Από την διήγηση του Ιωάννη Αναγνώστη της άλωσης της Θεσσαλονίκης στις 29 Μαρτίου 1430 (εκδ. Άγρα):
14. Θα έπρεπε να τους έβλεπες να μπαίνουν στην πόλη σαν σμήνος μελισσών ή σαν άγρια θηρία, να ωρύονται και να διψούν να μας θανατώσουν, να συνωστίζονται στην πόλη πεζοί και έφιπποι. Όταν όλη η Θεσσαλονίκη γέμισε και παντού υπήρχαν Τούρκοι, στους ιερούς ναούς, στα μοναστήρια, στους δρόμους και τις οικίες, εξελίχθηκε ένα δράμα που προκαλούσε δάκρυα και θρήνους. Αφού πλημμύρισαν την πόλη, άρχισαν βιαστικά να αρπάζουν ό,τι έβρισκαν [...] Έσερναν λοιπόν μαζί άνδρες, γυναίκες, παιδιά, ανθρώπους κάθε ηλικίας δεμένους σαν άψυχα ζώα και τους οδηγούσαν στο στρατόπεδό τους, έξω από τα τείχη της πόλης. Δεν θα μιλήσω καθόλου για τους πολυάριθμους νεκρούς που κείτονταν στα τείχη και τους δρόμους και δεν αξιώθηκαν ταφή,..και δεν ήταν μόνο άνδρες, αλλά και γυναίκες, και ανάμεσά τους κυρίως οι πιο ηλικιωμένοι και οι πιο αδύναμοι. Κάθε εχθρός έσπευδε να...
οδηγήσει έξω από την πόλη όσους αιχμαλώτιζε και να τους εμπιστευθεί στους άνδρες με τους οποίους μοιραζόταν τη σκηνή του από φόβο μήπως κάποιος ανώτερός τους τούς αφαιρέσει. Αν έβλεπαν πως κάποιος από τους αιχμαλώτους ήταν άρρωστος ή γέρος και δεν μπορούσε να ακολουθήσει τους υπολοίπους, τού έπαιρναν το κεφάλι χωρίς να το θεωρούν μεγάλη ζημιά. [...] Αιχμαλώτισαν επτά χιλιάδες ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών και των παιδιών [...] Παντού κυριαρχούσαν οι θρήνοι και τα δάκρυα. Τα μωρά, που μέχρι τότε βρίσκονταν στην αγκαλιά των μητέρων τους και βύζαιναν ακόμη, έκλαιγαν σπαρακτικά αποζητώντας τες. Εκείνες, από την πλευρά τους, τριγύριζαν από εδώ και από εκεί αναζητώντας τα μικρά τους, θρηνώντας και δείχνοντας τα ματωμένα μάγουλά τους.
15. Αφού οι Τούρκοι συγκέντρωσαν όλη τη λεία στις σκηνές τους ο στρατηγός της Δύσης έκανε εκ νέου την είσοδό του στην πόλη για να διαπιστώσει ιδίοις όμμασι ότι δεν τους είχε ξεφύγει τίποτε από όσα ήταν κρυμμένα. Τότε ήταν που όλα στην πόλη ήρθαν τα πάνω κάτω και καταστράφηκε συθέμελα. Τίποτε, ούτε ιερός ναός ούτε μοναστήρι ούτε σπίτι, ακόμη και το πιο φτωχικό, δεν έμεινε ασάλευτο. [...] Οι Τούρκοι άρχισαν να αφανίζουν την ομορφιά των εκκλησιών και διψασμένοι για χρήμα κατέστρεφαν τις άγιες τράπεζες …Η ίδια ιερόσυλη καταστροφή χτύπησε και τις ιερές εικόνες. Οι Τούρκοι άλλες τις έριχναν στη φωτιά…άλλες τις χρησιμοποιούσαν στην αγορά για να βάζουν πάνω τρόφιμα..
16. [...] Σύλησαν και κατέστρεψαν τους τάφους που έχτισαν κάποτε οι πρόγονοί μας και σκόρπισαν στη γη τα λείψανα που ήταν μέσα
17. [...] Όσους όμως ήταν φτωχοί και δεν βρήκαν τα μέσα απελευθέρωσης, οι Τούρκοι αφέντες τους τους έστειλαν στις δικές τους πατρίδες και τόπους [...] Έβλεπες λοιπόν τους δυστυχείς να σκορπίζονται, άλλος στην Ανατολή κι άλλος στη Δύση. Κάποιοι Τούρκοι έπαιρναν τα παιδιά, κάποιοι άλλοι τους γονείς, κάποιοι άλλοι τις γυναίκες και έτσι όσους ένωσε η φύση, τους χώρισε συμφορά.
18. [...] Κράτησε για τον εαυτό τους δύο ιερούς ναούς, τη μεγάλη εκκλησία της Αχειροποιήτου Παρθένου στο κέντρο της πόλης και την ιερά μονή που τιμάται από παλιά στο όνομα του Τιμίου Προδρόμου. [...] Επιπλέον, επειδή έχτιζε εκ βάθρων στην Αδριανούπολη ένα λαμπρό λουτρό, διέταξε να αφαιρέσουν χίλιες πλάκες μαρμάρου και να τις μεταφέρουν εκεί για να φτιάξουν το δάπεδο του λουτρού. Τις πλάκες αυτές τις αφαίρεσαν σπάταλα οι άνθρωποί του από τους ιερούς ναούς και τα μοναστήρια.
19. [...] Αυτοί που τελικά επέστρεψαν στην πόλη μέχρι σήμερα, σύμφωνα με τους υπολογισμούς μου, είναι γύρω στους χίλιους, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που ήρθαν από άλλες περιοχές.
20. Όταν ο Μουράτ επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη (ήταν νομίζω, ο δεύτερος ή ο τρίτος χρόνος μετά την άλωση), για να τη δει [...] Πρώτα απ’ όλα έβγαλε μια απόφαση που κανείς δε θα τη φανταζόταν ….να δημευτούν όλα τα μοναστήρια και οι εκκλησίες, να τους αφαιρεθούν και εμείς να περιοριστούμε σε συγκεκριμένο χώρο(*). [...] χάρισε στους οικείους και τους αξιωματούχους του τα μεγαλύτερα και τα πιο όμορφα μοναστήρια, καθώς και τα ωραιότερα και πιο μεγάλα οικήματα. Σ’ εμάς άφησε μόνο τέσσερις εκκλησίες που ονομάζονται και καθολικές, μετά από παρέμβαση του ποιμενάρχη μας. Όρισε επίσης να δοθούν όλα τα άλλα οικοδομήματα και σχεδόν όλοι οι ναοί σε όσους θα ήθελαν να εγκατασταθούν στην πόλη από άλλα μέρη και στους Τούρκους που μεταφέρθηκαν από τα Γιαννιτσά. [...]
21. περίπου χίλιοι Τούρκοι εγκαταστάθηκαν στην πόλη, πήραν σπίτια και εκκλησίες, τις οποίες μετέτρεψαν σε οικίες, και απλώθηκαν σε όλη την πόλη, που φόρεσε την ασχήμια σαν πένθιμο ρούχο. [...] Κάποια από τα ιερά καθιδρύματα μετατράπηκαν σε κοινά καταγώγια…Κάποια άλλα διατηρούν απομεινάρια μόνο της παλιάς τους ομορφιάς…Τα περισσότερα κατέρρευσαν τελείως, ούτως ώστε να μην μπορεί κανείς να ξέρει την ακριβή τους θέση. Τα οικοδομικά τους υλικά εκλάπησαν και ξαναχρησιμοποιήθηκαν σε καινούργιες οικοδομές και κυρίως στο λουτρό που φαίνεται σήμερα στο κέντρο της πόλης (**). Μονάχα από τους πιο ηλικιωμένους μπορεί πια κανείς να μάθει τη θέση του ενός ή του άλλου ναού…Αυτό συνέβη σε όλους τους ναούς της πόλης. Τα μοναστήρια, από την άλλη….ερημώθηκαν, αφού οι μοναχοί διώχτηκαν και κατέφυγαν σε άλλες πόλεις…αφαιρέθηκαν τα στολίδια τους. Τα μάρμαρά τους ξηλώθηκαν από τα πατώματα και όλα τα άλλα υλικά…ήταν στη διάθεση οποιουδήποτε ήθελε να τα αρπάξει. Τα μοναστήρια σήμερα παρέχουν ένα άθλιο θέαμα που προκαλεί δάκρυα στην ψυχή όλων. [...] Σήμερα, όλοι όσοι ποθούσαν να γυρίσουν από μακριά στην πόλη, μετάνιωσαν, όπως μετανιώσαμε κι εμείς που επιστρέψαμε, αφού όλες οι ελπίδες μας διαψεύστηκαν
http://akritas-history-of-makedonia.blogspot.com/2012/03/blog-post_31.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου