Η Γ' ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ (18 ΜΑΪΟΥ 1922)

Πηγές : Πρακτικά Γ΄ Εθνοσυνέλευσης, συνεδρίαση 18ης Μαΐου 1922 

Γράφει ο Φιλίστωρ Ι. Β. Δ.

Τον Μάιο του 1922  η Ελληνική παρουσία στην Μικρά Ασία είχε μπει στην δυσκολότερη φάση της, καθώς το στρατιωτικό, οικονομικό και πολιτικό αδιέξοδο ήταν πλήρες. Μετά από μια σοβαρή κυβερνητική κρίση η νέα κυβέρνηση Πρωτοπαπαδάκη είχε βρεθεί εν μέσω σοβαρών προβλημάτων, όπως η παραίτηση του αρχιστράτηγου Παπούλα και η αντικατάσταση του, η διευθέτηση των οικονομικών εκκρεμοτήτων από την διχοτόμηση του νομίσματος, η συνέχιση των σισύφειων προσπαθειών για διπλωματική συνεννόηση με τους Συμμάχους ώστε να αρθεί το αδιέξοδο. Μέσα σε αυτό το ζοφερό σκηνικό η κυβέρνηση αποφάσισε να κάνει μια σαφή εξειδικευμένη αναφορά στις σφαγές των Ελλήνων του Πόντου που είχαν γίνει μόλις την προηγούμενη χρονιά από τα μουσουλμανικά στίφη του Τοπάλ Οσμάν και του Κεμάλ. Ο στόχος της κυβέρνησης ήταν η ευαισθητοποίηση της διεθνούς κοινής γνώμης επί της τύχης των χριστιανικών πληθυσμών της Μικράς Ασίας, ώστε να πιεστούν οι κυβερνήσεις τους να άρουν το Ελληνικό αδιέξοδο στην Ανατολία.

Την εξιστόρηση των σφαγών ξεκίνησε από το βήμα της Εθνοσυνέλευσης ο υπουργός εξωτερικών Γεώργιος Μπαλτατζής, περιγράφοντας με ζοφερό τρόπο όλες τις εκτοπίσεις που αντιμετώπισαν οι Ελληνικοί πληθυσμοί την Τραπεζούντα, στην Ριζούντα και στα Σούρμενα τον Απρίλιο του 1921. Όλοι οι άρρενες από 15 ως 60 χρονών εξαναγκάστηκαν από τους Κεμαλικούς σε εκτόπιση, πολλοί εκ των οποίων είτε δολοφονήθηκαν καθ΄ οδόν, είτε έχασαν την ζωή τους από τις κακουχίες και τις στερήσεις. Ο Μπαλτατζής απαρίθμησε τις μαζικές δολοφονίες χριστιανών και Αρμένιων στην Αμάσεια και στην Κερασούντα αλλά και τις δεκάδες καταστροφές εκκλησιών, σχολείων αλλά και των περιουσιών των χριστιανών. Παρατήρησε ότι η εξόντωση των Ελληνικών πληθυσμών της περιοχής γίνεται από το επίσημο κράτος μέσω των "δικαστηρίων ανεξαρτησίας" που εκδίδουν σωρηδόν καταδικαστικές αποφάσεις σε θάνατο για όλους τους έγκριτους Χριστιανούς πολίτες των περιοχών. 

Στην Σαμψούντα, η Τουρκική εφημερίδα "Εχαλί" κατέγραψε στο φύλλο τις τις καταδικαστικές αποφάσεις τέτοιων δικαστηρίων για τον Χαράλαμπο Θεοχαρίδη, καθηγητή της Αμερικάνικής Σχολής, για τους Λάζαρο Τερζόγλου, Παναγιώτη Καράογλου, Ηλία Τερζόγλου, Παρασκευά Χατζηλάμπρου, Θεόφιλο Βασιλειάδη, Αναστάσιο Χορχόρογλου καθώς και τον δεύτερο πάρεδρο της πόλης Λεωνίδα Φατσά. Ακολούθως αναφέρθηκε στην τύχη των Χριστιανών της Βιθυνίας, αλλά και στα Κεμαλικά εγκλήματα εις βάρος Κυρκασίων και Αρμένιων που κάποιοι εξ αυτών που επέζησαν είχαν ήδη καταφύγει στην Ελλάδα. Αμέσως μετά αναφέρθηκε στην μαρτυρία του Αμερικάνου Γιούελ , ιατρού της Αμερικανικής αποστολής στον Πόντο, ο οποίος περιέγραψε με μελανά χρώματα την τύχη των Ελλήνων που εκτοπίστηκαν που τους έχει απαγορευτεί η πρόσβαση στην παραμικρή περίθαλψη και ουσιαστικά έχουν εμμέσως καταδικαστεί σε θάνατο από το αδυσώπητο Κεμαλικό καθεστώς. Σύμφωνα με την ίδια μαρτυρία από 30.000 Έλληνες εκτοπισθέντες της Σεβάστειας, ήδη έχουν πεθάνει οι 10.000, οι μισοί εκ των οποίων πέθαναν από τις κακουχίες καθ΄οδόν. 

Ο Μπαλτατζής τελείωσε την αγόρευση του παραθέτοντας πολλές ακόμη πληροφορίες για τις σφαγές των Ελλήνων στην περιοχή, ζητώντας την δημιουργία μιας διεθνούς εξεταστικής επιτροπής από τις Μεγάλες Δυνάμεις που θα επισκεφτεί την περιοχή, θα εξετάσει το ζήτημα και θα θέσει ένα οριστικό τέρμα στην εξόντωση των Χριστιανικών πληθυσμών της περιοχής. Τον Μπαλτατζή διαδέχθηκε στο βήμα ο πληρεξούσιος Α. Μάτεσις ο οποίος περιέγραψε την τραγωδία των εκτελεσθέντων της Πάφρας, όταν 535 πρόκριτοι της περιοχής κλείστηκαν από τις Αρχές σε μια εκκλησία για να εκτελεστούν. Ο ιερέας έψαλλε την νεκρώσιμη ακολουθία και ακολούθως οι Τούρκοι τους εξόντωσαν όλους συμπεριλαμβανομένου και του ιερέα. Στην Αμισό ο καπνέμπορος Κοσμίδης όταν συνελήφθη εξαναγκάστηκε να εκτελέσει ο ίδιος τον γιο του για να τον σώσει από την ατίμωση και ακολούθως αυτοκτόνησε.  

Ο πληρεξούσιος Λυκούργος Τσουκαλάς, εξακολούθησε την πένθιμη περιγραφή των ωμοτήτων, διηγούμενος την μαζική δολοφονία των πληθυσμών της Πάφρας, όπου από 40.000 Ελλήνων επέζησαν μόλις 5.000 που κατάφεραν να ξεφύγουν με πλοία στην Μηδεία. Ακολούθως επικαλέστηκε μαρτυρίες ακόμη και Οθωμανών βουλευτών όπως του Δαμάτ Φερήτ, ο οποίος σε αγόρευση του στις 22 Οκτωβρίου 1918 χρέωσε την εκμηδένιση των χριστιανικών πληθυσμών κατά τον Α΄παγκόσμιο πόλεμο στο Νεοτουρκικό κομιτάτο Ένωσις και πρόοδος". Ακολούθως ο Τσουκαλάς ανέφερε δημοσίευμα της Οθωμανικής εφημερίδας "Αδαλέκ" στο οποίο ομολογείται η σφαγή των Ελληνικών πληθυσμών από Κεμαλικές συμμορίες. Τελείωσε την αγόρευση του παραθέτοντας αποσπάσματα δηλώσεων Πρωθυπουργών και υπουργών Εξωτερικών των μεγάλων δυνάμεων στις οποίες ομολογούσαν ότι γνώριζαν για τις Τουρκικές ομώτητες εις βάρος των μειονοτήτων κατά την περίοδο 1914-1918.

Στην συνέχεια τον λόγο πήραν άλλοι πληρεξούσιο όπως ο Γεώργιος Πωπ, ζητώντας να ενταθούν οι κυβερνητικές ενέργειες για την διεθνοποίηση του ζητήματος της εξόντωσης των Ελλήνων του Πόντου. Ο πληρεξούσιος Σωτηριάδης παρατήρησε ότι η εξόντωση των μειονοτικών πληθυσμών της περιοχής του Πόντου γινόταν με συστηματικό τρόπο από την Κεμαλική κυβέρνηση, παραπέμποντας ευθέως στο γεγονός ότι οι Κεμαλικές δολοφονίες συνιστούσαν μια αληθινή γενοκτονία   

Επίμετρον - Βιογραφία Γεωργίου Μπαλτατζή 

Γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1868. Μετά τις εγκύκλιες σπουδές του στην Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών απ' όπου και αργότερα μετέβη στη Γαλλία για ευρύτερες σπουδές. Επανερχόμενος ακολούθησε το διπλωματικό κλάδο όπου και υπηρέτησε για μικρό χρονικό διάστημα στη Κωνσταντινούπολη με ιδιαίτερη διάκριση στη διπλωματική δεξιότητα. Στη συνέχεια αναμίχθηκε στην πολιτική και το 1902 εξελέγη βουλευτής Αλμυρού με το κόμμα του Γ. Θεοτόκη και ομοίως το 1905 και 1906. Το 1908 διορίστηκε υπουργός εξωτερικών (21/061908-07/07/1909) στην κυβέρνηση Θεοτόκη. Μετά τη προσάρτηση των λεγομένων Νέων Χωρών πολιτεύθηκε στη Δράμα όπου και εκλέχθηκε βουλευτής στη περίοδο 1915 και μετά. Το 1915 ανέλαβε υπουργός συγκοινωνιών και το 1921 υπουργός εξωτερικών (από 26/03/1921-03/05/1922) στην κυβέρνηση Γούναρη. Πήρε μέρος στις διασκέψεις των Παρισίων και του Λονδίνου μαζί με τον Δημήτριο Γούναρη. Το 1922 χρημάτισε πάλι υπουργός εξωτερικών (από 09/05/1922-28/08/1922)στη κυβέρνηση Γούναρη και Πρωτοπαπαδάκη.

Μετά την κατάρρευση του μετώπου και την επανάσταση που εκδηλώθηκε μετά τη Μικρασιατική καταστροφή, συνελήφθη μαζί με άλλους πολιτικούς και τον αρχιστράτηγο και καταδικάστηκε κατά τη «δίκη των έξι» από το έκτακτο επαναστατικό στρατοδικείο Αθηνών σε θάνατο. Τουφεκίστηκε στις 15 Νοεμβρίου του 1922 στο Γουδή....

ΑΙΩΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ
ΘΕΜΑΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ