Τι είναι ο ήρωας;
Με ρώτησες γιε μου τι είναι ο ήρωας. Θα σου πω. Και λάβε υπ’ όψη σου ότι αυτή η ερώτηση με απασχολούσε και μένα, σ’ όλη τη ζωή μου. Έζησα πολλούς πολέμους, είδα πολλούς να χάνονται, τώρα που πλησιάζω στο τέλος της δικής μου ζωής, γνωρίζω την απάντηση:
Ο ήρωας είναι ένας ερωτευμένος. Μη χαμογελάς, δεν τα έχω χάσει ακόμη, ξέρω καλά τι σου λέω. Υπάρχει το καθήκον και υπάρχει και ο ηρωισμός. Όπως υπάρχει η αγάπη και υπάρχει κι ο έρωτας.
Το καθήκον είναι σαν την αγάπη. Αγαπάς την Ελλάδα, αγαπάς τους δικούς σου ανθρώπους, αγαπάς τους συναδέλφους στη Διμοιρία και το Λόχο, πολεμάς για αυτούς και αν χρειαστεί ή αν είσαι άτυχος, αν σου είναι γραμμένο, δίνεις και τη ζωή σου. Αυτό είναι το καθήκον. Αγάπη …
Ο ηρωισμός είναι κάτι πέρα και πάνω από το καθήκον. Έτσι λένε και τα βιβλία έτσι λένε και οι στρατιωτικοί κανονισμοί. Τι είναι πάνω από την αγάπη; Τι είναι αυτό που μπορεί να σε κάνει να φερθείς παράφορα, να ξεπεράσεις κάθε λογική, να αψηφίσεις κάθε κίνδυνο, να δώσεις τη ζωή σου για τους άλλους, να δώσεις και τη ζωή σου για ότι αγαπάς;
Για σκέψου το: Μόνο ο έρωτας σε κάνει να φερθείς τόσο παράφορα. Έρωτας τρελός, που σε κάνει κάποιες στιγμές να μη λογαριάζεις τίποτα. Ο ηρωισμός είναι σαν τον έρωτα: Σαν μια τρελή και παράφορη αγάπη, που σε κάνει να τα ξεχνάς όλα και να ζεις μόνο για τη στιγμή. Και όπως όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ερωτευθούν παράφορα, έτσι και όλοι οι πολεμιστές μπορούν να γίνουν ήρωες. Να κινδυνέψουν και να σκοτωθούν, για κάτι που αγαπούν παράφορα. Ονόμασέ το Πατρίδα, ονόμασέ το Τιμή, ονόμασέ το Συντροφικότητα, αυτό το «κάτι» έχει πολλά ονόματα.
Όχι, δεν ήταν όλοι ήρωες όσοι σκοτώθηκαν. Υπήρξαν και αυτοί που ήταν απλά άτυχοι. Η σφαίρα ή η οβίδα που τους σκότωσε, θα μπορούσε να έχει πετύχει τον διπλανό τους. Και αυτός που σκοτώθηκε και αυτός που έζησε, έκαναν εξ ίσου το καθήκον τους την ώρα εκείνη. Για το καθήκον αυτό, υπάκουσαν στη Διαταγή που έλεγε «επιτεθείτε» ή «μείνετε στη θέση σας και πολεμήστε μέχρι την τελευταία σας σφαίρα». Και έκαναν το καθήκον τους, νεκροί και ζωντανοί, άτυχοι και τυχεροί, αφήνοντας το Χάρο να διαλέξει.
Αλλά υπήρξαν και αυτοί που έκαναν πράξεις που δεν τις πρόσταζε το καθήκον. Πράξεις ηρωικές. Αυτός που ορμάει πρώτος στο εχθρικό χαράκωμα ή πάνω στα εχθρικά πολυβόλα, ο Αξιωματικός που πηγαίνει μπροστά έφιππος για να δίνει θάρρος στους Οπλίτες του, αυτοί ξεπερνούν την ώρα εκείνη τα όρια και τις προσταγές του καθήκοντος. Σαν τον ερωτευμένο που δε λογαριάζει τίποτα. Αυτός είναι ο ήρωας. Κατάλαβες;
Ήρωας είναι αυτός που κάνει κάτι πέρα και πάνω από το καθήκον …
Τι είναι ο φόβος και τι είναι η δειλία;
Όχι, δεν ήμασταν πάντα γενναίοι. Κι αν καμιά φορά τρέχαμε όλοι κατά πίσω, ήταν εύκολο αργότερα (για τη σωτηρία της τρωθείσας «τιμής της μονάδας») να φτιάχνονται και οι πιο απίστευτες (και γι’ αυτό πειστικές) μαρτυρίες:
- Είναι αλήθεια Στρατιώτη ότι σας κυνηγούσε ολόκληρο Σύνταγμα;
- Έτσι λέγανε όλοι κύριε Ταγματάρχα.
Όχι, αυτό δεν ήταν καλό. Θέλει καλύτερο, θέλει και λίγο θαύμα …
- Είναι αλήθεια Στρατιώτη ότι είδε ο Λοχαγός σας την Παναγιά να του λέει “όχι από εδώ”;
- Την είδαμε κι εμείς κύριε Ταγματάρχα. Ντυμένη στα χρυσά, σαν Ρήγισα, με τον Χριστό μωρό δίπλα της … Σήκωνε ψηλά το χέρι κι έλεγε “όχι από δω γενναίοι μου … γυρίστε πίσω …”
Και μετά από χρόνια, εκεί που έγινε το «θάμα», φτιάχνουμε κι ένα ξωκλήσι της “Παναγιάς της Σωτήρας”, και κάθε ανάκριση για την υποχώρηση και την ήττα μπορεί να παύσει οριστικά.
Έτσι, το Τάγμα που κινδύνευσε να διαλυθεί κι ακόμη τρέχει, «κινδυνεύσαν, καθ’ όλας τας πληροφορίας, υπό απείρως μεγαλυτέρων εχθρικών δυνάμεων, διεσώθη απαγκιστρωθέν ταχέως, ως εκ θαύματος …»
Έτσι είναι γιε μου, στον πόλεμο υπάρχει και ο φόβος κι η δειλία κι ο πανικός. Αν νομίζεις ότι πρωί μεσημέρι βράδυ ήμασταν λιοντάρια ατρόμητα, τότε δεν έχεις καταλάβει ακόμη τι είναι ο πόλεμος.
Όταν ξέρεις πού είναι ο εχθρός, πόσος είναι, και τι σχέδια έχει, δεν φοβάσαι τόσο. Άμα όμως, απ’ αλλού τον περίμενες και αλλού επιτίθεται, τότε γίνεσαι εύκολα θύμα του πανικού. Και μέσα στην ομίχλη της μάχης, ο πανικός μπορεί να εξαπλωθεί με ταχύτητα απίστευτη. Όπως έγινε τα ’12 στο Σόροβιτς, με την 5η Μεραρχία, που παρά λίγο να διαλυθεί από ένα μόνο Λόχο Τούρκικο.
Τώρα, μετά από τόσες δεκαετίες, μπορώ και να γελώ ακόμη με τα παθήματα που συνέβησαν, είτε σε εμάς είτε στους εχθρούς μας. Ένα είναι σίγουρο γιε μου: Ότι όπως δεν γεννιέται κανείς ήρωας, έτσι δεν γεννιέται και δειλός. «Όσα φέρνει η ώρα, δεν τα φέρνει ο χρόνος όλος» που λένε …
Και να ξέρεις ότι οι στιγμές φόβου, σε έναν πόλεμο, είναι πολύ περισσότερες από τις στιγμές της δόξας και των ηρωισμών. Μη με κοιτάς περίεργα, σαν να άκουσες κάτι που δεν το είχες σκεφτεί ποτέ … Αν νομίζεις ότι σαν λιοντάρια ξυπνούσαμε, σαν λιοντάρια πολεμούσαμε και σαν λιοντάρια κοιμόμασταν, να θυμάσαι ότι και το λιοντάρι ακόμη, μπορεί να ξαφνιαστεί και να τρομάξει κι από ένα ποντίκι …
Αυτά που σου λέω τώρα, μην ψάξεις να τα βρεις στα χρονογραφήματα και στις εφημερίδες. Κι αν τα βρεις, θα είναι έτσι γραμμένα που θα μπερδευτείς χειρότερα. Και έτσι πρέπει. Δεν τα πιάνει τα θέματα αυτά η Ιστορία. Αυτός που σήμερα δείλιασε, αύριο μπορεί να είναι ο πιο γενναίος. Αύριο μπορεί να δώσει τη ζωή του για να σωθεί η δική σου. Δεν έχω λόγο να τον εκθέσω. Ούτε αυτόν ούτε την μονάδα του.
Αντίθετα, πρέπει να βρεθεί ο τρόπος και τα λόγια για να σωθεί η τιμή της Μεραρχίας, του Συντάγματος, του Λόχου … Γιατί αυτά θα είναι εκεί και αύριο και μετά από 300 χρόνια …
ΕΣΤΑΛΕΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΦΩΤΗ ΣΑΡΑΝΤΟΠΟΥΛΟ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου