Η Ελληνική Δύναμη Κύπρου (ΕΛΔΥΚ) εγκαταστάθηκε στην Κύπρο το 1960, κατόπιν της συμφωνίας Ζυρίχης - Λονδίνου όπου προβλεπόταν η ίδρυση τριμερούς Στρατηγείου Ελλάδος, Τουρκίας και Κύπρου. Στο Στρατηγείο αυτό υπαγόταν το Ελληνικό Στρατιωτικό τμήμα με 950 άνδρες (ΕΛΔΥΚ) και το Τουρκικό με 650 (ΤΟΥΡΔΥΚ). Η ΕΛΔΥΚ, με πρώτο διοικητή τον συνταγματάρχη τον Διονύσιο Αρμπούζη, έφτασε στις 16 Αυγούστου 1960 στο λιμάνι της Αμμοχώστου και έγινε δεκτή με πρωτοφανείς εκδηλώσεις ενθουσιασμού από τον κυπριακό λαό. Την ίδια ημέρα εγκαταστάθηκε στο στρατόπεδό της, έξω από τη Λευκωσία, στο δρόμο προς τον Γερόλακκο. Αποστολή της ΕΛΔΥΚ είναι: α. συμμετοχή της στα σχέδια αμύνης του Κυπριακού Κράτους, προς αποτροπή κάθε απειλής, β. παροχή διευκολύνσεων στην εκπαιδευτική ομάδα του Κυπριακού στρατού, γ. συστηματική εκπαίδευση των μονάδων της, διατήρηση του εθνικού φρονήματος του προσωπικού της σε υψηλό βαθμό και σύσφιξη των σχέσεών της με τους Ελληνοκυπρίους.
Το Δεκέμβριο του 1963, ξέσπασαν στην Κύπρο σοβαρές ελληνοτουρκικές ταραχές. Είχε προηγηθεί, στις 30 Νοεμβρίου, η πρόταση του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου για την τροποποίηση 13 σημείων του Συντάγματος, που δημιουργούσαν ανυπέρβλητα προβλήματα για τη δημοκρατική λειτουργία και τη βιωσιμότητα του κράτους. Μια από τις πιο σημαντικές συνέπειες των συγκρούσεων ήταν η απόσυρση των Τουρκοκυπρίων πολιτειακών και κοινοβουλευτικών παραγόντων, αλλά και των περισσότερων δημοσίων υπαλλήλων σε περιοχές που ελέγχονταν από τουρκοκυπριακές ένοπλες ομάδες («θύλακες»). Η γενίκευση της σύγκρουσης και η εμπλοκή των τμημάτων της ΕΛΔΥΚ και της ΤΟΥΡΔΥΚ αποφεύχθηκαν με την πυροσβεστική παρέμβαση της Βρετανίας. Σε νέα επεισόδια, τον Μάρτιο του 1964, σκοτώθηκε ο επιλοχίας της ΕΛΔΥΚ Σ. Καραγιάννης, ενώ το Μάιο 1964, εκτελέστηκαν εν ψυχρώ στην τουρκική συνοικία της Αμμοχώστου οι Έλληνες αξιωματικοί Δ. Πούλιος και Β. Καποτάς και ο οδηγός τους, αστυνομικός Κ. Παντελίδης.
Ένα από τα μέτρα άμυνας της ελληνικής κυπριακής πλευράς, που θα επηρέαζε τις εσωτερικές εξελίξεις, ήταν η πρόσκληση στον στρατηγό Γεώργιο Γρίβα να αναλάβει την αρχηγία της Α.Σ.Δ.Α.Κ. (Ανώτατη Στρατιωτική Διοίκησις Άμυνης Κύπρου), και η κάθοδός του στην Κύπρο, τον Ιούνιο του 1964. Παράλληλα, η κυβέρνηση Γεωργίου Παπανδρέου απέστειλε με μυστικότητα στρατιωτικά τμήματα στη μεγαλόνησο, τη γνωστή «μεραρχία», που θωράκισε αποφασιστικά τα ελληνικά αμυντικά σχέδια.
Τον Αύγουστο του 1964 οι απειλές για τουρκική επέμβαση στην Κύπρο πραγματοποιήθηκαν για πρώτη φορά, καθώς ύστερα από νέες συγκρούσεις στην περιοχή Μανσουρας - Κοκκίνων, αεροπλάνα της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας βομβάρδισαν επί τριήμερο (8-10 Αυγούστου) χωριά και στρατιωτικούς στόχους της περιοχής Τηλλυρίας και του κόλπου Ξερού, προκαλώντας δεκάδες θύματα - κυρίως αμάχους. Το Νοέμβριο του 1967, με αφορμή την επέμβαση της Εθνικής Φρουράς στην Κοφίνου, όπου τα τουρκικά φυλάκια δέσποζαν και έλεγχαν την κεντρική οδική αρτηρία του νησιού, το δρόμο Λευκωσίας - Λεμεσού, η τουρκική κυβέρνηση με τελεσίγραφό της, απαίτησε και πέτυχε την απόσυρση της ελληνικής μεραρχίας από το νησί και την ανάκληση του στρατηγού Γρίβα.
Στις 15 Ιουλίου ανατρέπεται με πραξικόπημα ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπίσκοπος Μακάριος. Η ενέργεια αυτή, πέρα από την αδικαιολόγητη και τραγική αιματοχυσία αδελφικού αίματος και τη δημιουργία ψυχικού ρήγματος στον κυπριακό Ελληνισμό σε κρίσιμες ώρες, έδωσε το πρόσχημα στην Τουρκία για την στρατιωτική εισβολή, που πραγματοποιήθηκε στις 20 Ιουλίου 1974.
Παρά τη γενναία αντίσταση των ανδρών της ΕΛΔΥΚ και της Εθνικής Φρουράς, τα τουρκικά στρατεύματα, κατά πολύ υπέρτερα σε αριθμητική ισχύ και δύναμη, με τη βοήθεια της αεροπορίας και του πολεμικού ναυτικού, κατάφεραν να δημιουργήσουν προγεφύρωμα στις ακτές δυτικά της Κερύνειας, όπου απεβίβασαν σημαντικές δυνάμεις. Στις 22 Ιουλίου επιτεύχθηκε εκεχειρία, η οποία δεν τηρήθηκε από τον τουρκικό στρατό, που συνέχισε την κατάκτηση κυπριακού εδάφους και κατά τις επόμενες ημέρες. Λίγες ώρες μετά την αποτυχία
της ειρηνευτικής διάσκεψης στη Γενεύη, εκδηλώθηκε ο δεύτερος γύρος της τουρκικής εισβολής (14-16 Αυγούστου 1974).
Από τότε έχει επιβληθεί η «γραμμή Αττίλα», που διαχωρίζει τεχνητά τη Κύπρο και τον κυπριακό λαό, παρά την διεθνή καταδίκη, όπως αποτυπώθηκε σε σειρά ψηφισμάτων της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών και άλλων διεθνών οργανισμών, που ζητούν την επιστροφή όλων των προσφύγων στις εστίες τους, την αποχώρηση των ξένων στρατευμάτων, το σεβασμό της κυριαρχίας, εδαφικής ακεραιότητας και ανεξαρτησίας της Κυπριακής Δημοκρατίας και την αποκατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Κυπρίων. Το 37% περίπου του κυπριακού εδάφους, που αντιπροσώπευε τις πλουσιότερες εκτάσεις και τα μεγαλύτερα τουριστικά παραθαλάσσια θέρετρα της Αμμοχώστου και της Κερύνειας και το 70% του οικονομικού δυναμικού καταλήφθηκε από τα τουρκικά στρατεύματα. 200.000 περίπου Ελληνοκύπριοι, σχεδόν το 40% του συνολικού πληθυσμού, εκτοπίστηκαν με τη βία από τις πατρογονικές τους εστίες και αναγκάστηκαν να καταφύγουν ως πρόσφυγες στο ελεύθερο τμήμα του νησιού.
Η συμβολή της ΕΛΔΥΚ στην άμυνα εναντίον της τουρκικής εισβολής υπήρξε καθοριστική. Κατά την πρώτη φάση της εισβολής ανέλαβε το κύριο βάρος της επίθεσης για κατάληψη του χωριού Κιόνελι, ενώ τον Αύγουστο με υπεράνθρωπες προσπάθειες και απαράμιλλη ανδρεία, κράτησε τη γραμμή άμυνας στα υψώματα δυτικά της Λευκωσίας, στην περιοχή Στρατοπέδου ΕΛΔΥΚ - υψώματος Κολοκασίδη, αποτρέποντας ουσιαστικά την κατάληψη μεγάλου μέρους της κυπριακής πρωτεύουσας. Το κόστος σε ανθρώπινες απώλειες της ΕΛΔΥΚ κατά την τουρκική εισβολή, προασπίζοντας την κυπριακή ελευθερία, ήταν σαράντα επτά πεσόντες αξιωματικοί και οπλίτες και πενήντα οκτώ αγνοούμενοι.
Μετά την εισβολή οι λόχοι της ΕΛΔΥΚ αναδιατάχθηκαν σε διάφορες περιοχές, έξω από τη Λευκωσία, όπου παρέμειναν για αρκετούς μήνες μέχρι να εγκατασταθούν σε νέους χώρους.
Στα δύσκολα χρόνια που ακολούθησαν την εισβολή του 1974, της αναδημιουργίας και της ανοικοδόμησης της Κυπριακής Δημοκρατίας σε συνθήκες ημικατοχής, η παρουσία της ΕΛΔΥΚ, των αξιωματικών και των οπλιτών της («Ελδυκάριων») παρέχει στους Κύπριους πολίτες ένα επιπλέον αίσθημα ασφάλειας και αποτελεί ένα ζωντανό μήνυμα της ελλαδικής συμπαράστασης και αλληλεγγύης στον δοκιμαζόμενο κυπριακό λαό. Παράλληλα, οι άνδρες της ΕΛΔΥΚ δίνουν το παρόν τους σε διάφορες επετειακές, τοπικές και πανηγυρικές εκδηλώσεις σε όλες τις γωνίες της ελεύθερης Κύπρου, προσφέροντας πολυσήμαντο κοινωνικό έργο.
Όμως, το μεγαλύτερο τεκμήριο προσφοράς της ΕΛΔΥΚ και των ανδρών της στη σύγχρονη κυπριακή ιστορία βρίσκεται στον «Τύμβο της Μακεδονίτισσας», το λιτό και επιβλητικό στρατιωτικό κοιμητήριο που δημιουργήθηκε μετά την τουρκική εισβολή του 1974. Εκεί έχουν ταφεί, μαζί με τους αξιωματικούς και τους άνδρες της κυπριακής Εθνοφρουράς και μερικές δεκάδες αξιωματικών και ανδρών της ΕΛΔΥΚ, που έπεσαν πολεμώντας στην Κύπρο το καλοκαίρι του 1974.
Η Ελληνική Δύναμη Κύπρου (ΕΛΔΥΚ) εγκαταστάθηκε στην Κύπρο τον Αυγ 1960 κατόπιν της συμφωνίας Ζυρίχης - Λονδίνου όπου προβλεπόταν η ίδρυση τριμερούς Στρατηγείου Ελλάδος, Τουρκίας, Κύπρου. Στο Στρατηγείο αυτό υπαγόταν το Ελληνικό Στρατιωτικό τμήμα με 950 άνδρες και το Τουρκικό με 650. Έτσι από το 1960 παρέχεται η δυνατότητα στους κληρωτούς οπλίτες να υπηρετήσουν τη θητεία τους, στην Ελληνική Δύναμη Κύπρου.
Η Υπηρεσία στην Κύπρο είναι κατά βάση εθελοντική και δύναται να δηλώσει επιθυμία οποιοσδήποτε κληρωτός οπλίτης, αρκεί να έχει τις παρακάτω προϋποθέσεις:
β. Να έχει σωματική ικανότητα Ι1-I2.
γ. Να μην έχει μόνιμη διαμονή στον Έβρο ή σε νησί του Ανατολικού Αιγαίου.
Η διαβίωση στην Κύπρο δεν παρουσιάζει διαφορές από εκείνη στον Ελλαδικό χώρο. Ο Έλληνας Κύπριος είναι πολύ φιλόξενος, φιλότιμος, ευχάριστος, καλοσυνάτος και κοινωνικός. Τρέφει ιδιαίτερη εκτίμηση για τους Ελλαδίτες Στρατιώτες που υπηρετούν στην ΕΛΔΥΚ και αναγνωρίζει την σημαντική προσφορά της Ελληνικής Δύναμης Κύπρου, στον Κυπριακό Ελληνισμό.
Η εγκαταστάσεις στρατωνισμού είναι άριστες και γενικά οι συνθήκες διαβίωσης είναι οι καλύτερες δυνατές. Τα Κέντρα Ψυχαγωγίας των Μονάδων είναι εφοδιασμένα με τον απαραίτητο εξοπλισμό, όπως γιγαντοοθόνες, Η/Υ με σύνδεση στο διαδύκτιο, βιβλιοθήκες κλπ.
Η ΕΛΔΥΚ διαθέτει σύγχρονες αθλητικές εγκαταστάσεις γήπεδο ποδοσφαίρου με χόρτο, κλειστά γυμναστήρια και τρία γήπεδα 5Χ5. Οι υπηρετούντες στην ΕΛΔΥΚ συμμετέχουν σε διάφορα πρωταθλήματα και αθλητικές εκδηλώσεις.
Υπάρχει προγραμματισμός αδειών και τηρείται με ακρίβεια για όλους τους στρατευσίμους. Κάθε στρατεύσιμος λαμβάνει άδεια για την Ελλάδα κάθε 2 μήνες περίπου. Πλέον της προβλεπόμενης άδειας χορηγούνται τιμητικές λόγω παραμονής στην Κύπρο (2 ημέρες κάθε μήνα) και 5ήμερη τιμητική άδεια πριν την άφιξη στην Κύπρο και 10ήμερη τιμητική άδεια κατά τον επαναπατρισμό στην Ελλάδα. Η μετακίνηση από Κύπρο προς την Ελλάδα και αντίστροφα γίνεται δωρεάν αεροπορικώς με καταστάσεις επιβιβάσεως ή με Α/Φ C-130 της Πολεμικής Αεροπορίας.
Όσοι από τους οπλίτες της ΕΛΔΥΚ γνωρίζουν να χορεύουν, να τραγουδούν ή να παίζουν κάποιο μουσικό όργανο, εντάσσονται στο χορευτικό συγκρότημα ή στην ορχήστρα της ΕΛΔΥΚ. Έτσι έχουν την ευκαιρία να εξασκούνται στην αγαπημένη τους ενασχόληση, ενώ παράλληλα συμμετέχουν σε πολιτιστικές εκδηλώσεις αποκομίζοντας ιδιαίτερα κολακευτικά σχόλια από τον Κυπριακό λαό. Επίσης οπλίτες που έχουν ειδικές γνώσεις, συμμετέχουν σε διάφορες εκδηλώσεις όπως εκθέσεις φωτογραφίας θεατρικές παραστάσεις κ.λ.π..
Επιπλέον χορηγούνται δωρεάν εισιτήρια για παρακολούθηση θεατρικών παραστάσεων ποδοσφαιρικών αγώνων και άλλων πολιτιστικών εκδηλώσεων και οι στρατιώτες της ΕΛΔΥΚ συμμετέχουν σε ραδιοφωνικές - τηλεοπτικές εκπομπές και διαγωνισμούς με διάφορα έπαθλα.
Όλα τα στρατόπεδα της ΕΛΔΥΚ διαθέτουν επί 24ώρου βάσεως, γιατρό υπηρεσίας, ενώ υπάρχουν πλήρως οργανωμένα και εξοπλισμένα οδοντιατρεία, ιατρεία και αναρρωτήρια καθώς και πολυμελή ομάδα ψυχο-κοινωνικής μέριμνας. Επιπλέον η ΕΛΔΥΚ καλύπτεται υγειονομικά από το Στρατιωτικό και Πολιτικό Νοσοκομείο Λευκωσίας.
Παρέχεται η δυνατότητα στους οπλίτες η παρακολούθηση μαθημάτων σε Ανώτερα Τεχνολογικά Ιδρύματα της Κύπρου σε διάφορες ειδικότητες. Μετά το πέρας της εκπαίδευσης παρέχεται το αντίστοιχο κρατικό πτυχίο.
Ο μηνιαίος μισθός των Οπλιτών είναι 148 έως 196 Λίρες περίπου 250 - 350 ευρώ περίπου, ανάλογα με τον βαθμό και την ημερήσια ισοτιμία ευρώ - Λίρας Κύπρου.
Σχετικό ενημερωτικό φυλλάδιο για τις συνθήκες υπηρέτησης στην ΕΛΔΥΚ υπάρχει στην ιστοσελίδα του Γενικού Επιτελείου Στρατού.
Γεννήθηκε στο Σκουτάρι Λακωνίας την 11η Ιανουαρίου 1941. Κατατάχθηκε στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων την 30η Σεπτεμβρίου 1961, απ' όπου αποφοίτησε την 27η Ιουλίου 1965 ως Ανθυπολοχαγός Μηχανικού.
Στην ΕΛΔΥΚ υπηρέτησε από 6 Αυγούστου 1972 μέχρι 16 Αυγούστου 1974, ως Διμοιρίτης Διμοιρίας Μηχανικού του Λόχου Διοικήσεως.
Φονεύθηκε την 16η Αυγούστου 1974 κατά τη μάχη του Στρατοπέδου της ΕΛΔΥΚ, κατά την οποία ως επικεφαλής της Διμοιρίας του υπερασπίστηκε με πείσμα και αυταπάρνηση το στρατόπεδο.
Σύμφωνα με μαρτυρίες επιζησάντων φονεύθηκε από βλήμα πυροβόλου τουρκικού άρματος από μικρή απόσταση.
Προήχθη μετά θάνατον στο βαθμό του Ταγματάρχη.
Στιχομυθία του Λοχαγού Σταυριανάκου Σωτηρίου με το Λοχία Πλέσσα Διονύσιο:
Την 16η Αυγούστου 1974, και ενώ βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη η μάχη του Στρατοπέδου της ΕΛΔΥΚ, ο Λοχαγός Σταυριανάκος Σωτήριος, μαζί με τους στρατιώτες του, είναι ανάμεσα στους τελευταίους υπερασπιστές του Στρατοπέδου.
Ένας από αυτούς, ο Λοχίας Πλέσσας Διονύσιος (Λόχος Διοικήσεως / πυροβολητής), βλέποντας τις συνεχείς επιθέσεις του τουρκικού στρατού και τη συντριπτική υπεροχή των Τούρκων με άρματα και πολυάριθμο πεζικό, απευθύνεται στο Λοχαγό του και έχει τη παρακάτω στιχομυθία (αφήγηση του ιδίου):
«Δε μου λες, κύριε Λοχαγέ εμείς εδώ οι λίγοι, τι κάνουμε; Τι παριστάνουμε; Τους 300 του Λεωνίδα; Γιατί όσο και να αντέξουμε, όσο και να κρατήσουμε, σε κάποια στιγμή θα πέσουμε».
Και αυτός του απάντησε:
«Άκουσε να σου πω Λοχία. Είμαστε Έλληνες Στρατιώτες, εδώ είναι Ελλάδα και είμαστε υποχρεωμένοι να πέσουμε μέχρι ενός. Τα άρματα θα περάσουν από πάνω μας».
Αυτός ήταν ο Λοχαγός Σταυριανάκος.
Λίγο αργότερα, σηκώθηκε από τη θέση μάχης που κατείχε για να εξουδετερώσει πολυβολητή επερχόμενου τουρκικού άρματος. Εκείνη τη στιγμή τον βρήκε το φονικό βλήμα.
Φωτογραφία ΕΛΔΥΚ Σήμερα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου