26 ΜΑΪΟΥ 1944 ΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΛΙΒΑΝΟΥ : ΑΝΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΙΑΚΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗΣ ΣΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ ΤΟΥ ΛΙΒΑΝΟΥ (20.05.1944). ΟΙ ΛΟΓΟΙ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ΚΑΙ ΚΟΜΝΗΝΟΥ ΠΥΡΟΜΑΓΛΟΥ

Γράφει ο Ιωάννης Αθανασόπουλος-Ιστορικός, Πτυχιούχος της Φιλοσοφικής σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας, κατεύθυνση Ιστορίας.

ΑΠΟ ΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟΝ ΤΟΥ ΛΙΒΑΝΟΥ

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΛΑΣΙΣ. ΟΙ ΥΠΑΙΤΙΟΙ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΤΑΓΜΑΤΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΔΕΝ Θ’ ΑΜΝΗΣΤΕΥΘΟΥΝ. «Ο ΛΑΟΣ ΔΕΝ ΚΑΝΕΙ ΔΙΑΚΡΙΣΙΝ ΤΥΡΑΝΝΩΝ»

Εις το συνέδριον του Λιβάνου συμμετέσχον 25 αντιπρόσωποι κομμάτων και οργανώσεων αντιστάσεως. Γ. Παπανδρέου, πρωθυπουργός, αρχηγός του Δημοκρατ.- Σοσιαλ. κόμματος, του κόμματος των Φιλελευθέρων Κων. Ρέντης, πρώην υπουργός, Γ. Βασιλειάδης πρώην υπουργός, Γ. Εξηντάρης πρώην υπουργός, Σ. Βενιζέλος πρώην πρωθυπουργός, του Λαϊκού κόμματος Δημ. Λόντος, του Εθν. Λαϊκού κόμματος Σπ. Θεοτόκης, του πολιτικού γραφείου της Κ.Ε.Κ.Κ. Παν. Ρούσσος, των προοδευτικών Φιλελευθέρων Γ. Σακουλής, πρώην βουλευτής, του Αγροτικού Δημ. κόμματος Αλέξ. Μυλωνάς, πρώην υπουργός, Ι. Σοφιανόπουλος, της Ενώσεως των Αγροτικών της αριστεράς, της Εθνικής Ενώσεως Παν. Κανελόπουλος, πρώην υπουργός, Φωκ. Δραγούμης, ανεξάρτητος της ΠΕΕΑ, Α. Σβώλος καθηγητής του Πανεπιστημίου, Ν. Ασκούτσης πρώην υπουργός, Π. Πορφυρογέννης, γενικός γραμματεύς της επιτροπής του ΕΑΜ, Κομνηνός Πυρομάγλου του ΕΔΕΣ, συν/ρχης Π. Μεταξάς και Α. Μεταξάς των Εθνικών Ομάδων, Γ. Καρτάλης της ΕΚΚΑ, υποστράτηγος Βεντήρης και Α. Σταθάτος των Εθνικών δυναμικών οργανώσεων.

Ο ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ παπανδρεου

Ο κ. Πρωθυπουργός εις τον εναρκτήριον λόγον του, αφού εχαιρέτισε τους αντιπροσώπους των πολιτικών κομμάτων και οργανώσεων αντιστάσεως είπε: «Το γεγονός ότι συναντώμεθα σήμερα μακράν της Ελλάδος από διαφόρους προελεύσεις καταδεικνύει το κρίσιμον των περιστάσεων που διέρχεται η Ελλάς. Ο ελληνικός λαός στενάζει υπό το πέλμα δύο απαισίων τυράννων των Γερμανών και των Βουλγάρων. Εν τούτοις ποτέ κατά την διάρκειαν της μακράς ιστορίας του δεν είχεν τόσον ακαταμάχητον το εθνικόν φρόνημα και μεγαλυτέραν προθυμίαν δι’ αντίστασιν. Ο τερματισμός του εμφυλίου πολέμου, η συνέχισις του πολέμου κατά των βαρβάρων κατακτητών και η απελευθέρωσις της πατρίδος μας είναι ο λόγος διά τον οποίον συνεκεντρώθημεν εδώ. Αναλαμβάνων την προεδρίαν της κυβερνήσεως έχω ως κύριον σκοπόν την πραγματοποίησιν της εθνικής ενότητας».

Ακολούθως ο κ. πρωθυπουργός ανέλυσεν τας βάσεις του εθνικού προγράμματος, τα παρουσιασθέντα θλιβερά γεγονότα εις τας ενόπλους ελληνικάς δυνάμεις ειπών ότι δεν είναι δυνατόν παρά να χαρακτηρισθούν ως εγκλήματα κατά του έθνους. Εν συνεχεία παρεκάλεσαν τον κ. Σοφοκλήν Βενιζέλον να εκθέση τα γεγονότα λεπτομερέστερον ως τότε υπουργός των Ναυτικών και πρωθυπουργός.

«Τα γεγονότα, είπεν ο κ. Βενιζέλος, έβλαψαν τον συμμαχικόν αγώνα, εξυπηρέτησαν τον εχθρόν και εκηλίδωσαν την τιμήν της Ελλάδος. Ήδη ενεργούνται ανακρίσεις διά την ανακάλυψιν των υποκινητών οι οποίοι δεν θα διαφύγουν την αυστηράν τιμωρίαν». Αναφερόμενος εις την ανασύνταξιν των εθνικών δυνάμεων συνέχισεν. «Είμαι εις θέσιν να σας γνωρίσω ότι η κυανόλευκος κυματίζει και πάλιν επί των μονάδων του στόλου μας και ο στρατός ανασυγκροτηθείς θα συνεχίση το αλβανικόν έπος».

Εξετάζων εν συνεχεία ο κ. πρωθυπουργός (Γ. Παπανδρέου) τον απελευθερωτικόν αγώνα είπεν: «Τρομοκρατίαν επικρατεί εις την ελληνικήν ύπαιθρον, κόλασις κατήντησε η πατρίδα μας. Σφάζουν οι Γερμανοί, σφάζουν τα Τάγματα Ασφαλείας, σφάζουν και καίουν οι αντάρτες. Τι θα γίνη η πατρίς μας; Η ευθύνη του ΕΑΜ είναι τεραστία διότι δεν απέβλεψεν εις τον απελευθερωτικόν αγώνα αλλά εις την μεταπολεμικήν επικράτησίν του και επεζήτησε την μονοπώλησιν του εθνικού αγώνος εμποδίζων τους Έλληνας να αναίβουν στα βουνά και εκπληρώσουν το εθνικόν των καθήκον. Είναι παλαιόν παράδειγμα ο παριστάμενος συν]ρχης Σαράφης και νέον τοιούτον ο συν]ρχης Ψαρρός, όστις απουσιάζει. Δια να επιτύχη τα ανωτέρω επεδίωξεν διά τρομοκρατικών μέσων την επιβολήν του και επιχείρησε την δια παντός τρόπου εξόντωσιν των αντιπάλων του. Αυτά όμως συμβαίνουν εις τον φασισμόν και όχι εις τας λαϊκάς Δημοκρατίας. Τα κόμματα υποτάσσονται εις το κράτος και ο στρατός εις τας διαταγάς του έθνους. Με την τρομοκρατίαν που επικρατεί εις την Ελλάδα εδημιουργήθη τοιαύτη ψυχολογική κατάστασις ώστε κατά το τρίτον έτος της κατοχής να δημιουργηθούν τα τάγματα ασφαλείας και προπαρασκευάσθη ο εμφύλιος πόλεμος εις όφελος των Γερμανών.

Σήμερον εις την Ελλάδα επικρατεί φαύλος κύκλος. Τα τάγματα ασφαλείας κτυπούν το ΕΑΜ, το ΕΑΜ επιτίθεται κατά των υπολοίπων εθνικών οργανώσεων, Έλληνες φονεύουν Έλληνας και οι Γερμανοί καγχάζουν επιτυχόντες να δημιουργήσουν τον εμφύλιον σπαραγμόν και εξολοθρεύουν τους Έλληνας δια των Ελλήνων, παραμένοντες απερίσπαστοι εις το έργον της εξολοθρεύσεως.

Να καταργηθή πρέπει ο ταξικός στρατός και να δημιουργηθή ο εθνικός τοιούτος. Όταν σχηματισθή εθνικός στρατός και καταργηθή η τρομοκρατία τότε πλέον καθίσταται άχρηστα τα τάγματα ασφαλείας. Σημερινή ανάγκη είναι η εξυγίανσης της καταστάσεως και το συμφέρον μας είναι να εξέλθη η πατρίς από τον φαύλον αύτον κύκλον.  Η εθνική ένωσις διά της συμμετοχής των πολιτικών κομμάτων και οργανώσεων αντιστάσεως θα είναι πλήρης αν συμμετάσχη και το ΕΑΜ εις κυβέρνηση. Τότε μόνον κόμματα και οργανώσεις απερίσπαστοι θα διαθέσουν τις δυνάμεις των διά την ιστορικήν στιγμήν της απελευθερώσεως. Το ΕΑΜ κατ΄αρχάς υπό το έμβλημα του εθνικού απελευθερωτικού αγώνος είχεν επιτύχει εκμεταλλευόμενο το εθνικόν πατριωτικόν αίσθημα των Ελλήνων, να προκαλέση τον ενθουσιασμόν και πυκνώση τας τάξεις του.

Όταν όμως εξεδήλωσεν καθαρώς τους σκοπούς του και ήρχισεν τας τρομοκρατικάς του μεθόδους με σκοπόν την εξόντωσιν των αντιπάλων του, τότε κατέστη μία μικρά ένοπλος μειοψηφία. Εάν το ΕΑΜ είχεν την πρόθεσιν να εξακολουθήση την εξόντωσιν των αντιπάλων του διά των μεθόδων άς μέχρι τούδε εχρησιμοποίησεν τότε ο ελληνικός λαός και το έθνος ολόκληρον θα συναργεθούν προ δύο αντιπάλων και θα διεξάγη διμέτωπον αγώνα. Θα ζητήσωμεν και πιστεύω ότι θα έχομεν την ενίσχυσιν και την αντίληψιν των κυβερνήσεων και στρατ. δυνάμεων των συμμάχων μας ίνα φέρομεν εις πέρας ταχέως το σκληρόν και βαρύ έργον της απολυτρώσεως του Ελληνικού λαού, από τον διπλόν ζυγόν. Ο λαός εις τον διμέτωπον αγώνα του έθνους δεν κάμνει διάκρισιν τυράννων.

    

Εάν το ΕΑΜ αποφασίση να εγκαταλείψη τα τρομοκρατικάς του μεθόδους διά την πολιτικήν του επικράτησιν και καταργήση το ΕΛΑΣ και τας λοιπάς οργανώσεις του διευκολύνει το έθνος και δύναται να θεωρηθή ως τετελεσμένον γεγονός η συμφιλίωσις.  Ευχόμεθα τούτο. Εάν όμως αι ευχαί μας δεν εισακουσθούν τότε το έθνος δεν θα σταματήση και θα προχωρήσωμεν εις τον σχηματισμόν εθνικής κυβερνήσεως άνευ του ΕΑΜ. 

Η συμμετοχή του ΕΑΜ εις την κυβέρνησιν δεν σημαίνει αμνήστευσι των εγκλημάτων κοινού ποινικού δικαίου και οι σφαγιασμοί δεν θα περιπέσουν εις την λήθην. Το ΕΑΜ φέρει τας ευθύνας απέναντι της ιστορίας, του έθνους, του λαού και της δικαιοσύνης. Τα εγκλήματα θα δικασθούν ως εγκλήματα κοινού δικαίου. Η σημερινή συνεργασία αφορά το παρόν και το μέλλον. Την απελευθέρωσιν της Πατρίδος και την αποκατάστασιν της Λαϊκής Κυριαρχίας.

Από τας προκαταρτικάς συνομιλίας μου έχω σχηματίση την εντύπωσιν ότι όλοι οι αντιπρόσωποι δεν θα εναντιωθούν και είναι διατεθειμένοι να συμμετάσχουν εις την Κυβέρνησιν. Εάν η διάθεσις αύτη των αντιπροσώπων του ΕΑΜ δεν είναι απλοί λόγοι, αλλά και απόφασις, θα συντελεσθή πλήρως η εθνική ενότης και όλαι αι δυνάμεις θα στραφούν ενωμένοι κατά των Γερμανών. Αι προσεχείς ημέραι θα είναι η ανάστασις του Έθνους. Με την χαρμόσυνον αυτήν αγγελίαν χαιρετίζω τους αντιπροσώπους του Έθνους.

Εν συνεχεία ωμίλησεν ο κ. Μυλωνάς τονίσας, ότι ο αγροτικός λαός είναι στερεά ενωμένος πέριξ των συμμάχων και εναντίον πάσης δικτατορίας είτε της δεξιάς είτε της αριστεράς και δεν επιζητεί παρά ελευθερίαν και κοινωνικήν δικαιοσύνην. Ο κ. Σβώλος και ο κ. Σοφιανόπουλος ετάχθησαν υπέρ της εθνικής ενότητος. Ο κ. Λόντος του Αγροτικού κόμματος είπεν ότι το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ ήρχισεν τον αγώνα του ως εθνικόν και μετέβαλεν τούτον εις ταξικόν, αποκαλύψαν τους πραγματικούς σκοπούς του. Εν συνεχεία ωμίλησεν ο κ. Θεοτόκης όστις κατεδίκασεν το ΕΑΜ ως υπεύθυνον του εμφυλίου πολέμου και διάφορα πολιτικά και στρατιωτικά πρόσωπα.

Εις το συνέδριον παρέστη και ο Πατριάρχης Αντιοχείας μετά 5 επισκόπων του ωμιλήσας ανεπισήμως.

 Ο ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ κ. ΚΟΜΝΗΝΟΥ ΠΥΡΟΜΑΓΛΟΥ

 Μετά τον λόγο του κ. Βεντήρη έλαβεν τον λόγον εις το συνέδριον του Λιβάνου ο κ. Κομνηνός Πυρομάγλου (αντιπρόσωπος των Ε.Ο. ΕΔΕΣ). Ούτος ετόνισεν εν αρχή την ανάγκην εθνικής ενότητος.

Η απόφασις του ΕΔΕΣ όπως αγωνισθή με όλας του τας δυνάμεις διά την απελευθέρωσιν, μας έφερε εις αντίθεσιν με το ΕΑΜ. Διαδηλώ, είπεν, ότι ο ΕΛΑΣ είναι στρατός κομματικός. Το σύνθημα του ΕΑΜ είναι ότι όποιος δεν είναι στο ΕΑΜ είναι προδότης.

Επ΄αυτού ανέφερε σχετικήν περικοπήν εκ του όρκου του αντάρτου του ΕΛΑΣ.

Όταν το ΕΔΕΣ ηγωνίζετο σκληρώς εναντίον των Γερμανών το παρελθόν φθινόπωρον εις την περιοχήν Νεράϊδας – Πραμάντων, το ΕΑΜ επετέθη και αυτό κατά του ΕΔΕΣ καθ΄ήν στιγμήν εβομβαρδιζόμεθα και από αέρος εις την Καλεντίνην. Εδώ κύριοι, σας αναφέρω, ότι εζήτησα μόνος μου εις το τηλέφωνον ως υπαρχηγός του ΕΔΕΣ τον υπαρχηγόν του ΕΛΑΣ Κόζακαν, τον οποίον παρεκάλεσα όπως σπεύση εις βοήθειάν μας εναντίον του κοινού εχθρού, αυτός μοί απάντησε:

«Εχθρός για μας δεν είναι οι Γερμανοί, ο Ζέρβας είναι ο μεγαλύτερος εχθρός!!!»

Και μας εγκατέλειψαν καθ΄ήν στιγμήν εδεχόμεθα πανταχόθεν τα πυρά και από το ΕΑΜ και από τους Γερμανούς. Είμαι πεπεισμένος, είπε περαιτέρω ο κ. Πυρομάγλου, ότι το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ ακολουθεί ιδίαν κοινωνικήν πολιτικήν.

Είτα ανεφέρθη εις διαπραττομένας ωμότητας εις βάρος Ελλήνων και εις την ΕΑΜικήν τρομοκρατίαν της υπαίθρου.

Ο ΕΔΕΣ κατέληξεν θα εξακολουθή να αποτελή το προκεχωρημένον κλιμάκιον του στρατού της Μέσης Ανατολής και θα υπακούη εις τας διαταγάς της υπό των συμμάχων ανεγνωρισμένης κυβερνήσεως και του Αρχηγείου Μέσης Ανατολής. Ο ΕΔΕΣ θα πράξη το παν δια την ενότητα του έθνους.

Μετά το πέρας της συνδιασκέψεως οι αντιπρόσωποι των κομμάτων και οργανώσεων αντιστάσεως απηύθυναν διάγγελμα προς τον Ελληνικό λαό, δι΄ού ετονίζετο η επελθούσα συμφωνία.

ΑΙΩΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ
ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ