Νάνσεν κάλλιστα μπορεί να θεωρηθεί και «σωτήρας» της Κέρκυρας. Ηταν το 1923, κατά τη διάρκεια οριοθέτησης των συνόρων μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας, όταν στις 27 Αυγούστου δολοφονήθηκε από ληστές στα όρια της ελληνικής επικράτειας ο Ιταλός στρατηγός Τελίνι μαζί με τους τέσσερις συνεργάτες του. Χωρίς να χάσει καιρό ο Μουσολίνι, στις 31 Αυγούστου βομβάρδισε το νησί και το κατέλαβε μαζί με τα γύρω νησιά.
«Πράττοντας ορθά, η ελληνική κυβέρνηση κατέφυγε στην ΚτΕ, η οποία ευτυχώς συνεδρίαζε κατά την περίοδο εκείνη. Οι διαμαρτυρίες που εκφράστηκαν στη συνέλευση από τον Νάνσεν και τους συναδέλφους του από τη Σουηδία και τη Δανία, τους Μπράντινγκ και Τσάλε αντίστοιχα, ήταν τόσο σφοδρές, ώστε η Ιταλία αναγκάστηκε να υποχωρήσει και να αποσύρει τα στρατεύματά της από την Κέρκυρα στις 27 Σεπτεμβρίου 1923», σημειώνει ο προσφάτως εκλιπών ομότιμος καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Πολιτείας της Νέας Υόρκης, ιδρυτής και διευθυντής του Κέντρου Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών στη Νέα Υόρκη δρ Χαράλαμπος Ψωμιάδης στο μόλις εκδοθέν βιβλίο του «Ο Φρίντγιοφ Νάνσεν και το ελληνικό προσφυγικό πρόβλημα 1922-1924» στη σελίδα 159.
Βοήθησε 2 εκατ. ψυχές
Η πρώτη του αποστολή ως διεθνούς δημόσιου λειτουργού τού ανατέθηκε το 1920: αφορούσε τους «ξεχασμένους» αιχμαλώτους πολέμου, φυλακισμένους πολίτες και εκτοπισμένους του Α' Παγκοσμίου Πολέμου που κρατούνταν ακόμη σε Ρωσία, Σιβηρία και Κεντρική Ευρώπη. Κατάφερε τον επαναπατρισμό περισσότερων από 450.000 ανθρώπων από 26 εθνικότητες και στη συνέχεια ανέλαβε να βοηθήσει πάνω από 1,5 εκατομμύριο Ρώσους, απάτριδες φυγάδες από την Οκτωβριανή Επανάσταση.
Ο τρόπος που επινόησε ήταν το Διαβατήριο Νάνσεν, το οποίο αναγνωρίστηκε από 52 χώρες και έδωσε σε πολλούς Ρώσους πρόσφυγες που αδυνατούσαν να πάρουν κανονικό διαβατήριο τη δυνατότητα εγκατάστασης στη Δύση. Ανάμεσα σε αυτούς που επωφελήθηκαν ήταν και διακεκριμένοι δημιουργοί, όπως ο ζωγράφος Μαρκ Σαγκάλ, η χορεύτρια Αννα Πάβλοβα και οι συνθέτες Σεργκέι Ραχμάνινοφ και Ιγκόρ Στραβίνσκι.
Η προτομή
Αύριο στις 12 το μεσημέρι θα γίνουν τα αποκαλυπτήρια της προτομής του δρος Φρίντγιοφ Νάνσεν στο δημοτικό πάρκο Ριζάρη και Βασιλέως Κωνσταντίνου. Παράδοξο: στο πάρκο που έχει σύνορο το δρόμο με το όνομα του πολιτειακού παράγοντα που συντέλεσε στη μικρασιατική καταστροφή.
Εκδήλωση προς τιμήν του Νάνσεν απόψε στις 6 μ.μ. στην Ακαδημία Αθηνών (Πανεπιστημίου 28), στην οποία θα συμμετάσχουν ιστορικοί και ακαδημαϊκοί από την Ελλάδα και το εξωτερικό και τελεί υπό την αιγίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας.
Απάλυνε το δράμα της περιόδου 1922-24
Κορυφαία όλων όμως ήταν η καίρια συμβολή του στο δράμα των ξεριζωμένων Ελλήνων που κατέφτασαν σε μια ηττημένη Ελλάδα.
Με ελάχιστους πόρους κατάφερε να οργανώσει παραρτήματα κατά των επιδημιών σε Κωνσταντινούπολη και Ελλάδα για την καταπολέμηση των μεταδοτικών ασθενειών, κυρίως τύφου και χολέρας που μάστιζαν τους εξασθενημένους πρόσφυγες, δημιούργησε σταθμούς απολύμανσης για τη θεραπεία τους πριν από την είσοδό τους στην Ελλάδα, στήριξε με τρόφιμα και ρουχισμό όσους κατάφεραν να αποδράσουν από τα στρατόπεδα της Πόλης και έδωσε μάχες σε πολιτικό επίπεδο μαζί με τον Ελευθέριο Βενιζέλο για την απελευθέρωση των αιχμαλώτων πολέμου και των αμάχων από τα στρατόπεδα εργασίας των νεότουρκων, που δεν ήταν τίποτα άλλο από στρατόπεδα εξόντωσης: οι κρατούμενοι εκεί δεν επιβίωναν πάνω από 10 μήνες.
Ανάμεσα στα επιτεύγματά του ήταν η ίδρυση και χρηματοδότηση μιας πρότυπης αγροτικής σύμπραξης από πολλά χωριά στη Δυτική Θράκη για 15.000 πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη, ώστε να καταφέρουν οι πρόσφυγες να αυτοσυντηρηθούν καλλιεργώντας εγκαταλελειμμένες αγροτικές εκτάσεις. Καταλυτικός ήταν ο ρόλος του και στο διακανονισμό του προσφυγικού, με την εφαρμογή της Σύμβασης Ανταλλαγής Ελληνικών και Τουρκικών Πληθυσμών, στη θεμελίωση της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων που επέβλεπε την ανταλλαγή πληθυσμών αλλά και στην κινητοποίηση της διεθνούς κοινότητας να συνδράμει την Ελλάδα στην αντιμετώπιση αυτής της ανθρωπιστικής κρίσης που ξεπερνούσε τις δυνάμεις της.
http://nblo.gs/XoPhI
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου