ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ (ΕΠΟΣ ΤΟΥ 40)

Η Προετοιμασία του Πολέμου ήταν Στρατιωτική, Διπλωματική και Κοινωνική. Η Εξωτερική Πολιτική του Μεταξά είναι ένα σημαντικό κεφάλαιο που δεν μπορεί να καλυφθεί στην παρούσα ιστοσελίδα, παρά μόνο με μερικές χρονολογικές κατατοπιστικές καταγραφές.

Οι προσωπικές του σημειώσεις στο Ημερολόγιο είναι μόνο ενδεικτικές για τις συναντήσεις, τα σύμφωνα, τις συμμαχίες, τις διαπραγματεύσεις και τις ισορροπίες που επέτυχε. Διατυπωμένες τηλεγραφικά στο Ημερολόγιό του, όπως και οι αντίστοιχες κρίσεις του σε κάθε γεγονός, έχουν ανάγκη εκτεταμένης επεξήγησης.

Επίσης εκτεταμένη είναι η αλληλογραφία του με τις Ελληνικές Πρεσβείες Ρώμης, Βερολίνου, Λονδίνου, Παρισίων, Αγκυρας, Σόφιας, Βελιγραδίου και Τιράνων. Στη βιβλιογραφία συνεχώς προστίθενται νέα στοιχεία, όμως ακόμα δεν έχει παρουσιασθεί καμία ικανοποιητική ιστορική μελέτη που να αντιμετωπίζει όλο το φάσμα των διπλωματικών του ενεργειών.

Η Εξωτερική πολιτική οργανώθηκε με συντονισμένη διπλωματική δραστηριότητα προς κάθε κατεύθυνση, με αλλεπάλληλα ταξίδια του ιδίου, που ως υπεύθυνος Υπουργός Εξωτερικών, κινήθηκε προς τέσσερεις βασικούς άξονες, προκειμένου να συγκρατήσει συμμαχίες που κατέρρεαν και συμφωνίες που δεν ετηρούντο, από συμμάχους και μη. Οι στόχοι που έθεσε ήταν:
Την ένταξη της Ελλάδος στο πλευρό των Συμμάχων.
Την διατήρηση της ουδετερότητας και αποφυγή κάθε πρόκλησης.
Την δημιουργία και ενίσχυση συμφώνων με τα Βαλκανικά κράτη και την Τουρκία.
Την παρακολούθηση λεπτό προς λεπτό της στάσεως της Ιταλίας από τον ίδιο, όταν άρχισαν οι προκλήσεις, που τις αντιμετώπισε με άμεση αντίδραση, ώστε να μην γεννηθεί η παραμικρή παρεξήγηση και αφορμή πολέμου, όπως στον τορπιλισμό της ΕΛΛΗΣ.Η δημιουργία και σωστή λειτουργία δικτύου κατασκοπείας και αντικατασκοπείας για συλλογή πληροφοριών τον κρατούσε προσωπικά ενήμερο για τα διαδραματιζόμενα. Συγκεκριμένα ενώ αγωνίστηκε με κάθε τρόπο για την στήριξη συμμαχιών στο Βαλκανικό Σύμφωνο, το αποτέλεσμα ήταν απόλυτα αρνητικό, αφού ένας ένας οι σύμμαχοι βαλκάνιοι τραβούσαν το δικό τους δρόμο συμφέροντος ή καιροσκοπισμού και παραδίδονταν στις δυνάμεις του άξονα χωρίς να υπολογίζουν τις συμφωνίες.

3 Μαΐου του 1936 αναχωρεί για το Βελιγράδι για την Σύνοδο του Συμβουλίου Βαλκανικής Συνεννοήσεως. Ήδη από το 1934 είχε κάνει παρατηρήσεις και προείδε την περίπτωση εμπλοκής του συμφώνου σε περίπτωση Ιταλικής εισβολής, με ένα από τα Βαλκανικά κράτη.
5 Μαΐου του 1936 ολοκλήρωσε την συμφωνία των Βαλκανικών κρατών. (Ελλάδα, Βουλγαρία , Γιουγκοσλαβία, Ρουμανία).
24 Μαΐου 1937. Ο Ινονού επισκέπτεται την Αθήνα διαβιβάζων θερμό τηλεγράφημα από τον Μουσταφά Κεμάλ.
Οκτώβριο του 1937. Ο Μεταξάς ανταποδίδει την επίσκεψιν.
Ακολουθεί η Βαλκανική Σύνοδος στην Αγκυρα όπου απεφασίσθη η πολιτική συνεργασία των δύο κρατών για απεριόριστο διάρκεια.
Μάρτιο 1938. Ο Μεταξάς μεταβαίνει εις Κωνσταντινούπολη ένα μήνα αργότερα πετυχαίνει την υπογραφή «Προσθέτου Ελληνοτουρκικής Συνθήκης».
31 Ιουλίου 1938. Ως Πρόεδρος του Διαρκούς Συμβουλίου της Βαλκανικής Συνεννοήσεως υπογράφει στην Θεσσαλονίκη «Σύμφωνο μη Επιθέσεως».
1 Νοεμβρίου 1938. Συναντάται μυστικά ο Βούλγαρος Πρωθυπουργός Κιοσειβάνωφ με τον Γιουγκοσλάβο Στογιαντίνοβιτς και του προτείνει τον διαμελισμό της Ελλάδος και την μεταξύ των μοιρασιά. Βούλγαροι Θράκην, Γιουγκοσλάβοι Θεσσαλονίκην.
Ο Παύλος της Γιουγκοσλαβίας του μαρτυρεί την συνομωσία και υπόσχεται υποστήριξη που τελικά όμως δεν δίνει.
10 Νοεμβρίου 1938. Πεθαίνει ο Κεμάλ Αττατούρκ και ο Μεταξάς μεταβαίνει εις την Αγκυραν για να παραστεί στην κηδεία. Σε συνεννόηση με τον Ινονού μένουν σύμφωνοι για την ιδιαίτερη σχέση των δύο κρατών μέσα στην Βαλκανική Συνεννόηση. Σύντομα όμως όπως οι Τούρκοι συνωμοτούν με τους Βουλγάρους για παραχώρηση ελληνικών εδαφών προς την Βουλγαρίαν και έξοδον της εις το Αιγαίον. Αυτή η στάση των «βαλκανικών συμμάχων» αλλά και των Αγγλων - Γάλλων συμμάχων είναι που οδήγησε τον Μεταξά στην κατασκευή της «Γραμμής Μεταξά» προς την Βουλγαρίαν. Διέβλεπε τις σταθερές διεκδικήσεις της, και την με ελαφράν καρδίαν, διάθεσιν όλων για την παραχώρηση ελληνικών εδαφών και πληθυσμών στην Βουλγαρία. Σε όλα ο Μεταξάς ορθώνεται και αντιστέκεται αποβλέποντας μόνο στο έννομο συμφέρον της Ελλάδος.

18 Φεβρουαρίου 1939. Ο Μεταξάς μεταβαίνει στο Βελιγράδι, συναντά τον βασιλέα Παύλο της Γιουγκοσλαβίας, που του εκμυστηρεύεται την συνάντηση της 1ης Νοεμβρίου.Του υπόσχεται υποστήριξη σε περίπτωση νέας προδοσίας. Δεν θα το τηρήσει.
19-22 Φεβρουαρίου 1939. Ο Μεταξάς βρίσκεται στο Βουκουρέστι στο Μόνιμο Συμβούλιο Βαλκανικής Συνεννοήσεως. Όπου έχει συναντήσεις με τον Σαράτσογλου, Καλινέσκου, Γκαφένκο, Βασιλέα Κάρολο. Διαπιστώνει εκ νέου την αλληλεγγύην, η οποία ενώνει τα μέλη της Βαλκανικής συνεννοήσεως και υπογραμμίζει την ομόθυμον θέλησιν των να συνεχίσουν τας προσπαθείας τους υπό το ίδιον πνεύμα....επί βάσεων πλήρους ισότητας και απολύτου σεβασμού των συνόρων.
27 Απριλίου 1939. Μετά την εισβολή της Ιταλίας στην Αλβανία στέλνει τηλεγράφημα προς Β. Πρεσβεία εν Λονδίνω. Με το οποίο διαμαρτύρεται για τα δημοσιεύματα του αγγλικού και γαλλικού τύπου, που ενθαρρύνουν την επεκτατική στάση των Βουλγάρων
19 Οκτωβρίου 1939. Η Τουρκία αφού έχει ερωτοτροπήσει με την Ρωσία υπογράφει συνθήκη φιλίας με τους Συμμάχους εισπράττοντας οικονομική και εξοπλιστική βοήθεια. Όμως στο τέλος διαλέγει τον δρόμο της ουδετερότητας.
1 Φεβρουαρίου 1940. Λαμβάνει χώρα η 8ή και τελευταία Σύνοδος της Βαλκανικής Συνεννοήσεως στο Βελιγράδι, όπου γίνεται η ανανέωση του Συμφώνου. Στο διάστημα που μεσολάβησε, οι μεν Βούλγαροι δοκίμασαν να συνεννοηθούν με τους Γιουγκοσλάβους για επίθεσιν εναντίον της Ελλάδος, οι δε Γιουγκοσλάβοι πρότειναν να κατασκευάσουν όπλα για τους Βουλγάρους.
Αρνητική υπήρξε και η συνεννόηση με την Ρουμανία, που ενώ στην αρχή έδειχνε το ενδιαφέρον της για κοινή στάση με την Ελλάδα, ενάντια προς τον άξονα, η καιροσκοπική της πολιτική την οδήγησε στο τέλος να παραδοθεί αμαχητί.

Η Εσωτερική πολιτική του Ιωάννη Μεταξά είχε κύριο στόχο την ηθική και υλική εξύψωση της Ελλάδος. Ο Εθνικός Διχασμός και οι κυβερνήσεις που είχαν μεσολαβήσει επί Δημοκρατίας 1923-1936,καθώς και τα επανειλημμένα κινήματα με συνεχή ανάμειξη του στρατού, είχαν εξασθενίσει και τον κοινοβουλευτισμό και την σύνθεση του στρατού, με αποτέλεσμα την απουσία στρατιωτικής ετοιμότητας. Η οργάνωση της άμυνας αναπτύχθηκε σε πολλούς τομείς, που αφορούσαν το ανθρώπινο δυναμικό, το ηθικό του, την βελτίωση του βιοτικού του επιπέδου και των εξοπλισμών του:

Κοινωνικά έργα (νομοθετικά μέτρα για τις ασθενέστερες τάξεις αγροτών και εργατών, (8ωρο, Κυριακάτικη αργία, ΙΚΑ, ιατρεία, αυτάρκεια, παιδικοί σταθμοί συσσίτια).
Ηθική προετοιμασία και ομοψυχία, μέσα από τις δραστηριότητες της οργάνωσης της Ε.Ο.Ν.
Στρατιωτικά έργα (εξοπλισμοί, οχυρωματικά έργα,Γραμμή Μεταξά,οχύρωση παρακτίων περιοχών).
Οικονομικά μέτρα, που είχαν σχέση με την αξιοποίηση της γής και την εντατική καλλιέργεια, τις εξαγωγές, με τα αυστηρά μέτρα εναντίον της λαθρεμπορίας του συναλλάγματος, με μέτρα προστασίας του εθνικού νομίσματος, με αυστηρό τελωνειακό έλεγχο, με δάνεια προς το κράτος από την Τράπεζα της Ελλάδος για τους εξοπλισμούς. (Κτίστηκαν 26 ακόμα πρακτορεία της Τράπεζας της Ελλάδος) και έγινε ολοκλήρωση του κεντρικού κτηρίου το 1938. Ολα εκτελέστηκαν χωρίς κανένα εξωτερικό δανεισμό και μόνο όταν άρχισε ο πόλεμος ζητήθηκε η οικονομική βοήθεια της Αγγλίας.
Δημόσια έργα οδικά δίκτυα, γέφυρες, σιδηρόδρομοι, επικοινωνίες, νοσοκομεία, πυροσβεστική υπηρεσία κ.α.
Μέτρα ασφαλείας. Οργάνωση αστυνομίας, περιορισμός ελευθεροτυπίας, επαγρύπνηση και παρακολούθηση των πρακτόρων ξένων κρατών.

http://hellas1940.blogspot.com/