Η Κυπριανού Μαρούλλα ήταν η τελευταία ηρωική εγκλωβισμένη στην κατεχόμενη Κερύνεια. Μετά τον θάνατο της το 1988 η Κερύνεια ορφάνεψε.
Σε καμία περίπτωση έκανε την σκέψη να εγκαταλείψει την πόλη που γεννήθηκε παρά τις κακουχίες από τους κουβαλητούς τούρκους από άλλες περιοχές της Κύπρου και από τους έποικους.
Ο Αλί Ταλάτ ηγετικό στέλεχος της ΤΜΤ, πατέρας του Μεχμέτη Αλί Ταλάτ καθημερινά την πίεζε να φύγει από την Κερύνεια.
Η Μαρούλλα όμως έμεινε εκεί σε πείσμα όλων που την ήθελαν να φύγει για να μην υπάρχει ελληνικό στοιχείο στην Κερύνεια μας.
Καθημερινά είχε επισκέψεις από τα Ηνωμένα Έθνη στα οποία ήταν πολύ αγαπητή. Επισκέψεις καθημερινές είχε και από την την Ελληνοαμερικανίδα Αρτεμισία σύζυγο συνταξιούχου Αμερικάνου Πρέσβη η οποία ήταν εγκατεστημένη στην Κερύνεια στην περιοχή του Πράξανδρου από το 1972 και οποία πριν από μερικά χρόνια κακοποιήθηκε βάναυσα από τους τούρκους της Κύπρου με αποτέλεσμα η Αρτεμισία να μεταβεί στην Αμερική σε σοβαρή κατάσταση όπου και απεβίωσε. Επισκέψεις είχε και από ανώτερο υπάλληλο της Γαλλικής Πρεσβείας ο οποίος έμενε πρίν από την εισβολή στη Θέρμια. Επίσης όλη η Αγγλική κοινότητα της Κερύνειας της συμπαραστάθηκε γιατί ήταν σε όλους αγαπητή.
Η Αγγλική κοινότητα της Κερύνειας σε αρκετές περιπτώσεις με προεξέχουσα την Μίσες Γουτχέι προέβη σε καταγγελίες στην ψευδοαστυνομία για την συμπεριφορά του Ταλάτη και των άλλων έναντι στην Μαρούλλα. Σε μία περίπτωση μάλιστα η Μαρούλλα κατάγγειλε κουβαλητό δάσκαλο από την Φασούλα της Πάφου στην ψευδοαστυνομία και μετά από πιέσεις των Άγγλων κατοίκων της Κερύνειας ο τουρκοκύπριος κουβαλητός οδηγήθηκε στο ψευδοδικαστήριο της Κερύνειας όπου καταδίκάστηκε σε πρόστιμο γιατί είχε βρίσει την Μαρούλλα.
Παρόλα αυτά ουδέποτε η Μαρούλλα έκανε την σκέψη να εγκαταλείψει την γενέτειρα της πόλη την Κερύνεια της.
Η αγγλίδα Σάμινσον Ρίτζγουέη ήταν στενή φίλη της. Η Σάμινσον ήταν η πεθερά του Άντριου Χέη από τους πρώην ιδιοκτήτες του Σι Ντί Χέη (αυτοκίνητα AUSTIN) και έμενε στην περιοχή του Τζίκλου και η Μαρούλλα ήταν η παιδαγωγός των παιδιών του Άντριου για χρόνια.
Η Μαρούλλα ήταν η ράφταινα της Σάμινσον η οποία είχε σπίτι δίπλα από την Τρυπητή και στο λιμάνι είχε το κότερο Φίγκαρο.
Να πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Η Μαρούλλα γεννήθηκε το 1917 στην Κερύνεια. Μητέρα της η Κλεοπάτρα Κυπριανού ( ο παππούς της Μαρούλας ο Βρυώνης, από την μητέρα της ήταν από την Δρούσεια και σε ηλικία 14 χρονών εστάλη στην Κωνσταντινούπολη όπου σπούδασε ψάλτης και ακολούθως ήρθε στην Κερύνεια όπου έψαλλε στην εκκλησία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ στην Κάτω Κερύνεια. Υπηρέτησε επίσης και ως αστυνομικός – λοχίας – και μετά υπηρέτησε και ωε αρχιεπιστάτης και από την επίβλεψη του κατασκευάστηκαν και ασφαλτοστρώθηκαν οι περισσότεροι δρόμοι στην Επαρχία της Κερύνειας και πατέρας ο Κύπρος Κυπριανού αστυνομικός και μετά την συνταξιοδότηση του εργάστηκε ως φύλακας στο Αβαείο του Πέλλα-Πάις.
Είχε άλλα οκτώ αδέλφια. Τον Κώστα, τον Χαμπή,τον Σταύρο, τον Γιώργο, τον Τάκη, την Σωτήρα, την Έλλη και τον Ανδρέα ο οποίος πέθανε σε πολύ νεαρή ηλικία. Ο Κώστας και ο Χαμπής υπήρξαν αστυνομικοί αλλά σε νεαρή ηλικία μετανάστευσαν στην Αφρική όπου απέκτησαν φυτείες τσαγιού και ιδιοκτήτες εργοστασίου κατασκευής σαπουνιού . Έγιναν επιχειρηματίες και δραστηριοποιούνταν στην Αφρική στο πρώην Βελγικό Κόγκο. Ο Σταύρος ήταν Λοχίας στην Αστυνομία, παντρεμένος με την Αμαλία Κανάρη από την Χίο (από το γένος Κωνσταντίνου Κανάρη) και μέχρι το 1974 ήταν ο υπεύθυνος της Τροχαίας στην Κερύνεια, ο Γιώργος και αυτός αστυνομικός, ο Τάκηε κτίστης και ο μόνος που παντρεύτηκε εκτός Κερύνειας ,παντρέυτηκε στην Πάφο, η Σωτήρα παντρεύτηκε τον Δημητράκη Αγγελή ,αστυνομικό και η μικρότερη της οικογένειας η Έλλη παντρεύτηκε τον Δημήτρη Τζαβέλλα. Η μόνη που βρίσκεται στη ζωή είναι η Έλλη.
Η Μαρούλλα δεν είχε παντρευτεί παρά την ομορφιά της και τις αμέτρητες προτάσεις που είχε. Ο λόγος ήταν ότι το 1959 αυτοκίνητο παρέσυρε την μητέρα της Κλεοπάτρα και την τραυμάτισε σοβαρά με αποτέλεσμα να παραμείνει εννιά μήνες στο νοσοκομείο Λευκωσίας. Λόγω του δυστυχήματος η γιαγιά Κλεοπάτρα παρουσίαζε σημάδια αμνησίας και έτσι η Μαρούλλα την φρόντιζε μέχρι τον Μάιο του 1974 οπότε και απεβίωσε. Για αυτό τον λόγο όλη η Κερύνεια μιλούσε για τον αλτρουϊσμό της Μαρούλλας.
Στις 15 Ιουλίου το 1974 θα πήγαινε μαζί με την Σάμινσον διακοπές στην Αγγλία αλλά λόγω του ότι το αεροδρόμιο Λευκωσίας έκλεισε λόγω των γεγονότων το ταξίδι αναβλήθηκε. Η Μαρούλα έμεινε στο σπίτι της γιαγιάς στην οδό Ναμίκ Κεμάλ εκατό μέτρα από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στην Πάνω Κερύνεια. Η Μαρούλλα είχε στην περιοχή Καλιφόρνια της Κερύνειας μεγάλο σπίτι και δίπλα ένα άλλο στούντιο. Τα είχε και τα δύο νοικιασμένα. Το μεγάλο στο Νίκο πολιτικό μηχανικό και το στούντιο στον Αρχικελευστή Λεωνίδα Βυτουλαδίτη ο οποίος υπηρετούσε στην τορπιλάκατο που διοικητή είχε τον ήρωα πλοίαρχο Λευτέρη Τσομάκη. Και οι δυό σκοτώθηκαν όταν η τορπιλάκατος βυθίστηκε το πρωινό της εισβολής στην Κύπρο από την τουρκική αεροπορία. Παρά το ότι η Μαρούλλα ήταν εγκλωβισμένη στην Κερύνεια για 22 χρόνια ποτέ δεν είδε τα σπίτια της γιατι η Καλιφόρνια ήταν και είναι στρατιωτική περιοχή και στα σπίτια κατοικούν στρατιωτικοί του στρατού κατοχής .
Στις 20 Ιουλίου 1974 όταν ξεκίνησε η τουρκική αεροπορία να βομβαρδίζει την Κερύνεια η Μαρούλλα μετακόμισε στο σπίτι της αδερφής της Έλλης που βρισκόταν ακριβώς απέναντι από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. Μαζί με την αδελφή της τον μικρό αδελφότεκνο της Αντρέα, την Θεογνωσία, γειτόνισσα και την Χρυστάλλα την Παπαδιά έμειναν εγκλωβισμένες μαζί με άλλους Πάνω Κερυνειώτες. Είναι γνωστό ότι εγκλωβισμένοι υπήρχαν και στο ξενοδοχείο Ντόουμ αλλά δεν το γνώριζαν τις πρώτες μέρες.
Το έμαθαν μετά από αρκετό καιρό από το ραδιόφωνο. Τότες η Έλλη Τζαβέλλα με πρόσχημα ότι άκουσε από το ραδιόφωνο ότι είχε μήνυμα από τον άντρα της που βρισκόταν στις ελεύθερες περιοχές πήγε με κίνδυνο της ζωής στο ξενοδοχείο Ντόουμ. Εκεί συνάντησε την Ιουλία Μακρίδου όπου και της έδωσε κατάλογο με τα ονόματα των εγκλωβισμένων της Πάνω Κερύνειας. Για πρώτη φορά οι εγκλωβισμέοι του Ντοόυ μάθαιναν ότι υπήρχαν εγκλωβισμένοι και στην Πάνω Κερύνεια.
Την άλλη ημέρα η Ιουλία Μακρίδου έδωσε τον κατάλογο στον Ερυθρό Σταυρό ο οποίος έμεινε έκπληκτος στο ότι υπήρχαν εγκλωβισμένοι και στην Πάνω Κερύνεια. Βλέπετε οι τουρκοκύπριοι τα αδέλφια του ΑΚΕΛ το είχαν αποκρύψει. Αμέσως ανακοίνωσαν από το ΡΙΚ τα ονόματα όσων ήταν εγκλωβισμένοι στην Πάνω Κερύνεια και άρχισε και η βοήθεια από τον Ερυθρό Σταυρό σε όλους τους εγκλωβισμένους της Πάνω Κερύνειας. Το σπίτι της Έλλης Τζαβέλλα μετατράπηκε αμέσως σε αρχηγείο του Ερυθρού Σταυρού για όλη την Κερύνεια. Υπεύθυνη πια άλλη από την Μαρούλλα Κυπριανού η οποία γνώριζε και μιλούσε και αγγλικά και τουρκικά.
Η Έλλη, ο μικρός Αντρέας, η παπαδιά έφυγαν για τις ελεύθερες περιοχές στις αρχές του 1975. Έτσι έμεινε εκεί στο σπίτι της Έλλης η Μαρούλλα με την Θεογνωσία της. Η Θεογνωσία θα ήταν περίπου 13 χρόνια πιο μεγάλη από την Μαρούλλα και ήταν αδελφή του Ουζουνιά και της Ελένης του μαχαλεπάρη. Κάθε Τρίτη ερχόταν από την Λευκωσία το «ράσιο» για του εγκλωβισμένους της Κερύνειας οι οποίοι με την σειρά τους έπρεπε να περάσουν να το παραλάβουν από την Μαρούλλα.
Η Μαρούλα να κανονίσει όλα τα χαρτιά η Μαρούλλα να κανονίσει τον γιατρό για τους υπόλοιπους εγκλωβισμένους, όλα περνούσαν από τα χέρια της Μαρούλλας και τα χρόνια περνούσαν με αποτέλεσμα όλοι να φεύγουν και να παραμείνει η Μαρούλλα και η Θεογνωσία στην Πάνω Κερύνεια και η Βότταινα στην Κάτω Κερύνεια.
Η Μαρούλλα για τα Ηνωμένα Έθνη ήταν η μουχτάρενα (κοινοτάρχης) της Κερύνειας. Το ίδιο τίτλο της είχαν δώσει και οι Ανθρωπιστικές Υπηρεσίες του κράτους επίσημα..Έτσι η Κερύνεια είχε και πάλι ΜΟΥΧΤΑΡΗ. Το σπίτι της Μαρούλλας έγινε το στέκι των Οηέδων .
Μάλιστα για να την προφυλάξουν από τους κλέφτες τούρκους και έποικους φρόντισαν να προσθέσουν με οξυγονοκόλληση αγκαθωτό συρματόπλεγμα πάνω στα κάγκελα του σπιτιού για να μην μπορούν τα κλεφτρόνια να μπαίνουν μέσα. Η Μαρούλλα και η Βότταινα συναντιόντουσαν κάθε Τρίτη στο «ράσιο». Όταν η Βότταινα δεν πήγαινε η Μαρούλα με δική της πρωτοβουλία πήγαινε να επισκεφτεί την Βότταινα. Και έλεγε η μια στην άλλη τα παράπονα τους και τα βάσανα τους από τους τούρκους, τους κουβαλητους και τους έποικους.
Από τις πρώτες μέρες που έφυγε η παπαδιά Χρυσταλλού από την Κερύνεια η Μαρούλλα παράλαβε τα κλειδιά της εκκλησίας του Άη Γιώρκη και από τότες καθάριζε και φρόντιζε την εκκλησία και δεν άφησε κανένα τούρκο να την βεβηλώσει σε πείσμα του Αλή Ταλάτ και των άλλων κουβαλητών και εποίκων.
Για 22 χρόνια όσο έζησε η Μαρούλλα μετά την εισβολή τα καντήλια της εκκλησίας ήταν πάντα αναμμένα και η εκκλησία καθαρή. Εκεί έγινε και η κηδεία της Θεογνωσίας το 1994 και έτσι 20 χρόνια μετά την εισβολή κτύπησε η καμπάνα, έστω πένθιμα από τον Αντρέα Τζαβέλλα που πήγε στη κηδεία της Θεογνωσίας. Τα ιερά σκεύη της εκκλησίας η Παπαδιά Χρυσταλλού με την βοήθεια της Ελλούς του Τελλή Νικολή, η οποία την βοήθησε στο πακετάρισμα τα μετάφερε στις ελεύθερες περιοχές μαζί της όταν έφευγε από την Κερύνεια.. Για αυτή την ενέργεια της να κρατήσει ακέραια και ελεύθερη την εκκλησία του Άη Γιώρκη κανένας δεν μίλησε ποτές και όμως χάρις στην Μαρούλλα η εκκλησία στέκει εκεί όρθια.
Μετά τον θάνατο της Θεογνωσίας η Μαρούλλα έμεινε μόνη στην Πάνω Κερύνεια και η Βότταινα μόνη στην Κάτω Κερύνεια. Την παρακαλούσαμε να έρθει στις ελεύθερες περιοχές αλλά πάντα αρνιόταν και μας έλεγε εσείς θα έρθετε και εγώ θα σας στρώσω τα τραπέζια.
Εάν ζούσε η Μαρούλλα τώρα να είστε όλοι βέβαιοι ότι δεν θα άφηνε τον Χριστόφια να μιλά για τουρκικές διοικήσεις. Ο Χριστόφιας εκλέγηκε βουλευτής Κερύνειας και δεν γνώριζε ότι στην Κερύνεια υπήρχαν δυο γυναίκες εγκλωβισμένες (Καφενείο Ερμίνας στην Μεσόγη).
Με την αυτοθυσία της Μαρούλλας έμεινε η εκκλησία της Πάνω Κερύνειας άθικτη, καθαρή και με αναμμένα τα καντήλια μέχρι τον θάνατο της.
Κανένα οργανωμένο σύνολο από την Κερύνεια δεν τίμησε την Μαρούλλα. Η Μαρούλλα τιμήθηκε όμως από τον Παγκύπριο Νέας Υόρκης, από τους ΑΧΕΠΑΝΣ Αμερικής δυό φορές. Την είχαν επισκεφτεί και την τίμησαν όσο ζούσε στην Κερύνεια.
Δυο χρόνια μετά τον θάνατο της Θεογνωσίας η Μαρούλλα μεταφέρθηκε με ασθενοφόρο από την Κερύνεια στο Γενικό Νοσοκομείο της Λευκωσίας αφυδατωμένη. Προτού αναχωρήσει από την Κερύνεια παρέδωσε τα κλειδιά της εκκλησίας του Άη Γιώρκη στην Στέλλα, Ελληνίδα παντρεμένη στην Κύπρο με τούρκο από το 1945. Όταν η Στέλλα αρρώστησε και ήταν στο Νοσοκομείο παρέδωσε τα κλειδιά στην Αγγελική η οποία ήταν και αυτή παντρεμένη με τούρκο.
Παρά το ότι η Μαρούλλα έμενε μόνη, παρά τις προτροπές των συγγενών της, παρά τις προτροπές όλων να έρθει στις ελεύθερες περιοχές δεν το έπραξε από μόνη της μέχρι που έφτασε στο σημείο να φύγει με ασθενοφόρο άρρωστη. Μόλις μαθεύτηκε από τα ΜΜΕ ότι η ηρωική εγκλωβισμένη της Κερύνειας ήταν στο Νοσοκομείο Λευκωσίας την επισκέφτηκε πλήθος κόσμου. Η εφημερίδα «ΑΛΗΘΕΙΑ» μάλιστα της είχε αφιερώσει ολοσέλιδο με την δημοσιογράφο Κίκα Κασινίδου.
Είχε δηλώσει στον μακαρίτη Λέανδρο Ζαχαριάδη επίτροπο ανθρωπιστικών θεμάτων σε επίσκεψη της στις ελεύθερες περιοχές ότι την Κερύνεια δεν την αφήνει και ότι σύντομα θα τους υποδεχόταν στην Κερύνεια. Επίσης και να ήθελε να φύγει από την Κερύνεια το επίσημο κράτος δεν την άφηνε γιατί έπρεπε να υπάρχει πάντα στην Κερύνεια το Ελληνικό στοιχείο και έτσι το βάρος έπεσε πάνω στην Μουχτάρενα Μαρούλλα. Μοναδικός της σύντροφος όσο ήταν μόνη το ραδιόφωνο και η τηλεόραση. Στο νοσοκομείο Λευκωσίας διαπιστώθηκε ότι η Μαρούλλα δεν είχε τίποτα το παθολογικό. Είχε μόνο αφυδάτωση και αδυναμία λόγω του ότι όταν έμεινε μόνη δεν είχε όρεξη για φαγητό.
Είχε όμως την παρέα των Ανθρωπιστικών Υπηρεσιών των Ηνωμένων Εθνών, την φιλία των Άγγλων της Κερύνειας και την απέραντη φιλία και συμπαράσταση όλων των συγγενών της γιατί η Μαρούλλα πλέον ήταν ο φάρος της Κερύνειας. Μετά το Νοσοκομείο η Μαρούλλα παρέμεινε για δυο χρόνια σε οίκο ευγηρίας όπου καθημερινά τους ρωτούσε πότε θα επιτρέψει στην Κερύνεια. Και όταν είχε και πλήρη διαύγεια πνεύματος ήθελε με το ζόρι να σηκωθεί και να πάει στα σπίτια της, στην ΚΕΡΥΝΕΙΑ ΤΗΣ.
Η Μαρούλλα απεβίωσε στην Λευκωσία στις 17 Οκτωβρίου 1998.
Και η κηδεία της έγινε στην Μεσόγη της Πάφου για να είναι κοντά στους δικούς της ανθρώπους. Οι τούρκοι δεν μας επέτρεψαν να θάψωμε την Μαρούλα στην Κερύνεια εκεί που είναι θαμμένοι οι δικοί της. Στην Κηδεία της παρών το κράτος, στεφάνια από τον Πρόεδρο Κληρίδη, Επίτροπο Ανθρωπιστικών Θεμάτων, Υπουργούς, από την Ελληνική Κυβέρνηση, από τα Ηνωμένα Έθνη, τον Ερυθρό Σταυρό κλπ κλπ.
Μοναδικοί απόντες τα δήθεν οργανωμένα σύνολα της Κερύνειας που η Μαρούλλα δεν είχε ποτές την ανάγκη τους γιατί σαν οργανωμένα σύνολα δεν είχαν το θάρρος όταν η Κερύνεια τους είχε ανάγκη να μείνουν εκεί και να την υπερασπιστούν. Τα οργανωμένα σύνολα της Κερύνειας αποδείχτηκαν ΡΙΨΑΣΠΙΔΕΣ όπως το 1974 που την εγκατάλειψαν ΑΜΑΧΗΤΙ από το πρώτο δευτερόλεπτο της τουρκικής εισβολής.!!!!
Η Μαρούλα έφυγε με τον καημό της Κερύνειας. Η Μαρούλλα δεν είχε αδέλφια τους τούρκους κύριε Χριστόφια. Η Μαρούλλα κράτησε ψηλά το λάβαρο της Κερύνειας και την ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΗΜΑΙΑ. Κράτησε την ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ στα κατεχόμενα άθικτη και απροσπέλαστη για τους τούρκους. Η Μαρούλλα ήταν ΓΝΗΣΙΑ ΕΛΛΗΝΙΔΑ ΚΑΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΗ ΠΡΩΤΑ. Αυτό να το έχουν καλά στην σκέψη τους όσοι που στις 20 του Ιούλη του 1974 δεν έβρισκαν την μονάδα τους να καταταγούν.
Τιμή σ΄εκείνους όπου στην ζωή των
όρισαν να φυλάγουν Θερμοπύλες ….
Και η Μαρούλλα φύλαγε Θερμοπύλες!!!
Και περισσότερη τιμή τους πρέπει
όταν προβλέπουν ( και πολλοί προβλέπουν)
πως ο Εφιάλτης θα φανεί στο τέλος.
κ΄ οι Μήδοι επι τέλους θα διαβούνε.
Κώστας Τζαβέλλας
Έλληνας – Κερυνειώτης
2009
Έλληνας – Κερυνειώτης
2009
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου