Δευτέρα 29 Σεπτεμβρίου 2014

ΤΟ ΚΙΛΚΙΣ ΣΤΙΣ ΦΛΟΓΕΣ-ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ 1913

"Αἱ διηγήσεις ἀυταί δέν εἶναι ἱστορία.

Ἕνας στρατιώτης, πού δέν ἔβλεπε παρά το λόχο του, το τάγμα του, το σύνταγμα του, πού δέν εἶχε γνῶσιν των διαταγῶν πού ἐκινούσαν της μεραρχίες δεξιά και ἀριστερά, ἀλλά πού ἔζησε μέ χαρά και ἀγάπη την ἀξέχαστη ἐκείνη πολεμικήν ἐποχή, μέ χαρά καί ἀγάπη ἐδιηγηθηκε ὅσα εἶδε, ὅσα ἔζησε.  
Αὐτό εἶν' ὅλο."

                                Νίκος  Καρβούνης


Υιοθετώντας το σκεπτικό του στρατιώτη των Βαλκανικών Πολέμων και μετέπειτα δημοσιογράφου αρθρογράφου και μετέπειτα στελέχους της αριστεράς,Νίκου Καρβούνη και γνωρίζοντας το ενδιαφέρον των σύγχρονων  κατοίκων του Κιλκίς για κάθε στοιχείο που αφορά στις φωτιές  που έκαψαν την πόλη  και άλλαξαν το ιστό της, κατά το Β΄Βαλκανικό Πόλεμο, παραθέτουμε αποσπάσματα από μαρτυρίες των ανθρώπων που, με διαφορετικές ιδιότητες, βρέθηκαν εκεί κατά τη διάρκεια των γεγονότων.


Ο Ν. Καρβούνης γεννήθηκε στην Ιθάκη το 1912 μπήκε στο τάγμα των Γαριβαλδινών και στη Μάχη του Κιλκίς τον συναντάμε στις δυνάμεις της ΙΙ Μεραρχίας,
Μετά τον πόλεμο δημοσίευσε τα απομνημονεύματα του. Μεταξύ άλλων αναφέρει και τις εστίες φωτιάς, που είδε να ανάβουν κατά την ανταλλαγή οβίδων ανάμεσα στον Ελληνικό και το Βουλγαρικό στρατό

" 20 Ἰουνίου 

-Μάχονται στὸν Λαχανα! θα τσακίσουν και ἀπ’ ἐκει! 
Ἀκοῦτε Ακουτε! Το κανόνι ὅσο πάει καὶ μακραινει! 
Προχωρουμε! Προχωρούμε! Πότε νὰ ξημερώση Μ ἕνα «ζήτω» το παίρνουμε το Κιλκίς! 

Ὅταν ἐξημέρωσε,το Κιλκὶς ἐκαίετο ἀπὸ το κανονίδι. Καπνοὶ τριγύρω του-οἱ καπνοί των ἑλληνικῶν οβιδων-καπνοὶ αριστερα του-οἱ καπνοὶ των βουλγαρικῶν''

Ο δεκανέας και δάσκαλος από την Αχαϊα Κωνσταντίνος Λινάρδος ανήκει στον 3ο Λόχο του 7ου Συντάγματος της Μεραρχίας Καλλάρη.
Με πολύ επιμέλεια έγραψε στο ημερολόγιο του, όλα όσα έζησε στο μέτωπο.
Ο εγγονός του Κωνσταντίνος Λινάρδος,μας έστειλε τις σελίδες που αφορούν στη Μάχη του Κιλκίς.
Σε ένα απόσπασμα αναφέρει:

«22 Ἰουνίου

Το ἀπόγευμα ἀνεχωρήσαμεν καί μετά τρίωρον πορείαν διά της κοίτης του Γαλλικοῦ, ὀποῦ πολλὰ χώρια Βουλγαρικὰ καιόμενα ὑπὸ της 4ης Μεραρχίας , ἐφθάσαμεν ἧς χωρίον Μπουτλοβον καιόμενον. Εὕρομεν κότες ἀρκετὰς τύρον καὶ διενυκτερεύσαμεν

23 Κυριακή

Ἐκεῖ ἐμείναμεν μέχρι της μεσημβρίας. Ὅλοι ἠσχολοῦντο νὰ ψήνουν κότας.

Ὅλη ἡ κοίλας φυτεμένη ἀπὸ μωρεας. Ἐθαυμάζομεν ἐντὸς των οἰκιῶν αἱ ὁποῖαι δὲν εἶχον καειν, τα ἐργαλεῖα της σηροτροφίας καὶ κατεργασίας της μετάξης Περίεργον μας ἐφαίνετο, διατὶ ἔκαιον τα χωρία, ἀφοῦ ἐπρόκειτο, τα μέρη αὐτὰ νὰ μείνωσιν ὑπὸ την κατοχὴν μας

Ἡ δικὴ μας μεραρχία δὲν ἐλεηλάτει. Ὅπου διήρχετο ἡ 4η, πῦρ καὶ σίδηρος. Ἀφοῦ καὶ τὰς θυμωνιάς ἔκαιον.
Οἱ δὲ φίλοι μας Τοῦρκοι διήρπαζαν ἀπὸ τα κενὰ κατοίκων, Βουλγαρικὰ χωρία το πᾶν.»

ΤΟ ΚΙΛΚΙΣ ΣΤΙΣ ΦΛΟΓΕΣ

Στο Κιλκίς βρίσκεται και ο Γάλλος δημοσιογράφος  Jean Leune
Η Μαρία Καλλάρη μετέφρασε από το Γαλλικά στα Ελληνικά, ένα απόσπασμα των κειμένων του, που αφορά στη φωτιά της πόλης και μας το έστειλε μαζί με ένα μικρό βιογραφικό του Leune.

Στο κείμενό του διαβεβαιώνει ότι ως αυτόπτης μάρτυρας είδε τη φωτιά να ανάβει, τουλάχιστον μιάμιση ώρα πριν μπει ο ελληνικός στρατός στην πόλη.

Ο Leune (1889-1940) υπήρξε Γάλλος δημοσιογράφος και συγγραφέας και ακολούθησε τον ελληνικό στρατό καθ όλη τη διάρκεια των Βαλκανικών (Α-Β) ως ανταποκριτής του γαλλικού εντύπου L'ILLUSTRATION. Οι ανταποκρίσεις του είναι εξαιρετικές

Μαζί του ήταν και η ελληνικής καταγωγής σύζυγος του η οποία επίσης έστελνε ανταποκρίσεις στο περιοδικό. Πολλές σελίδες του περιοδικού έχουν διασωθεί στο αρχείο του Κωνσταντίνου. Τις περισσότερες τις έχω μεταφράσει.

Ο Leune γνώρισε τα Βαλκάνια το 12-13 μετά την ένταξη του στο γαλλικό στρατό. Συγκλονίστηκε από την περιοχή και παρέμεινε άδω ως δημοσιογράφος του L'ILLUSTRATION και εξελίχθηκε σε ειδικό των θεμάτων της Ανατολής κατά τη δεκαετία του 1920.

Συνελήφθη από τους Γερμανούς, παρέμεινε σε διάφορα στρατόπεδα και τέλος πέθανε από τις κακουχίες κατά τη μεταφορά του στο στρατόπεδο Buchenwald. Το όνομα του είναι γραμμένο στο Πάνθεον του Παρισιού ανάμεσα στους συγγραφείς που πέθαναν για τη Γαλλία.



Η ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ

Προχωρούμε προς τη πόλη, που είναι τώρα μέσα στις φλόγες ένα μετά το άλλο τα ξύλινα σπίτια ξεραμένα από τη ζέστη των τελευταίων ημερών παίρνουν φωτιά. Πρώτα από όλα βλέπεις ένα μικρό γαλάζιο καπνό να τρέχει στις κεραμιδένιες στέγες


. Αυτό κρατάει μερικά δευτερόλεπτα , μετά απότομα ένα δυνατό τρίξιμο, η στέγη καταρρέει, ένας πυκνός σκούρος καπνός ξετυλίγεται γεμάτος από λάμψεις και συντρίμμια όλων των ειδών.

Λάμψεις, φλόγες. Πιο πέρα ένα κομμάτι τοίχου κυλά στο δρόμοι η φωτιά μεταδίδεται από σπίτι σε σπίτι . Οποίο δεν καίγεται ακόμα, πιάνει φωτιά ολόκληρο σε λίγα δευτερόλεπτα από το γειτονικό του.

Από παντού εκρήξεις α συντρίμμια σφυρίζουν στ’ αυτιά μας. Είναι τα πυρομαχικά και οι βόμβες που εκρήγνυνται, γιατί το Κιλκίς ήταν η φωλιά των κομιτατζήδων, δηλαδή ένα οπλοστάσιο πάντα γεμάτο.

Οι βούλγαροι θα πουν < Οι έλληνες είναι που έβαλαν τη φωτιά στη πόλη> . Και στο σημείο αυτό είναι που πρέπει να μιλήσω αμερόληπτα, γιατί είδα τα πράγματα από κοντά.

Όχθες το απόγευμα στα περίχωρα της Μπάλτσας είδαμε οβίδες να πέφτουν στη πόλη και ήδη κάποιο καπνό φωτιάς να ανεβαίνει .

Σήμερα το πρωί από τις 7.30(πιθανόν και νωρίτερα, αλλά δε θέλω να γράψω παρά μονό ότι είδα) και αφού έφτανε και πάλι οβίδες στην πόλη ξεκινούσαν άλλες φωτιές. Κατά τις 9.30 οι καπνοί έγιναν περισσότεροι και πιο πυκνοί.
Οι βούλγαροι στρατιώτες είχαν εκκενώσει τη πόλη, όπως σχεδόν και όλος ο βουλγάρικος πληθυσμός

Οι τούρκοι χωρικοί παρέμεναν οι μονοί κάτοικοι της πόλης μέχρι την κατάληψη της από τον ελληνικό στρατό, γύρω στις 11. Βεβαιώνω λοιπόν, σαν αυτόπτης μάρτυς, ότι η φωτιά είχε ήδη αρχίσει στη πόλη και με μεγάλη ένταση το λιγότερο μιάμιση ώρα πριν την είσοδο έστω και ενός έλληνα στρατιώτη, και καθόλα το διάστημα που είμαστε στη πόλη δεν είδα κανέναν Έλληνα στρατιώτη να βάζει φωτιά σε κανένα σπίτι.

Στο Sarikeuy όπου φτάσαμε το απόγευμα, βρήκαμε τη 2η μεραρχία όπου και φιλοξενηθήκαμε για τη νύχτα.
Jean Leune

L’Illustration


ΤΟ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΣΤΑ ΓΑΛΛΙΚΑ

KILKIZ EN FLAMMES

Nous avançons vers la ville, maintenant en flammes. L'une après l'autre, les maisons en bois vermoulu, desséché encore par la chaleur de ces derniers jours, prennent feu. Tout d'abord, on voit une petite fumée bleuâtre courir sur le toit de tuiles. Cela dure quelques instants, puis, brusquement, un craquement sinistre, le toit s'affaisse, une épaisse fumée brune jaillit, pailletée de débris de toutes sortes. Une gerbe d'étincelles, de grandes flammes. Le toit s'est effondré... Plus loin, c'est un pan de mur qui s'écroule sur la rue. Et le feu se communique de maison en maison. Telle qui ne brûle pas encore va s'enflammer toute, dans quelques instants, au contact de sa voisine à moitié consumée.

De tous côtés, des détonations. Des débris sifflent à nos oreilles. Ce sont des munitions ou des bombes qui éclatent, car Kilkiz était un nid à comitadjis, c'est-à-dire un arsenal toujours bien garni.

Les Bulgares diront: «Ce sont les Grecs qui ont incendié la ville.»--Voici ce qu'impartialement je dois dire, moi qui ai vu les choses de près.

Hier soir même, des environs de Baltza, nous avons vu à la jumelle des obus tomber sur la ville, et déjà quelques fumées d'incendie s'élever, vers le soir. Ce matin, dès 7 h. 1/2 (les choses ont pu commencer plus tôt, mais je ne veux dire que ce que j'ai vu), à mesure que de nouveaux obus tombaient sur la ville, d'autres incendies se produisaient. Vers 9 h. 1/2, les fumées se firent plus nombreuses et plus épaisses.

Les soldats bulgares avaient déjà évacué la ville, qu'avait également quittée toute la population bulgare, ou peu s'en faut. Des paysans turcs restèrent les seuls maîtres de Kilkiz jusqu'à son occupation par les troupes grecques, vers 11 heures. Je tiens donc à certifier, en tant que témoin, que le feu avait déjà commencé en ville et avec une grande intensité, une heure et demie au moins avant l'entrée d'un seul soldat grec, et que, durant que nous étions dans la ville, l'après-midi, nous n'avons pas vu un seul soldat mettre le feu à une maison.

A Sarikeuy, que nous regagnons le soir, nous trouvons la 2e division et son état-major, dont nous serons les hôtes pour cette nuit. Demain, nous rejoindrons l'état-major général du roi.


http://arxiokallari.blogspot.gr/

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου