Η ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΟΜΑΛΟΤΗΤΑ - Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΟΥ ΕΛ.ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΖΩΗ ΚΑΙ Η ΠΡΩΤΗ ΦΑΣΗ ΤΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΥ (1910-1915)

Ο Ε. Βενιζέλος και τα μέλη του Λαϊκού Συλλόγου Σύρου στην οικία του Στ. Βαφιαδάκη.
Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη,

Ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος δε διέθετε κάποιο σαφές πολιτικό πρόγραμμα· περισσότερο αποτελούσε την έκφραση μιας αντίδρασης απέναντι στην παλιά πολιτική τάξη και τα ανάκτορα.

Τους επόμενους μήνες, ως το τέλος του 1909, δεν επιδίωξε να παραβιάσει τη συνταγματική τάξη, ασκούσε μόνο πιέσεις στην κυβέρνηση και στα κόμματα να προβούν σε μεταρρυθμίσεις. Τελικά, αναγνωρίζοντας αδυναμία, επέλεξε το γνωστό στην Ελλάδα κρητικό πολιτικό, τον Ελευθέριο Βενιζέλο, ως το κατάλληλο πρόσωπο να του εμπιστευτεί το ρόλο του πολιτικού του συμβούλου. Η επιλογή του Βενιζέλου υπαγορευόταν από την εξαιρετική φήμη του για τη δράση του στην Κρήτη όλα αυτά τα χρόνια του αυτόνομου καθεστώτος του νησιού, την αίγλη που είχε αποκτήσει από τη δυναμική αντίθεσή του με τον πρίγκηπα Γεώργιο και το γεγονός ότι αποτελούσε ένα εντελώς νέο πρόσωπο, "αμόλυντο" από κάθε εμπλοκή με τις ελληνικές πολιτικές φατρίες.

Πράγματι, ο Βενιζέλος πέτυχε μια έντιμη και αξιοπρεπή αποχώρηση των στρατιωτικών και την εκ νέου εκχώρηση της εξουσίας στους πολιτικούς. Ο ίδιος αρνήθηκε τις προτάσεις πρωθυπουργοποίησής του, αλλά δέχτηκε να μεσολαβήσει ανάμεσα στο Σύνδεσμο από τη μια και στα κόμματα και τ' ανάκτορα από την άλλη. Η συμβουλή του για σύγκληση Εθνοσυνέλευσης με σκοπό την αναθεώρηση μη θεμελιωδών άρθρων του Συντάγματος έγινε δεκτή και το Μάρτιο ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος διαλύθηκε, αποποιούμενος τις πολιτικές του ευθύνες. Στις εκλογές του Αυγούστου του 1910, που διενήργησε η από τον Ιανουάριο υπηρεσιακή κυβέρνηση του Στέφανου Δραγούμη, ο Ελευθέριος Βενιζέλος εξελέγη βουλευτής συγκεντρώνοντας έναν εντυπωσιακό αριθμό ψήφων, ενώ και γενικότερα οι ανεξάρτητοι βουλευτές που ταυτίζονταν με τη μεταρρύθμιση κέρδισαν αξιόλογη νίκη παρά το γεγονός ότι ήταν άγνωστοι και πρωτοεμφανιζόμενοι. Ο ελληνικός λαός καταψήφιζε στην ουσία τον παλαιό πολιτικό κόσμο

Ο Στέφανος Δραγούμης (1842-1923).

Ας σημειωθεί ότι εξελέγησαν και σοσιαλιστές βουλευτές, γεγονός που αποκαλύπτει τη διάδοση σοσιαλιστικών ιδεών στην Ελλάδα.

Θυελλώδεις συζητήσεις άρχισαν τότε για το αν η νέα Βουλή θα ήταν Αναθεωρητική ή Συντακτική. Ο Βενιζέλος, αφού παραιτήθηκε από τις θέσεις του στην Κρητική Συνέλευση και την Εκτελεστική Επιτροπή, για να μπορέσει να λάβει μέρος στην ελληνική πολιτική ζωή, μετέβη στην Αθήνα. Η άφιξή του έγινε δεκτή με ενθουσιασμό. Μιλώντας σε συγκεντρωμένο πλήθος, κατάφερε να κάμψει την απαίτηση για Συντακτική Βουλή, χαρακτηρίζοντας με επιμονή τη νεοσχηματισμένη Βουλή ως Αναθεωρητική. Γενικά κατάφερε να εξασφαλίσει τη συναίνεση υπέρ Αναθεωρητικής Βουλής και πίστης στο βασιλιά. Ο βασιλιάς τού ανέθεσε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης, αλλά εκείνος, προβλέποντας τις δυσκολίες συνεργασίας με τους παλιούς πολιτικούς, τον έπεισε να προχωρήσει σε νέες εκλογές παρά τη διαφωνία του παλαιού πολιτικού κόσμου, ο οποίος πράγματι απείχε από αυτές. Τις εκλογές κέρδισε το νεοσύστατο κόμμα του, των Φιλελευθέρων, το Νοέμβριο του 1910 με συντριπτική πλειοψηφία. Η Β' Αναθεωρητική Βουλή ετοιμάζεται να αρχίσει τις εργασίες της. Η χώρα εισέρχεται σε μια νέα εποχή.

Η ΠΡΩΤΗ ΦΑΣΗ ΤΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΥ (1910-1915)

 Η πρώτη κυβέρνηση Βενιζέλου θα σχηματιστεί μετά τη συντριπτική νίκη του κόμματός του, των Φιλελευθέρων, στις εκλογές του Νοεμβρίου του 1910, εγκαινιάζοντας μια περίοδο ανασυγκρότησης και μεταρρύθμισης για τη χώρα

Η ολομέλεια της επιτροπής για την αναθεώρηση του Συντάγματος του 1911 που άνοιγε το δρόμο για τον εκσυγχρονισμό των δομών του ελληνικού κράτους.

Ήδη, από τα χρόνια αυτά θα προβεί, πλαισιωμένος από νέους αστούς διανοούμενους, σε πρόγραμμα οικονομικού και πολιτικού εκσυγχρονισμού με μια σειρά θεσμικών και νομοθετικών αλλαγών και μεταρρυθμίσεων, που θέτουν τις βάσεις ενός "Kράτους Δικαίου" και συντελούν συνολικά προς την κατεύθυνση του μετασχηματισμού της ελληνικής κοινωνίας κατά τα δυτικά πρότυπα.
Ο Βενιζέλος θα αναδειχθεί σε έναν από τους πλέον σημαντικούς έλληνες πολιτικούς και σε σύμβολο μιας ολόκληρης εποχής, αναλαμβάνοντας με συνέπεια να οδηγήσει τη χώρα στη διπλή κατεύθυνση του οικονομικού και πολιτικού εκσυγχρονισμού και της μαχητικής υλοποίησης της Μεγάλης Ιδέας.

Η κυβέρνηση Βενιζέλου επανέφερε το διάδοχο Κωνσταντίνο στη διοίκηση του στρατεύματος παρά τη διαφορετική αξίωση του Κινήματος, αποκαθιστώντας έτσι τη σχέση του με το παλάτι, βελτιωμένη ήδη και από το γεγονός ότι αντιτάχθηκε και στο πολιτειακό ζήτημα που ήθελαν να θέσουν οι καινούργιοι προοδευτικοί πολιτικοί, εκλεγμένοι από τον Αύγουστο του 1910. Αποκατέστησε επίσης και βασιλόφρονες στρατιωτικούς, ενώ απομάκρυνε κάποιους από τους κινηματίες. 

Η Β' Αναθεωρητική Βουλή άρχισε τις εργασίες της τον Ιανουάριο του 1911. Θα επεξεργαστεί το Σύνταγμα του 1911, το οποίο αποτέλεσε αναθεώρηση αυτού του 1864. Με το νέο αυτό Σύνταγμα και κυρίως το σύνολο της νομοθεσίας που επακολούθησε ο Βενιζέλος κατορθώνει να θέσει τις βάσεις ενός σύγχρονου κράτους.

Καταβλήθηκε συστηματική προσπάθεια για τον εκσυγχρονισμό του κρατικού μηχανισμού και την ενίσχυση των στρατιωτικών δυνάμεων της χώρας. Γαλλική και αγγλική αποστολή κλήθηκαν για να αναλάβουν αντίστοιχα το στρατό και το ναυτικό. Καταβλήθηκε φροντίδα για δικαιοσύνη και δημόσια εκπαίδευση. Μέτρα πάρθηκαν για την εθνική οικονομία, ιδιαίτερα για τη γεωργία. Έντονος δασμολογικός προστατευτισμός υιοθετήθηκε για την προώθηση της υποτυπώδους ελληνικής βιομηχανίας, ενώ ταυτόχρονα η επέκταση των αγορών που ακολούθησε την εδαφική επέκταση μετά τους Βαλκανικούς και η γενικότερη διεθνής συγκυρία ενίσχυε την επενδυτική διάθεση των κεφαλαιούχων σε βιομηχανικές δραστηριότητες. Τεχνικοί οργανισμοί, επανδρωμένοι από ενημερωμένους μηχανικούς και άλλους τεχνικούς, αναλάμβαναν παρεμβάσεις και προγραμματισμούς σε διάφορους τομείς.

Όλη αυτή η δραστηριότητα πάντως διασκέδασε οριστικά το αίσθημα της ηττοπάθειας και της απογοήτευσης που ταλάνιζε τη χώρα από την εποχή της ήττας και δημιούργησε κλίμα αισιοδοξίας και αυτοπεποίθησης. Γενικά, η περίοδος 1910-20 παρά την παράλληλη πολεμική περιπέτεια στην οποία ενεπλάκη η χώρα υπήρξε περίοδος προόδου, διαδικασιών ολοκλήρωσης της Ελλάδας ως σύγχρονου κράτους.

http://www.ime.gr/chronos/13/gr/domestic_policy/facts/03.html