Λίγο πριν κηρυχθεί ο απελευθερωτικός πόλεμος κατά της Τουρκίας (Οκτώβριος 1912) στην Ήπειρο υπήρχαν οργανωμένα αντάρτικα σώματα σε διάφορες περιοχές της.
Στη Λάκα Πωγωνίου έδρασε αντάρτικο σώμα υπό τον οπλαρχηγό Γιώρη Λιόντο ή Λιοντόπουλο. Του σώματος αυτού σώζεται και φωτογραφία την οποία και παραθέτω.
Την φωτογραφία αυτή την είδα σε κάδρο αναρτημένη σε σπίτι στην Καστάνιανη (Καστανή) Πωγωνίου. Ο κάτοχος της, μακαρίτης τώρα, Μιχάλης Μπούρας (το 1984 ήταν 82 ετών) μου επέτρεψε να την ανατυπώσω και μου έδωσε την πληροφορία ότι "η φωτογραφία τραβήχτηκε στη Σωτήρα ύστερα από μία μάχη".
Επίσης μου ανέφερε και τα ονόματα των εικονιζομένων, όσα θυμόταν:
1. Γιώρης Λιόντος, αρχηγός, Δημόκορη Πωγωνίου
2. Παναγιώτης Λιόντος, υπαρχηγός, Δημόκορη Πωγωνίου
3. Στέφανος Κυρλής, Καστάνιανη Πωγωνίου
4. Δημήτρης Καλούδης, δάσκαλος, Καστάνιανη Πωγωνίου
5. Κυριάκος Κυρίτσης, Καστάνιανη Πωγωνίου
6. Δημήτρης Παππάς, Καστάνιανη Πωγωνίου
7. Ιωάννης Ντόνας, Καστάνιανη Πωγωνίου
8. Πέτρος Ζήκας (μετέπειτα στρατιωτικός) Στρατίνιστα Πωγωνίου
9. Θεοδόσης Καραγιώργος (ή Κώτσαλης), Δημόκορη Πωγωνίου
10. Γεώργιος Καραγιώργος, Δημόκορη Πωγωνίου
11. Ένας Σωτηριώτης
Η φωτογραφία, παραχωρημένη από άλλον κάτοχο, εκόσμησε ημερολόγιο της Αδελφότητας Δημόκορης, έγινε δε αιτία να μνημονευθεί σε περιοδικό έντυπο "μια αξιόλογη μάχη που διεξήχθη στους πρόποδες της Μουργκάνας, χάρη στην οποία εσώθηκαν τα χωριά Σωτήρα και Κοσοβίτσα από βέβαιη καταστροφή".
Συγκεκριμένα τον χειμώνα του 1912-1913 ένα τάγμα Τουρκαλβανών ξεκίνησε από το Αργυρόκαστρο και έφτασε πρωί κοντά στην Κοσοβίτσα με κύριο σκοπό να εξοντώσει τα σώματα των οπλαρχηγών Λιόντου, Κολοβού και Πάντου.
Το αντάρτικο σώμα του Λιόντου έτρεξε προς βοήθεια των δεχθέντων επίθεση. Η μάχη διεξήχθη στα προ της Κοσοβίτσας υψώματα της Καστάνιανης, διήρκεσε ένα δίωρο περίπου και έληξε υπέρ των ανταρτών.
Ο εορτασμός της νίκης έγινε στην Κοσοβίτσα, την δε επομένη οι αντάρτες ύστερα από πρόσκληση επισκέφτηκαν τη Σωτήρα όπου τραβήχτηκε η φωτογραφία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στη Σωτήρα υπήρχαν όλες οι τεχνικές προϋποθέσεις και η πείρα για το τράβηγμα φωτογραφιών, διότι ο Σωτηριώτης Γιώργος Μπέης (1878 - 1945), ταξιδεμένος στο Κάστρο, έμαθε την φωτογραφική τέχνη και άρχισε να την εξασκεί. Την αγάπησε πολύ και εκτιμώντας τη μεγάλη της αξία θέλησε να τη διαδίδει και στη γενέτειρα".
(σημ. Τις πληροφορίες έδωσε στο συντάκτη ο σχεδόν ενενηντακοντούσης παλαίμαχος Στρατηγός εν αποστρατεία Πέτρος Ζήκας, από τη Στρατίνιστα, νεαρός τότε μαθητής της Γ΄ τάξεως της Ζωσιμαίας Σχολής, που ανήκε στο Σώμα Λιοντόπουλου και έλαβε μέρος στη μάχη της Κοσοβίτσας)
Για την συγκεκριμένη μάχη υπάρχει και η μαρτυρία του Κοσοβιτσινού συνταξιούχου δάσκαλου και λόγιου Βαγγέλη Βώσδου, που έδωσε τις εξής πληροφορίες από το ανέκδοτο περί Κοσοβίτσας έργο του:
Η μάχη για την υπεράσπιση της Κοσοβίτσας έγινε στις 12 Νοεμβρίου 1912. Το απόσπασμα ήταν καθαρή "κοσιάδα" ενισχυμένη αριθμητικά σε μεγάλο βαθμό και τόπος προέλευσης του ήταν τα Ιωάννινα. Ο επικεφαλής σκοτώθηκε. Το ιστορικό περιέχεται σε δημοτικό τραγούδι της Κοσοβίτσας.
Αξιομνημόνευτη είναι η συμμετοχή στη μάχη αυτή των γυναικών της Κοσοβίτσας με προεξάρχουσα την Αλέξω το γένος Σπυρώνη, νύφη από την Καστάνιανη και γυναίκα δυναμική.
Μετά τη νίκη οι ηττημένοι επέστρεψαν στα Ιωάννινα δι' άλλης οδού.
Ευχαριστώ και από εδώ τον ευγενικό πληροφοριοδότη μου και παίρνοντας αφορμή από το παράδειγμα των Κοσοβιτισσών τελειώνω με την προσθήκη ότι στον αγώνα του 1912-'13 τον κατάλογο των αρρένων οπλαρχηγών συμπληρώνουν και εκπρόσωποι του γυναικείου φύλου.
πηγή: Πωγωνιακά Χρονικά (τόμος 1)
ΠΩΓΩΝΗΣΙΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ 4
Κωνσταντίνου Χρ. Κωστούλα
http://toorama.blogspot.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου