ΑΛΗΣΜΟΝΗΤΕΣ ΠΑΤΡΙΔΕΣ : ΑΝΔΡΙΑΝΟΥΠΟΛΗ Ο ΕΒΡΟΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ

Αδριανούπολη είναι μια όμορφη επαρχιακή πόλη με 128.000 κατοίκους, χτισμένη στην εύφορη πεδιάδα πλάι στον ποταμό Εβρο. Αποτελεί την φυσική είσοδο στην Ευρωπαϊκή Τουρκία, αφού απέχει μόλις 10 χλμ. από την Ελλάδα και 20 χλμ. από τη Βουλγαρία.

Η γεωγραφική θέση και το ιστορικό παρελθόν τής προσδίδουν έντονo ευρωπαϊκό χαρακτήρα. Στους φαρδείς δρόμους της πόλης, δενδροφυτευμένους με ψηλά δέντρα και με αίσθηση απλοχωριάς, ο επισκέπτης συναντάει γυναίκες ντυμένες στα δυτικοευρωπαϊκά πρότυπα, ενώ αυτές που φορούν την παραδοσιακή μαντίλα αποτελούν μάλλον εξαίρεση.

Η αίσθηση που αποκομίζει ο επισκέπτης είναι μιας επαρχιακής πόλης ήρεμης και ευρύχωρης. Αν και υπάρχει κίνηση, η απουσία παρκαρισμένων οχημάτων στις κεντρικές αρτηρίες, τα πολλά δέντρα και παρκάκια δημιουργούν μια ευχάριστη αίσθηση χώρου και άνεσης.

Σε αντίθεση με την κοντινή Αλεξανδρούπολη και τις γκρίζες πολυκατοικίες, οι κατασκευές στην Αδριανούπολη έχουν έντονα και χαρωπά χρώματα, πολυκατοικίες σε χρώματα ροζ και κίτρινο με κεραμίδια στη στέγη, δημιουργώντας μια αίσθηση ζωντάνιας και χαράς.

ΙΣΤΟΡΙΑ

Η Αδριανούπολη, χτισμένη από τον Αδριανό το 125 μ.Χ. στη θέση της θρακικής πόλης Ουσκαμάδα, έγινε κέντρο συγκοινωνιών και εμπορίου, ρόλο που κράτησε μέχρι σήμερα. Ο Αδριανός την ανακαίνισε και την εξωράισε με υδραγωγεία, λουτρά, αγορά κ.λπ. Κατά τα βυζαντινά χρόνια, πήρε την ονομασία Ορεστιάδα. Η θέση της είναι τέτοια που κατά τη μακραίωνη ιστορία της είχε πολλούς «μνηστήρες». Μεγάλες και σημαντικές μάχες έγιναν εκεί όπως το 323 μ.Χ. μεταξύ Μεγάλου Κωνσταντίνου και Λικινίου, το 378 μ.Χ. μεταξύ Ρωμαίων και Γότθων (σκοτώθηκαν 40.000 Ρωμαίοι), το 551 μ.Χ. μεταξύ Σλάβων και Βυζαντινών, ενώ το 568 μ.Χ. πολιορκήθηκε από τους Αβάρους. Ομως, και οι Βούλγαροι την πολιόρκησαν αρκετές φορές με επιτυχία.

Τελικά, η πόλη έπεσε στα χέρια του Τούρκου Σσουλτάνου Μουράτ Α΄ το 1361, ενώ το 1367 μετέφερε εκεί το σαράι του (χαρέμι και ανάκτορο). Ο Βαγιαζήτ ο Κεραυνός και ο Μουράτ Β΄ κόσμησαν την πόλη με μνημεία και τη χρησιμοποίησαν ως βάση για τις επιχειρήσεις τους κατά της Κωνσταντινούπολης.

Η επέκταση προς την Ευρώπη αποτελούσε μία από τις κύριες βλέψεις των σουλτάνων και η Αδριανούπολη ήταν ο ιδανικός τόπος συγκέντρωσης των στρατευμάτων πριν από κάθε εκστρατεία. Συχνά οι σουλτάνοι μετέφεραν στην πόλη την αυλή τους ακολουθούμενη από τους ξένους πρεσβευτές που ήταν διαπιστευμένοι στην Πύλη, όπως ο ιππότης Χάσεϊ, πρεσβευτής της Αγγλίας, που ετάφη εκεί το 1681.

Με την παρακμή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η Αδριανούπολη έγινε πεδίο βίαιων συγκρούσεων μεταξύ Τούρκων, Ρώσων και Βουλγάρων. Σε αυτήν συνήφθη και η περίφημη Συνθήκη της Αδριανούπολης (1829), τη χρονιά της κατάληψης της πόλης από τους Ρώσους, που καθιέρωσε την ανεξαρτησία της Ελλάδας και την απελευθέρωση διαφόρων ηγεμονιών του Δούναβη.

Μετά το Ρωσοτουρκικό Πόλεμο (1877 - 1878) κατά τον οποίο ο Μεγάλος Δούκας Νικόλαος έφτασε μέχρι τον Αγιο Στέφανο (Γιεζίλκιοϊ), στις πύλες της Κωνσταντινούπολης, το Συνέδριο του Βερολίνου επέστρεψε την Αδριανούπολη στους Τούρκους.

Με την Συνθήκη των Σεβρών η Αδριανούπολη πέρασε σε ελληνικά χέρια μέχρι τις 24 Ιουλίου 1923, οπότε υπεγράφη η Συνθήκη της Λωζάννης και η πόλη ξαναπέρασε στην Τουρκία.

Η Συνθήκη της Λωζάννης υπεγράφη μετά την ήττα του ελληνικού στρατού στην Μικρά Ασία και είναι αυτή που έθεσε τα όρια της σύγχρονης Τουρκίας. Η Ελλάδα -ελλείψει χρημάτων- υποχρεώθηκε να πληρώσει σε γη τις πολεμικές επανορθώσεις. Αυτό έγινε με επέκταση των τουρκικών εδαφών της Ανατολικής Θράκης και με την παραχώρηση των νήσων Ιμβρου και Τενέδου με τον όρο ότι θα διοικούνταν με ευνοϊκούς όρους για τους Ελληνες. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης έχασε την ιδιότητα του Εθνάρχη και το Πατριαρχείο τέθηκε υπό ειδικό διεθνές νομικό καθεστώς.

Σε αντάλλαγμα, η Τουρκία παραιτήθηκε απ' όλες τις διεκδικήσεις για τις παλιές περιοχές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας εκτός των συνόρων της και εγγυήθηκε τα δικαιώματα των μειονοτήτων στην Τουρκία. Με ξεχωριστή συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας αποφασίστηκε η υποχρεωτική ανταλλαγή μειονοτήτων από τις δύο χώρες και η αποστρατιωτικοποίηση κάποιων νησιών του Αιγαίου.

ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΟΛΗ

Στο κέντρο της πόλης, στην κεντρική πλατεία δεσπόζουν δυο πανέμορφα τζαμιά, το Σελεμιγιέ τζαμί, το πιο επιβλητικό μνημείο της Αδριανούπολης, καθώς και το Ουξερεφελί τζαμί, ενώ πιο πλάι βρίσκεται το δημαρχείο. Εδώ είναι συγκεντρωμένη η πλειονότητα των καταστημάτων της πόλης, καθώς και τα περισσότερα «φαγάδικα» και καφενεία· καφενεία, όπου οι γέροντες κάθονται και πίνουν το τσάι τους, συζητώντας και παίζοντας ντόμινο. Εδώ επίσης, υπάρχουν πολλά ζαχαροπλαστεία με τα περίφημα γλυκά ανατολίτικης προέλευσης, όπως κανταΐφι και μπακλαβά, καθώς και δεκάδες εστιατόρια που πωλούν κεμπάπ, κεφτέδες, γιαουρτλού μαζί με τον περίφημο «γύρο» ή κεμπάπ.

Το Σελεμιγιέ τζαμί είναι μεγάλο αυτοκρατορικό ζαμί, κατασκευασμένο το 1569 - 1575 επί σουλτάνου Σελίμ ΙΙ. Αποτελεί το αριστούργημα του διάσημου αρχιτέκτονα Σινάν και αποκορύφωμα μιας ολόκληρης ζωής αναζητήσεων στην υπηρεσία της οθωμανικής αρχιτεκτονικής. Εξ αιτίας του γενικού σχήματος στη μέση των δευτερευόντων κτιρίων του, αυτό το τζαμί θυμίζει λίγο το περίφημο Σουλεϊμανιγιέ της Kωνσταντινούπολης, χτισμένο επίσης από τον Σινάν. Του κυρίως τζαμιού προηγείται μια ορθογώνια αυλή που χρησιμεύσει για καλοκαιρινό τζαμί και έχει μια εσωτερική στοά σκεπασμένη από δεκαοχτώ θόλους, που στηρίζονται πάνω στους τοίχους της αυλής και πάνω σε δεκατέσσερις κολόνες, απ' τις οποίες μερικές είναι αρχαίες, καθώς και σε δύο στύλους. Στο κέντρο της αυλής ορθώνεται ένα σιντριβάνι οκταγωνικό, τοποθετημένο κατά τον κύριο άξονα του τζαμιού, ακριβώς απέναντι από την πόρτα που βγάζει στην αίθουσα προσευχής. Αυτή η πόρτα, υπέροχα διακοσμημένη, προέρχεται από το Ουλού τζαμί του Μπίρτζι και μεταφέρθηκε στο Εντίρνε επί Σελίμ ΙΙ, κομμάτι-κομμάτι! Δίπλα στο τζαμί βρίσκεται ένα από τα κύρια παζάρια της πόλης, η στόα Αράστα.

Το Ουξερεφελί τζαμί έχει τέσσερις μιναρέδες, από τους οποίους ένας είναι στριφτός και ένας άλλος εφοδιασμένος με χαμάμ, έργο του Σινάν που επισκευάστηκε όμως πρόσφατα. Αυτό το τζαμί, τελειωμένο το 1477, επί βασιλείας Μουράτ ΙΙ, έχει μια αίθουσα προσευχής, σκεπασμένη με έναν τρούλο, διαμέτρου 23 μ., που στηρίζεται σε ένα εξαγωνικό τύμπανο, πάνω σε δύο πλάγιους τοίχους και δύο εξαγωνικές μασίφ κολόνες. Από το κυρίως τζαμί προηγείται μία αυλή με εσωτερική στοά σκεπασμένη από τρούλους. Στη μέση της αυλής βρίσκεται ένα σιντριβάνι ή πηγή για την κάθαρση. Στο πρωτότυπο, το τζαμί είχε μόνο ένα μιναρέ, αυτόν της βορειοανατολικής πλευράς, με δύο γαλαρίες. Οι τρεις άλλοι μιναρέδες χτίστηκαν μεταγενέστερα και ο ένας απ' αυτούς, αυτός με τις τρεις γαλαρίες, έδωσε στο μνημείο το όνομά του Ουξερεφελί Τζαμί ή τζαμί με τις τρεις γαλαρίες.

Βγαίνοντας από την πόλη και στον δρόμο προς τα ελληνοτουρκικά σύνορα, συναντάμε την γέφυρα Μέρικ που διασχίζει παραπόταμο του Εβρου, καθώς και την γέφυρα Νέχρι· μια λιτή αλλά πανέμορφη γέφυρα «οθωμανικού» ρυθμού, τυπική της αρχιτεκτονικής της περιοχής.

http://trans.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_taxworld_1_16/01/2009_263531