ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΟΥ ''ΜΕ ΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΝΔΡΕΑ - Ο ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ, Ο ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ ΚΑΙ Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ 1800-1834 ΤΩΝ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΠΕΛΑΣΓΟΣ

Της Θωμαϊς Παριανού

Την Κυριακή 31 Μαρτίου, έγινε η παρουσίαση του νέου βιβλίου του Δημήτρη Μιχαλόπουλου «Με τον Σταυρό του Αγίου Ανδρέα», στο Αμφιθέατρο «Γρίβας – Διγενής», Καλλιρόης 48, από τις Εκδόσεις «ΠΕΛΑΣΓΟΣ». Στην παρουσίαση συμμετείχαν ο εκδότης ΙΩΑΝΝΗΣ  ΓΙΑΝΝΑΚΕΝΑΣ, η αναπληρώτρια καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών ΜΑΡΙΑ ΜΑΝΤΟΥΒΑΛΟΥ και ο συγγραφέας του βιβλίου ΔΗΜΗΤΡΗΣ  ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣ. Η λογοτέχνης ΕΛΙΝΑ ΜΑΣΤΕΛΛΟΥ – ΓΙΑΝΝΑΚΕΝΑ, έδωσε μία ποιητική πινελιά στην παρουσίαση, με την απαγγελία του ποιήματος του Γ.Στρατήγη «ΜΑΤΡΟΖΟΣ».

 

        Όπως λέει και ο τίτλος του βιβλίου, το περιεχόμενό του αφορά τους δύο μεγάλες άνδρες, στον στρατιωτικό ΘΕΟΔΩΡΟ ΚΟΛΟΚΟΤΡΏΝΗ και στον πολιτικό ΙΩΑΝΝΗ  ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ, οι οποίοι είχαν πολλά κοινά σημεία στον τρόπο που αντιλαμβάνονται τον τρόπο χειρισμού των εθνικών θεμάτων. Όντες και οι δύο βαθειά θρησκευόμενοι Χριστιανοί Ορθόδοξοι, επιδίωξαν να βάλουν την νεοαπελευθερωθείσα  Ελλάδα κάτω από την προστασία την ομόδοξης Ρωσίας, που είχε ως σύμβολο του Ναυτικού της την σημαία του Αγίου Ανδρέα (λευκή, με ένα γαλάζιο Χ στην μέση). Η συνέχεια είναι γνωστή:

Ο μεν Καποδίστριας δολοφονήθηκε, ο δε Κολοκοτρώνης παρ’ ολίγο να χάσει το κεφάλι του στην λαιμητόμο, αν δεν επενέβαινε δραστικά η Ρωσική Πρεσβεία στην Ελλάδα.    

 

        Ο εκδότης ΙΩΑΝΝΗΣ  ΓΙΑΝΝΑΚΕΝΑΣ έκανε την εισαγωγή στην παρουσίαση του νέου αυτού βιβλίου, με το οποίο ο Εκδοτικός Οίκος ‘ΠΕΛΑΣΓΟΣ’ τιμά την επέτειο της εθνεγερσίας του 1821, που έχει ειδική αναφορά στην καθοριστική συμμετοχή  του εθνικού κυβερνήτου Ιωάννη Καποδίστρια και του εθνεγέρτη γέρου του Μοριά Θ.Κολοκοτρώνη. Στην συνέχεια, ευχαρίστησε τους δύο ομιλητές και το κοινό, για την συμμετοχή τους στην παρουσίαση

Στην συνέχεια, τον λόγο πήρε η κ. ΜΑΡΙΑ ΜΑΝΤΟΥΒΑΛΟΥ, η οποία επεσήμανε ότι το υπό παρουσίαση βιβλίο στηρίζεται σε αρχειακές πηγές και επίσημα έγγραφα και επιχειρεί την επανατοποθέτηση στα ιστορικά πλαίσια δύο προσωπικοτήτων της νεώτερης Ελλάδας, αφενός του απελευθερωτή του Έθνους Θ.Κολ. και αφετέρου του Ιωαν. Καποδ. Κυβερνήτη και δημιουργό του σημερινού Ελλ. κράτους. Στο πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου, με τίτλο «Ὁ Άρχηγὸς τῶν Φιλικῶν» τίθεται το αιώνιο ερώτημα των σχέσεων του Ι.Κ. με την Φιλική Εταιρεία, για το οποίο υπάρχουν και θετικές και αρνητικές απαντήσεις από σοβαρούς μελετητές. Μία αρνητική απάντηση όπως αυτή εκφράζεται από τον καθηγητή της Ιστορίας, Εμμανουήλ Πρωτοψάλτη, ειδικό ερευνητή του Καπ., ο οποίος γράφει ότι, κρίνοντας από τον χαρακτήρα του, ο Ι.Κ. όχι μόνο δεν πρέπει να ήταν μέλος της, αλλά αναγκαζόταν να την καταδικάζει δημόσια, λόγω του συνωμοτικού του χαρακτήρα της, όπως κάνει γενικά με όλες τις αποκαλούμενες ‘μυστικές εταιρείες’ της εποχής’. Όχι μόνο αυτό, έθετε εκτός νόμου όλες τις μυστικές εταιρείες, με δύο εγκυκλίους του, πράγμα που το πλήρωσε με την ζωή του. Εκεί απεκάλυπτε ότι σε αυτές τις εταιρείες προσχώρησαν μερικοί Έλληνες, γιατί πίστευαν ότι χορηγούν μέσα  σωτηρίας στην πατρίδα, ή νόμιζαν ότι τους παρείχαν προσωπική ασφάλεια,  αξιώματα και τιμές

«Ἡ κυβέρνησις», ἒγραφε, «τοὺς λυπᾶται ποὺ παρασύρονται, γιατὶ εἶναι πεπεισμένη γιὰ τὸ πόσον ὀλέθρια ἀποτελέσματα προκαλοῦν, ἀφοῦ δίδεται ἠ ψευδὴς ἐντύπωσις ὂτι οἱ Ἓλληνες άγωνίζονται ὑπὸ τὴν διεύθυνσιν καὶ τοὺς σκοποὺς μυστικῶν ἑταιρειῶν. Οἱ ἐχθροί τὴς Ἑλλάδος τὴν παρουσιάζουν ὡς κάτω ἀπὸ τὴν ἐξουσίαν τῶν μυστικῶν ἑταιρειῶν».

Καὶ παραγγέλνει «Ὂλοι πρέπει νὰ φανερώσουν, ἂν ἀνήκουν σὲ καμμίαν τῶν μυστικῶν ἑταιρειῶν, ἢ ὂχι, καὶ νὰ διαλύσουν ἀμέσως τὸν ὃποιον δεσμὸν». 

Καὶ ἐδῶ ὑπογράμμιζε «Ὁ φιλήκοος τῶν ξένων εἶναι ΠΡΟΔΟΤΗΣ».  

Ήταν ένα βαθειά θρησκευόμενο άτομο, πίστευε στην Θεία Πρόνοια και έλεγε πάντοτε ότι «Πρῶτον καὶ σπουδαιότατον τῶν καθηκόντων τῆς Ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως θεωρῶ τὴν θρησκευτικὴν ἀγωγήν τοῦ Ἒθνους».  Επίσης, ποτέ δεν ανέχθηκε την ανάμειξη αλλοδαπών στα πράγματα της πατρίδας. Όταν π.χ. ο Γεώργιος Φίνλεϊ, ο Άγγλος δημοσιογράφος και ιστορικός που τόσο αυστηρά έκρινε τους Έλληνες, ζήτησε την Ελληνική ιθαγένεια, ο κυβερνήτης έφερε δυσκολίες, προφασιζόμενος το ανυπέρβλητο τυπικό της διαδικασίας. Ακόμη, προσδιόρισε τα δίκαια όρια του νέου κράτους, στην απάντηση που έστειλε στο Foreign Office (Αγγλ. Υπουργείο Εξωτερικών) που τον ρωτούσε:

«Τὶ πρέπει νὰ ἐννοήσουμεν, λέγοντας ‘Ἑλλάδα’, σήμερα;», ὡς ἐξῆς :

«Έννοοῦμεν τὸ Ἑλληνικόν Ἐθνος, τὸ ἀποτελούμενον ἀπό τοὺς ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι, ἀπὸ τῆς ἁλώσεως τῆς Κωνσταντινουπόλεως, δὲν ἒπαυσαν νὰ ὁμολογοῦν την ὀρθόδοξην πίστιν καὶ νὰ λαλοῦν τὴν γλῶσσαν τῶν πατέρων τους καὶ παρέμειναν κάτω ἀπὸ τὴν πνευματικὴν ἢ κοσμικὴν δικαιοδοσίαν τῆς Ἐκκλησίας τους, σὲ ὃποιο μέρος τῆς Τουρκίας καὶ ἂν κατοικοῦσαν».

Διπλωματικά, δηλαδή, όριζε την Κων/λη ως πρωτεύουσα του νέου κράτους και πρόσθετε ότι η Ρόδος, η Κύπρος, και τόσα άλλα ακόμη νησιά είναι της Ελλάδας διαμελίσματα. Η Κύπρος, άλλωστε, ήταν ο τόπος καταγωγής της μητέρας του, το γένος Γονέμη,  με επαναστατική δράση των προγόνων της στην Κύπρο.

        Και ο πολιτικός Ι.Κ. και ο στρατιωτικός Θ.Κ. διέθεταν ανυπέρβλητο ήθος και αποστολικό ζήλο για την απελευθέρωση της Ελλάδος, αποφεύγοντας τις ξένες επεμβάσεις και σκοτεινές διεργασίες από όπου και αν προέρχονταν. Και ο Ι.Κ. και ο Θ.Κ. ήταν βαθειά ορθόδοξοι. Συνήθεια  και των δύο, η προσκύνηση των αγίων εικόνων. Γνώριζαν ότι η Ορθοδοξία ήταν ο μόνιμος δεσμός που έδενε το σκλαβωμένο γένος. Η σταδιοδρομία  και των 2 ήταν φωτεινή, δεν άντεχε σε μυστηριώδη σκοτάδια. Το 1819, ο Κολοκοτρώνης, μαζί με τους Μποτσαραίους και άλλους οπλαρχηγούς, είχε πάει στην Κέρκυρα για να συναντήσει τον Ι.Κ. (Υπουργό Εξωτερικών της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, τότε). Αυτός, μη θέλοντας να δημιουργήσει φρούδες ελπίδες, τους επεσήμανε ότι ο Τσάρος δεν ήταν διατεθειμένος βοηθήσει την Ελλάδα.

Και ο Κολοκοτρώνης του απάντησε

«Ἂν ἡ Ρωσία μᾶς ἐγκατέλειψε, ὁ Θεὸς δὲν μᾶς ἐγκαταλείπει. Θὰ ὑψώσουμε μία μέρα τὴν σημαίαν του Σταυροῦ ».

Ἠταν τὀτε τέλη Μαρτίου και πλησίαζε το Πάσχα.  

 

[ΣΗΜΕΙΩΣΗ  ΔΙΚΗ  ΜΑΣ: Ο Ι.Κ. γράφει στα απομνημονεύματά του:

«Συνομιλῶν μὲ τοὺς ἂνδρας τούτους, τούς τόσον δυστυχεῖς, ὃσον καὶ σεβαστούς, μετεχειρίσθην τὴν γλῶσσαν ἣν μοι εῖχεν ὁρίσει ὁ Αὐτοκράτωρ, γλῶσσαν ἂλλως τε, ὑπό τὰς τότε συνθήκας, σύμφωνον καὶ πρὸς τὰς ιδικὰς μου πεποιθήσεις. Προσεπάθησα νὰ ἀποδείξω εἰς αὐτοὺς ὂτι ὁ Αὐτοκράτωρ τῆς Ρωσίας οὐδόλως ἦτο διατεθειμένος νὰ προκαλέσῃ  πόλεμον κατὰ τῶν Τούρκων ἢ νὰ περιπλέξῃ τὰς σχέσεις του μετὰ τῆς Ἀγγλίας.

Ὂτι πᾶν, ὃ,τι ἦτο κατορθωτὸν νὰ γίνει ὑπέρ αὐτών ἂνευ κινδύνου προκλήσεως πολέμου, θὰ  ἐγίνετο, ἀλλά πρὸς τοῦτο ἒπρεπε αὐτοὶ νὰ ὁπλισθοῦν μὲ ὑπομονὴν καὶ καρτερίαν, προσπαθοῦντες ἐν τῳ μεταξύ νὰ ἀναθρέψουν

καλῶς καὶ ἐθνικῶς τὰ τέκνα των, ἐπαφιέμενοι δἐ, πρὸς τὰ λοιπὰ, εἰς τὸν χρόνον καὶ τὴν Θείαν Πρόνοιαν".]

Μετά την κ. Μ.Μ., ο λόγος δόθηκε στον συγγραφέα κ. ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟ, ο οποίος είπε τα εξής:

  

Όπως αναφέρεται στο βιβλίο :

«Ὁ  καπετὰν Θοδωράκης, ἀφοῦ ἀρχικὰ ματαίως προσπάθησε, ὅπως ἤδη τονίστηκε, νὰ ἐκμαιεύσει ρωσικὴ βοήθεια ἀπὸ τὰ Ἑπτάνησα, σήκωσε μόνος του τὴ σημαία τῆς Ἐπανάστασης. Ἡ σημαία αὐτὴ εἶχε πάνω της τὸν Σταυρὸ τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέα, δηλαδὴ ἦταν ἐκείνη τοῦ αὐτοκρατορικοῦ Ρωσικοῦ Ναυτικοῦ. Ἡ ἔπαρσή της στὰ ἀπὸ τοὺς Κολοκοτρωναίους στα ἐλευθερωμένα μέρη τοῦ Μοριᾶ σήμαινε πολλά: Ἀφενὸς ἐπιδιωκόταν ἡ ἐκμαίευση προστασίας τοῦ ἐπαναστατικοῦ κινήματος ἀπὸ τοὺς Ρώσους· ἀφετέρου, ὁ σὲ σχῆμα Χ σταυρὸς συνειρμικῶς ἀνακαλοῦσε στὸν νοῦ τῶν ἐξεγερμένων τὸ ἀρχικὸ γράμμα τοῦ ὀνόματος τοῦ Χριστοῦ· τέλος, διαχεόταν στοὺς ραγιάδες τοῦ Μοριᾶ ἡ ἐντύπωση πὼς τὸ κίνημα εἶχε τὴν ‐ἀφανῆ ἔστω‐ ὑποστήριξη τῆς

Ρωσικῆς Μοναρχίας».