Του ΗΛΙΑ ΓΙΑΝΝΙΚΟΠΟΥΛΟΥ
Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου
Η μάχη της Γράνας εντάσσεται στο πλαίσιο του στρατηγικού σχεδίου Κολοκοτρώνη για την κατάκτηση της Τριπολιτσάς, δηλ. για κτύπημα του εχθρού «στο κεφάλι», δεδομένου ότι η πόλη αυτή ήταν το διοικητικό κέντρο των κατακτητών και η έδρα του πασά της Πελοποννήσου. 
Ο στρατηγικός αυτός στόχος άρχισε να τίθεται σε εφαρμογή αμέσως μετά την έκρηξη της Επανάστασης. Αυτός ήταν ο λόγος που από την πρώτη στιγμή τα διάφορα «ορδιά» (στρατόπεδα) που δημιουργήθηκαν πήραν θέση γύρω από την Τριπολιτσά, ώστε να περισφίγγουν την πόλη και να δυσκολεύουν την έξοδο
των πολιορκημένων. Ιδιαίτερα μετά τις νίκες στο Λεβίδι, στο Βαλτέτσι, στα Βέρβενα και στα Δολιανά, ο κλοιός γύρω από την πόλη άρχισε να γίνεται ασφυχτικότερος.
Ο στρατηγικός αυτός στόχος άρχισε να τίθεται σε εφαρμογή αμέσως μετά την έκρηξη της Επανάστασης. Αυτός ήταν ο λόγος που από την πρώτη στιγμή τα διάφορα «ορδιά» (στρατόπεδα) που δημιουργήθηκαν πήραν θέση γύρω από την Τριπολιτσά, ώστε να περισφίγγουν την πόλη και να δυσκολεύουν την έξοδο των πολιορκημένων. Ιδιαίτερα μετά τις νίκες στο Λεβίδι, στο Βαλτέτσι, στα Βέρβενα και στα Δολιανά, ο κλοιός γύρω από την πόλη άρχισε να γίνεται ασφυχτικότερος.
Φαίνεται ότι αφορμή για τη κατασκευή της γράνας στάθηκε η φήμη ότι ο πλούσιος άρχοντας Κιαμίλμπεης με 500 συντρόφους σκόπευε να μεταβεί στην Κόρινθο περνώντας από το Μύτικα, το στενό που υπάρχει στα βόρεια της Τριπολιτσάς, στο δρόμο προς Κάψια και Λεβίδι. Η απόσταση από τον Μύτικα μέχρι την απέναντι πλευρά, την Καπνίστρα, είναι περίπου ένα μίλι.
Εκρίθη λοιπόν ότι αν μπορούσε να σκαφτεί μία τάφρος από τον Μύτικα μέχρι την Καπνίστρα, θα αποτελούσε ένα χρήσιμο αμυντικό οχύρωμα προς απόκρουση της εξόδου του Κιαμίλμπεη. Πράγματι, αφού εδόθησαν οι απαραίτητες οδηγίες, οι χωρικοί των γύρω χωριών με τσάπες και κασμάδες κατάφεραν μέσα σε τρεις τέσσερες ημέρες να σκάψουν ένα μικρού βάθους και πλάτους χαντάκι από τη μια άκρη του στενού μέχρι την άλλη. Τυχαία ή σκόπιμα, άφησαν ένα μικρό τμήμα 50-60 μέτρων άσκαφτο.
Εκρίθη λοιπόν ότι αν μπορούσε να σκαφτεί μία τάφρος από τον Μύτικα μέχρι την Καπνίστρα, θα αποτελούσε ένα χρήσιμο αμυντικό οχύρωμα προς απόκρουση της εξόδου του Κιαμίλμπεη. Πράγματι, αφού εδόθησαν οι απαραίτητες οδηγίες, οι χωρικοί των γύρω χωριών με τσάπες και κασμάδες κατάφεραν μέσα σε τρεις τέσσερες ημέρες να σκάψουν ένα μικρού βάθους και πλάτους χαντάκι από τη μια άκρη του στενού μέχρι την άλλη. Τυχαία ή σκόπιμα, άφησαν ένα μικρό τμήμα 50-60 μέτρων άσκαφτο.
Την νύχτα της 29 Ιουλίου 1821 μερικοί Τούρκοι βγήκαν από την Τριπολιτσά για συγκέντρωση ζωοτροφών. Είδαν υπό το σεληνόφως το σκαμμένο χαντάκι και άρχισαν να περιγελούν τους Έλληνες: «Οι ανόητοι γκιαούρηδες, ακόμα δεν ελευθερώθηκαν και χωρίζουν τα σύνορα»!
Σε λίγες ημέρες, λίγο πριν από τα ξημερώματα της 10ης Αυγούστου 1821, 6.000 Τούρκοι με αρχηγό τον ίδιο τον Κεχαγιάμπεη βγήκαν από τα τείχη με κατεύθυνση δήθεν τα Δολιανά. Όμως καθ΄ οδόν χωρίστηκαν σε δύο ισοδύναμα τμήματα και άλλαξαν κατεύθυνση. Το ένα τμήμα θα πήγαινε στου Λουκά για λαφυραγωγία, το άλλο θα πέρναγε από το στενό Καπνίστρας-Μύτικα και θα πήγαινε κι αυτό προς την ίδια κατεύθυνση από άλλο δρόμο. Τους πεζούς και το ιππικό ακολουθούσαν γύρω στα 600 υποζύγια για να κουβαλήσουν τα λάφυρα.
Τις πρώτες μεσημβρινές ώρες άρχισαν να επιστρέφουν στην Τριπολιτσά οι Τούρκοι με εκατοντάδες φορτωμένα ζώα. Οι Έλληνες έπιασαν τη γράνα, αλλά επειδή ήσαν λίγοι, οι πρώτοι 300 Τούρκοι ιππείς κατάφεραν να περάσουν χωρίς πολλές απώλειες. Κατέστη αναγκαία η ενίσχυση των δικών μας, όπως και έγινε. Ο Κεχαγιάμπεης νόμισε ότι θα μπορούσε εύκολα να περάσει τη γράνα με τους 1.000 ιππείς του και έδωσε τη σχετική διαταγή. Οι Έλληνες αναγκάστηκαν λοιπόν να πολεμούν «αντίνωτοι», δηλ. πλάτη με πλάτη, αφού είχαν να αντιμετωπίσουν τον Κεχαγιάμπεη από τη μια μεριά, και τους 300 ιππείς που μόλις τους είχαν προσπεράσει, από την άλλη. Έτσι, άρχισαν να εφαρμόζουν το «δίζυγον πυρ», όπως αναφέρει ο Φωτάκος.
Ο κίνδυνος για τους ευρισκόμενους μέσα στην τάφρο ήταν μεγάλος, ιδίως λόγω της ανισότητας στρατιωτικών δυνάμεων. Γι αυτό οι δικοί μας κατέφυγαν στο στρατήγημα ότι δήθεν άλλες ελληνικές δυνάμεις επρόκειτο να κάνουν επίθεση εναντίον της Τριπολιτσάς. Οι Τούρκοι πλέον δεν μπορούσαν να αργοπορήσουν άλλο. Οι 1.000 ιππείς επιχείρησαν να περάσουν όπως-όπως τη γράνα, και το έκαναν χωρίς αρκετή φθορά.
Αλλά έμεναν πίσω τα πεζοπόρα τμήματα και τα φορτωμένα υποζύγια. Προσπάθησαν να περάσουν από το μικρό άσκαφτο τμήμα, αλλά κάτι τέτοιο ήταν αδύνατο για ένα τόσο μεγάλο αριθμό πεζών και ζώων. Εγκατέλειψαν λοιπόν οι Τούρκοι όλα τα φορτωμένα ζώα, πέρασαν όσοι πεζοί πέρασαν από το μικρό κενό, ενώ οι υπόλοιποι ρίχτηκαν αναγκαστικά χωρίς τάξη και πειθαρχία πάνω στους ενεδρεύοντες μέσα στη γράνα Έλληνες πολεμώντας «σώμα με σώμα».
Η σύγχυση που δημιουργήθηκε στις τάξεις των Τούρκων εβοήθησε τους Έλληνες, γιατί επλησίασαν στη γράνα και άλλες ελληνικές δυνάμεις από γύρω. Η δύναμη πυρός των δικών μας ενισχύθηκε τόσο πολύ, ώστε οι Τούρκοι αποδεκατίστηκαν και το έβαλαν στα πόδια! Σώθηκαν μόνο και μόνο γιατί είχαν την πρόνοια να πετάξουν τα όπλα και ό,τι άλλο πολύτιμο κουβαλούσαν επάνω τους. Παρά τις διαφορές στους αριθμούς που δίνονται, μπορούμε να δεχτούμε ότι οι Τούρκοι που άφησαν τα πτώματά τους στην πρόχειρη γράνα, την θρυλική πλέον και ιστορική Γράνα, ξεπέρασαν τους 400! Μια απλή «τάφρος» έγινε πολύνεκρος «τάφος» του εχθρού!
Μετά την πανωλεθρία που έπαθαν οι Τούρκοι εκεί, κλείστηκαν πλέον για καλά στα τείχη της πόλης και δεν επιχείρησαν άλλη έξοδο. Με τα απλά λόγια του πολέμαρχου και εμπνευστή του εγχειρήματος Θεόδωρου Κολοκοτρώνη «οι Τούρκοι πλέον δεν εβγήκαν από τα τείχη της Τριπολιτσάς, ήτον η ύστερή τους φορά».
Ήταν η τελευταία «πράξη του δράματος». Σαράντα περίπου ημέρες μετά, το δράμα οδηγήθηκε στη λύση του με την άλωση της «αθλίας Τριπολιτσάς» στις 23 Σεπτεμβρίου 1821!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου