Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΟΡΙΝΘΟΥ - ΚΕΡΚΥΡΑΣ (435 – 431 π.Χ)

Γράφει ο Χείλων

 

Ο πόλεμος Κορίνθου – Κερκύρας ξεκίνησε ως επίλυση διαφορών μεταξύ των δύο πόλεων, αλλά σε σύντομο χρονικό διάστημα επεκτάθηκε αφού ενεπλάκησαν και οι Αθηναίοι συμβάλλοντας στο ξέσπασμα του μεγάλου Πελοποννησιακού πολέμου.

Ο εν λόγω πόλεμος ήταν εν μέρει το αποτέλεσμα της μακρόχρονης εχθρότητας μεταξύ των δύο πόλεων. Η Κέρκυρα είχε αρχικά ιδρυθεί ως αποικία της Κορίνθου, αλλά όταν αρνήθηκε να αποδώσει στην μητρική τις συνήθεις τιμές, προκάλεσε την δικαιολογημένη αγανάκτηση των Κορινθίων.
Η σχέση μεταξύ των δύο πόλεων δεν ήταν πάντα εχθρική. Όταν η Κέρκυρα αποφάσισε να δημιουργήσει δική της αποικία στην Επίδαμνο, η Κόρινθος κλήθηκε να ορίσει ως επίσημο «ιδρυτή» της πόλης τον Φάλιο, γιο του Ερατοκλείδη, από την κυβερνώσα οικογένεια των Ηρακλειδών, καθώς και τους αρχικούς εποίκους.

Η πόλη της Επιδάμνου ιδρύθηκε στην Ιλλυρική ακτή, στο έδαφος των Ταυλαντίων (Ιλλυρικό φύλο προερχόμενο από τον Ταύλα έναν από τους έξι γιούς του Ιλλυριού γιού του Κάδμου και της Αρμονίας). Η πόλη ήκμασε για κάποιο χρονικό διάστημα, αλλά τα χρόνια πριν το ξέσπασμα του πολέμου κινδύνευσε από δύο εσωτερικές συγκρούσεις και από τους Ταυλάντιους. Η κατάσταση έφθασε στο απροχώρητο όταν η δημοκρατική παράταξη απέλασε τους αριστοκράτες. Οι εξόριστοι αριστοκράτες συμμάχησαν με τους Ταυλάντιους και ξεκίνησαν μια σειρά από πειρατικές επιθέσεις στην πόλη.
Αμφότερες οι φατρίες από την Επίδαμνο ζήτησαν βοήθεια από την μητρική πόλη Κέρκυρα και τελικά οι εξόριστοι αριστοκράτες ήσαν σαφώς οι κερδισμένοι. Οι πρεσβευτές των δημοκρατών αρνήθηκαν μια επίσημη ακρόαση, ενώ οι εξόριστοι αριστοκράτες, που ήταν σε θέση να επικαλεσθούν τους τάφους των προγόνων τους, στην Κέρκυρα, θα είχαν σύντομα την ενεργή υποστήριξη της μητρικής πόλης.

Όταν οι δημοκράτες αντελήφθησαν ότι δεν μπορούσαν να περιμένουν βοήθεια από την Κέρκυρα, αποφάσισαν να συμβουλευθούν το μαντείο των Δελφών για να μάθουν εάν πρέπει να ζητήσουν βοήθεια από τους ιδρυτές της πόλης Κορίνθιους. Το μαντείο απάντησε ότι έπρεπε να παραδώσουν την πόλη στους Κορινθίους. Όπως ήταν αναμενόμενο οι Κορίνθιοι αποδέχθηκαν την προσφορά και σε σύντομο χρονικό διάστημα δύναμη αποίκων από την Κόρινθο, την Αρχαία Αμβρακία και την Λευκάδα κατέφθασε στην Επίδαμνο.

Όταν το γεγονός έγινε γνωστό στους Κερκυραίους, αυτοί απήντησαν με την αποστολή στόλου ο οποίος πολιόρκησε την Επίδαμνο, παράλληλα με τους εξόριστους και τους Ιλλυριούς. Η είδηση της πολιορκίας έφθασε στην Κόρινθο, όπου άρχισαν οι ενέργειες για την ενίσχυση των δυνάμεων, οι οποίες αποτελούνταν από τριάντα καράβια, 3.000 οπλίτες από την Κόρινθο και μια ομάδα νέων εποίκων. Οι σύμμαχοι της Κορίνθου διέθεσαν επιπλέον πλοία και τελικά μια δύναμη 75 σκαφών που μετέφερε 2.000 οπλίτες εστάλη για να άρει την πολιορκία της Επιδάμνου.

Όταν συγκροτήθηκε η ναυτική δύναμη οι Κερκυραίοι έστειλαν μία διπλωματική αποστολή στην Κόρινθο, όπου απαίτησαν να αποσυρθούν οι νέοι άποικοι από την Επίδαμνο και προσφέρθηκαν να παραπέμψουν το ζήτημα στη διαιτησία, με διαιτητές ουδέτερες πόλεις από την Πελοπόννησο. Οι Κορίνθιοι απάντησαν απαιτώντας την άρση της πολιορκίας πριν την έναρξη των διαπραγματεύσεων. Οι Κερκυραίοι αντιπρότειναν όπως αμφότερες οι πλευρές αποσύρουν τα στρατεύματά τους και οι Κορίνθιοι τους εποίκους, ή εναλλακτικά να παραμείνουν στη θέση τους, ενώ το θέμα όδευε στη διαιτησία. Οι Κορίνθιοι απέρριψαν τις προσφορές και ο στόλος απέπλευσε.

Ναυμαχία στα Σύβοτα

Μόλις οι Κορίνθιοι έπλευσαν βόρεια, η Κέρκυρα απέστειλε στόλο 80 πλοίων νότια. Οι δύο στόλοι συναντήθηκαν κάπου μεταξύ της εισόδου του Αμβρακικού Κόλπου και του ακρωτήριου της Λευκίμμης, στο νότιο άκρο της Κέρκυρας. Η ναυμαχία έληξε με νίκη της Κέρκυρας, μετά την οποία η εναπομείνασα δύναμη των Κορινθίων επέστρεψε στην βάση της. Την ίδια ημέρα η Επίδαμνος παραδόθηκε.
Η πρώτη φάση του πολέμου έκλεισε με καθαρή νίκη για την Κέρκυρα, αλλά η Κόρινθος δεν ήταν διατεθειμένη να καταθέσει τα όπλα. Για περισσότερο από ένα έτος μετά την μάχη της Λευκίμμης οι Κερκυραίοι έκαναν θαλάσσιες επιδρομές στους συμμάχους των Κορινθίων, αλλά εν τω μεταξύ οι Κορίνθιοι ναυπηγούσαν νέα πλοία προετοιμαζόμενοι για την αντεπίθεση. Το καλοκαίρι του 434 π.Χ οι Κορίνθιοι κατέλαβαν μια σειρά  οχυρωμένες θέσεις γύρω από το Άκτιο, ενώ οι Κερκυραίοι αναπτύχθηκαν γύρω από την Λευκίμμη. Οι δύο στόλοι και ο στρατός παρατάχθηκαν κατά μήκος του κόλπου ανάμεσα στην Κέρκυρα και την ηπειρωτική χώρα, για το υπόλοιπο του καλοκαιριού και επέστρεψαν στις βάσεις τους αρχές χειμώνα του 434 – 433 π.Χ.

Μέχρις αυτού του σημείου η Κέρκυρα είχε καταφέρει να παραμείνει ουδέτερη στις υποθέσεις της ηπειρωτικής Ελλάδας, αφού δεν είχε προσχωρήσει στην Αθηναϊκή, ή Σπαρτιατική πλευρά, αλλά καθώς οι πολεμικές διαθέσεις των Κορινθίων γινόντουσαν εμφανείς, αποφασίζει να γίνει μέλος της Αθηναϊκής Συμμαχίας. Η Κόρινθος στέλνει εκπροσώπους στην Αθήνα και οι δύο πλευρές άρχισαν να εκθέτουν τα επιχειρήματά τους ενώπιον της Αθηναϊκής συνέλευσης. Ο Θουκυδίδης καταγράφει ομιλίες από τις δύο πλευρές και παρά το γεγονός ότι η διατύπωση είναι σε μεγάλο βαθμό δική του, τα γενικά επιχειρήματα είναι αυτά που χρησιμοποιήθηκαν από τις αντιμαχόμε-νες πλευρές.

Οι Κερκυραίοι παραδέχθηκαν ότι δεν υπήρξαν σύμμαχοι της Αθήνας στο παρελθόν, αλλά αυτό ήταν λάθος και τώρα χρειάζονται βοήθεια για να διατηρήσουν την ελευθερία ενάντια σε μια ισχυρή απειλή. Υποστήριξαν ότι είναι η δεύτερη πιο ισχυρή ναυτική δύναμη στην Ελλάδα και αποτελούσαν έναν ισχυρό σύμμαχο σε οποιοδήποτε μελλοντικό αγώνα εναντίον της Σπάρτης. Οι όροι της τριακονταετούς ειρήνης που είχε σφραγίσει τον πρώτο Πελοποννησιακό πόλεμο επέτρεπαν σαφώς σε οποιοδήποτε ουδέτερο κράτος να ενταχθεί στην μία ή την άλλη πλευρά (Αθήνα – Σπάρτη).
Η Κέρκυρα αποτελούσε σημαντικό ενδιάμεσο σταθμό κατά μήκος των θαλάσσιων οδών προς Ιταλία και Σικελία, οι οποίες αποτελούσαν μείζονες πηγές σιτηρών για την Αθήνα. Τέλος η Κέρκυρα έθεσε το ενδεχόμενο κατάληψης του ισχυρού στόλου τους από την Κόρινθο, αφήνοντας την Αθήνα να αντιμετωπίσει τον συνδυασμένο στόλο της Κορίνθου, Κερκύρας και Πελοποννήσου.

Οι Κορίνθιοι απαντούν χαρακτηρίζοντας την Κερκυραϊκή ουδετερότητα, ως δικαιολογία για τα λάθη τους, κατηγορώντας τους ως άπιστη αποικία, ότι ήταν οι επιτιθέμενοι στον πόλεμο της Επιδάμνου και ότι αν η Αθήνα δεχόταν στην συμμαχία την Κέρκυρα, τότε ο πόλεμος μεταξύ Αθηνών και Κορίνθου θα ήταν αναπόφευκτος. Οι Κορίνθιοι επεσήμαναν επίσης ότι πρόσφατα υπερασπίσθηκαν το δικαίωμα των Αθηνών να τιμωρήσει τους συμμάχους της, όταν οι Σπαρτιάτες ήσαν έτοιμοι να κηρύξουν πόλεμο, λόγω της Αθηναϊκής στάσης έναντι της Σάμου.

Οι Αθηναίοι χρειάζονταν δύο συνελεύσεις για να καταλήξουν σε απόφαση, αλλά μετά την δεύτερη αποφάσισαν να τεθούν στο πλευρό της Κέρκυρας. Αυτή δεν θα ήταν μια πλήρης συμμαχία, στην οποία κάθε πλευρά θα προσέτρεχε σε βοήθεια της άλλης σε περίπτωση πολέμου, αλλά μια αμυντική στην οποία η Αθήνα θα παρενέβαινε, εφόσον η Κέρκυρα δεχόταν επίθεση. Με δεδομένο ότι η Κόρινθος σαφώς ετοιμαζόταν για επίθεση, η εν λόγω συμμαχία ήταν ακριβώς αυτό που χρειαζόταν η Κέρκυρα. Σε υλοποίηση των ανωτέρω μια μοίρα δέκα Αθηναϊκών πλοίων εστάλη με εντολή να αποφύγει την μάχη, εκτός αν οι Κορίνθιοι προσπαθούσαν να αποβιβασθούν σε Κερκυραϊκό έδαφος.

Οι δύο στόλοι συναντήθηκαν κοντά στο νότιο άκρο της Κέρκυρας, με τον Κορινθιακό στόλος να αγκυροβολεί σε ένα λιμάνι στο Χειμέριο (Θεσπρωτία) στην ηπειρωτική χώρα νότια της Κέρκυρας, ενώ ο Κερκυραϊκός στόλος (με τα δέκα Αθηναϊκά πλοία) βρισκόταν βορειότερα, στα Σύβοτα (κοντά στην ξηρά, απέναντι από το νότιο άκρο της Κέρκυρας). Ο Κορινθιακός στόλος απέπλευσε την νύχτα πριν από τη μάχη, προκειμένου να αντιμετωπίσει τον Κερκυραϊκό στόλο στην θάλασσα. Κατά την προκύπτουσα ναυμαχία των Συβότων η αριστερή πτέρυγα αμφότερων των αντιμαχόμενων πλευρών, νίκησε την αντίστοιχη δεξιά, αλλά η Κορινθιακή νίκη ήταν εμφανής.

Οι Κορίνθιοι κατέστρεψαν εβδομήντα πλοία, έναντι τριάντα των Κερκυραίων. Μετά από μια ανάπαυλα στην μάχη και ενώ οι Κορίνθιοι ήσαν έτοιμοι να επιστρέψουν στην συμπλοκή, εμφανίσθηκαν είκοσι Αθηναϊκά πλοία. Φοβούμενοι ότι ήσαν προπομποί ενός μεγαλύτερου στόλου οι Κορίνθιοι υποχώρησαν και επέστρεψαν στην πόλη τους, έχοντας ως τρόπαιο την νίκη στα Σύβοτα. Οι Κερκυραίοι από την πλευρά τους θεωρούσαν την έκβαση νικηφόρα έχοντας υπερασπισθεί με επιτυχία το νησί τους, έναντι ενός μεγαλύτερου στόλου.

Μετά τη ναυμαχία των Συβότων ο Κορινθο – Κερκυραϊκός πόλεμος έχασε την έντασή του, καθότι δύο χρόνια αργότερα απετέλεσε τμήμα του ευρύτερου Πελοποννησιακού πολέμου, στον οποίο η Κέρκυρα πολέμησε στο πλευρό των Αθηνών και η Κόρινθος, στο πλευρό της Σπάρτης.

http://chilonas.wordpress.com