ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΩΝ 5 ΗΠΕΙΡΩΝ

Του Σαράντου Καργάκου

Ιστορικού - Συγγραφέως

Πηγή:Εκ-Θέσεις Ιδεών (Δοκίμια) Α΄ τόμος, Εκδ. Πατάκη 

Ημερομηνία:01/09/1992

(Περιοδ. "Πειραϊκή Εκκλησία", τ. 127, Σεπτέμβριος 1992, σσ. 16-18)

Η Ελλάς έχει πληθυσμό μόνο τα 2/3 του ελληνισμού. Το δυναμικό των άλλων Ελλήνων γίνεται κέρδος για την Αμερική, την Αυστραλία, τη Γερμανία, τη Γαλλία, τη Σουηδία, τη Ν. Αφρική. Οι Έλληνες είναι μια από τις κορυφαίες πνευματικές δυνάμεις των Η.Π.Α. (5.000 πανεπιστημιακοί), και όμως η πατρίδα μας διαθέτει τεράστια κονδύλια για ν' αγοράσει αμερικανική τεχνογνωσία. Στη χώρα αυτή, που σήμερα είναι η ισχυρότερη παγκόσμια δύναμη, οι Έλληνες θεωρούνται ως το πιο δυναμικό πολιτικό κεφάλαιο.
Κι όμως καμιά αμερικανική κυβέρνηση δεν έχει υποστηρίξει σοβαρά την Ελλάδα στις εθνικές διεκδικήσεις της. Μέχρι που ήλθε το ξέσπασμα της ομογένειας και ιδίως του Αρχιεπισκόπου Ιακώβου. Αλλά και πάλι άλλα μας είπαν και μας γέλασαν φρικτά.
Σήμερα η Ελλάς βρίσκεται ενώπιον μιας απειλής που είναι δύσκολο να διανοη­θεί κανείς. Υπάρχουν σχέδια που, αν δεν έχουν τεθεί εμφανώς σε εφαρμογή, τούτο οφείλεται στην αφύπνιση της ομογένειας. Ένα "σενάριο" προβλέπει τα προς βορ­ρά σύνορα της Ελλάδας να φθάνουν στο διακανονισμό του 1881˙ και ως προς τα νησιά να ισχύει η ρήτρα του Καλεντέρ Κιοσκ (1832): όριο προς ανατολικά η Αμοργός! Άλλα "σενάρια" προβλέπουν ειδικό καθεστώς για την Κρήτη και τα Δωδεκάνησα. Τα εθνικά συμφέροντά μας απειλούνται, καθώς γειτονικοί λαοί και οι "πάτρωνές" τους προσπαθούν να οικειοποιηθούν εδάφη μας με το πρόσχημα ότι ιστορικώς και εθνολογικώς δεν είναι ελληνικά (!) και γεωγραφικώς είναι... δικά τους(!!!).
Βρισκόμαστε λοιπόν στο όριο των καιρών που ο ελληνισμός κινδυνεύει και ο ελλαδικός πληθυσμός εν πολλοίς καθεύδει. Οι Έλληνες της Ελλάδας εμφανίζονται μπερδεμένοι, νωθροί, αμήχανοι, συχνά αδιάφοροι και ηττοπαθείς. Ευτυχώς η ελλη­νική συνείδηση αγρυπνεί στο εξωτερικό. Ο ελληνισμός εκεί παρουσιάζεται αυθορ­μήτως πιο οργανωμένος και δυναμικός απ' ό,τι στην Ελλάδα. Πραγματοποιεί μεγάλες συγκεντρώσεις ή διαδηλώσεις και προκαλεί την έκπληξη των ξένων. Βέβαια, αυτή η κινητοποίηση ενοχλεί "κάποιους", αλλά είναι μια ενόχληση που εμάς τουλάχιστον πρέπει να μας ευχαριστεί.
Οι Έλληνες του εξωτερικού έδωσαν και δίνουν πολλά, χωρίς να ζητούν τίποτα. Αυτοί αγωνίζονται να μείνουν Έλληνες. Εμείς αγωνιζόμαστε να γίνουμε Αμερικα­νοί και Ευρωπαίοι Β' κατηγορίας. Άρα, αν πρέπει να υπολογίζουμε σε κάποια δύναμη, αυτή είναι οι ομογενείς του εξωτερικού, που δεν πρέπει να υπολογίζονται σαν κάτι ξένο ή απλώς συγγενικό.
Το ελληνικό έθνος ποτέ δεν έβαλε σύνορα στην πνευματική και οικονομική δράση του. Είμαστε λαός "αειπλάνητος". Δεν είναι τυχαίο ότι τα πρώτα εθνικά μας έπη, Ιλιάς και Οδύσσεια, μεταφέρουν τη δράση των προγόνων μας εκτός του κατεξοχήν μητροπολιτικού ελληνικού χώρου.
Κάποτε οι αποικίες μας έδιναν λάμψη και στη μητρόπολη. Μερικές μάλιστα ξεπέρασαν σε δόξα και πλούτο και αυτή τη μητρόπολη. Το ίδιο συνέβη και σε νεότερα χρόνια, με τις κοινότητες του εξωτερικού. Κατά τη μεταπολεμική περίοδο εξεφράσθη ο φόβος ότι το μεταναστευτικό στοιχείο μας θα χαθεί, καθώς οι ξενικές επιρροές είναι πανίσχυρες. Ο ελληνισμός όμως δεν απορροφάται εύκολα. Ο ξενιτεμένος Έλληνας είναι μια ιδιότυπη περίπτωση. Δεν είναι τυχαίο ότι μόνο στην ελληνική απαντούν οι λέξεις "πατρίς" και "νόστος". Οι λέξεις αυτές φτιάχτη­καν από ξενιτεμένους Έλληνες. Η έννοια της πατρίδας σχηματίζεται στην ψυχή εκείνου που βρίσκεται μακριά απ' αυτή και λαχταρά να γυρίσει σ' αυτή ("νό­στος"). Και άλλοι λαοί ξενιτεύονταν. Αλλά δε δημιούργησαν αισθήματα πατρίδας και νόστου. Όταν εκπολιτίσθηκαν, δανείστηκαν τις λέξεις από την ελληνική.
Έναντι του θαυμαστού ελληνικού στοιχείου του εξωτερικού το κράτος μας ετήρησε τη χειρότερη στάση. Αντιμετώπισε τους αποδήμους σαν περιστασιακούς τουρίστες διατεθειμένους να ξοδέψουν τα χρήματά τους στην Ελλάδα. Και μάλι­στα η αντιμετώπιση από την ελλαδική κοινωνία γινόταν με κάποια ειρωνεία, ενώ η αντιμετώπιση του Γάλλου ή του Γερμανού γίνεται με δουλικότητα. Κι όμως τώρα νιώθουμε πόσο χρειαζόμαστε τη συνδρομή αυτών των αποδήμων, που συχνά έγιναν θέματα κωμωδίας και θύματα της γελοιογραφίας. Η χώρα μας -λόγω γεωγραφίας και ιστορίας- βρίσκεται στο κέντρο απειλών που έχουν πάρει τη μορφή παραχαράξεως της ιστορίας μας και αναχαράξεως των συνόρων μας. Και είμαστε ουσιαστικά μόνοι, εφόσον τα δικά μας δίκαια συμφέροντα δε συμβαδίζουν με τα άδικα συμφέροντα των ξένων, ιδίως των δυνατών. Επιπλέον, είμαστε ένας μοναχικός λαός, χωρίς συγγενικούς λαούς να μας στηρίξουν σε χαλεπούς καιρούς. Η γλώσσα μας ομιλείται μόνο από Έλληνες και ελάχιστους καλλιεργημένους ξένους. Η νοοτροπία μας, που είναι απαύγασμα μιας ανεπανάληπτης παράδοσης, είναι τόσο ιδιότυπη, που δυσκολεύονται να την κατανοήσουν οι άλλοι λαοί. Για ν' αναπληρώσουμε λοιπόν την έλλειψη συγγενών υποστηρικτών, πρέπει να στραφού­με προς τους αδελφούς μας του εξωτερικού.
Οι Έλληνες της ομογένειας, άνθρωποι με ξένη υπηκοότητα αλλά μ' ελληνική συνείδηση, μπορούν να γίνουν τα προωθημένα φυλάκια του ελληνισμού, να προω­θήσουν τις ελληνικές θέσεις παντού, να επηρεάσουν, με την κοινωνική θέση τους και την πνευματική και οικονομική ευρωστία τους, την κοινή γνώμη του εξωτερι­κού και, με την ψήφο τους ή άλλες πολιτικές επεμβάσεις, τις ξένες κυβερνήσεις.
Αλλά αυτό δεν αρκεί. Ο ελληνισμός του εξωτερικού πρέπει να γίνει πρότυπο ζωής, ελληνικής ζωής. Αποφεύγοντας τον κακώς εννοούμενο "ευρωπαϊσμό" ή "αμερικανισμό" μπορεί να κρατήσει το ιδανικό που εξέφρασε στον "Επιτάφιο" ο Περικλής: να γίνει παράδειγμα για τους άλλους και όχι μιμητής ξένων ηθών. Έτσι μπορεί η Ελλάς να προβληθεί στο εξωτερικό, ν' αποσπάσει θαυμασμό και σεβα­σμό. Μέσω των μεταναστών της μπορεί να κάνει μια διαρκή επίδειξη ισχύος, πνευματικής, ηθικής, εθνικής αλλά και οικονομικής.
Για να επιτευχθεί αυτό, πρέπει ν' αναπτυχθεί μια εύρωστη ελληνική συνείδηση στους απόδημους δεύτερης και τρίτης γενιάς. Χρειαζόμαστε παντού εκκλησίες με εμπνευσμένους κληρικούς, περικαλλή σχολικά κτίρια[1] με υψηλόνοες παιδαγωγούς, θαυμάσια σε εκτύπωση και περιεχόμενο βιβλία. Κι ακόμη απαιτείται διατήρηση των ελληνικών ονομάτων. Οι ξένοι που εγκαθίστανται και σταδιοδρομούν στην Ελλάδα ποτέ δεν εξελληνίζουν το όνομά τους. Οι Έλληνες του εξωτερικού αποβάλλουν συ­νήθως το ονοματικό ένδυμά τους. Κυρίως πρέπει ν' αποβληθεί το πλέγμα μειονε­ξίας και να τονωθεί το αίσθημα εθνικής υπερηφάνειας λόγω ελληνικής καταγωγής. Το χείριστο παράδειγμα εν προκειμένω έδωσε διάσημος τραγουδιστής που χειροδίκησε εναντίον δημοσιογράφου γιατί τον αποκάλεσε Έλληνα(!) και το καλύτερο παράδειγμα έδωσε μια μητέρα άλλου διάσημου ομογενή ηθοποιού η οποία χειροδικούσε εις βάρος των παιδιών της όταν δε μιλούσαν στο σπίτι ελληνικά. Παιδαγω­γική αρχή της ήταν η φράση: "Μιλάτε ελληνικά, γιατί χανόμαστε...".
Οι ομογενείς έχουν δώσει πάρα πολλά στην Ελλάδα, γεγονός που τους κάνει όχι συμπατριώτες αλλ' αληθινούς πατριώτες. Δεν αρκεί όμως η δική τους προσφο­ρά. Αυτοί είναι οι πύλες μας προς τα έξω. Από εμάς εξαρτάται να τις περάσουμε τολμηρά και συνετά, για να κατακτήσουμε πνευματικά τη διεθνή κοινή γνώμη και να σταθούμε ανταγωνιστικά στις ξένες αγορές. Επιπλέον, οι ομογενείς μπορούν να φέρουν στη χώρα μας το καινούριο. Αυτοί ξέρουν καλύτερα από εμάς τις νέες κατακτήσεις των ξένων, τα νέα ρεύματα, τις νέες τάσεις. Η πρόοδος δημιουργείται πάντα χάρη στην επαφή με το νέο και το διαφοροποιημένο, όταν βέβαια αυτό δεν αλλάζει το πνευματικό ήθος και το θρησκευτικό βίωμά μας. Απλώς, πρέπει να προχωρήσουμε πιο πέρα από το σημείο που μας άφησαν οι πρόγονοί μας. Να βλέπουμε την πρόοδο των άλλων και να μη μένουμε ουραγοί. Η ομογένεια το ξέρει και το πράττει, γι' αυτό θαυματουργεί παντού. Άρα, μπορεί να γίνει πρό­σκοπός μας.
Συχνά χρησιμοποιούμε τον όρο "Ελληνισμός της Διασποράς". Και συχνά ο όρος ενοχλεί. Δεν πρέπει. Διασπορά είναι το μείγμα που κάποια τμήματά του έχουν δια-σπαρεί μέσα στη μάζα του άλλου που βρίσκεται σε μεγαλύτερη αναλο­γία. Όμως μέσα στη λέξη "διασπορά" υπάρχει και η λέξη "σπορά" (σπέρνω), που υποδηλώνει μια αναβίωση σε άλλη περιοχή. Ελληνικός σπόρος σε ξένη γη. Οι Έλληνες της διασποράς βρίσκονται σε σχετικά μικρές αναλογίες ανάμεσα σε ξένους πληθυσμούς, που παρά τους αφομοιωτικούς μηχανισμούς τους δεν κατορ­θώνουν να απορροφήσουν τελείως το ελληνικό στοιχείο και να το απογυμνώσουν από τα βασικά στοιχεία της ταυτότητός του, κυρίως τη θρησκεία. Η θρησκεία είναι σπόρος. Με βάση το στοιχείο αυτό πρέπει να χαραχθεί μια παγκόσμια ελληνική πολιτική. Χάρη στην ορθοδοξία μπορούμε να γίνουμε παγκόσμια πνευμα­τική και ηθική δύναμη. Τα πολιτικά οφέλη είναι προφανή.


http://www.sarantoskargakos.gr/