ΕΘΝΙΚAI ΕΠΕΤΕΙΟΙ «Eλλάς, εόρταζε τας εορτάς σου, απόδος τας ευχάς σου» (Ναούμ 2, 1)

«Eλλάς, εόρταζε τας εορτάς σου, απόδος τας ευχάς σου» (Ναούμ 2, 1)

Αφιερώνεται στην ελληνική νεολαία

Αθήνα, 1970

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Τα έθνη έχουν ιστορία. Όπως ιστορία έχουν και τα άτομα. Κάθε άνθρωπος γράφει την ιστορία του πάνω στη γη. Μόνο τα ζώα δεν έχουν ιστορία. Καθώς στερούνται τη λογική και την ελευθερία, ζουν και κινούνται ενστικτωδώς. Στερεότυπη είναι η ζωή τους, χωρίς να ξεφεύγει από τα όρια του κύκλου, τον οποίο διαγράφουν τα ένστικτα κάθε είδους. Αλλά ο άνθρωπος κλείνει μέσα του θεϊκές δυνάμεις, των οποίων η καλλιέργεια δημιουργεί ποικιλία έργων, δημιουργεί πολιτισμό. Μικρός θεός αναδεικνύεται ο άνθρωπος, αναπτύσσοντας το «κατ’ εἰκόνα και καθ’ ὁμοίωσιν». Αλλά εάν ο άνθρωπος παραμελήσει την καλλιέργεια των θεϊκών στοιχείων της ύπαρξής του και θάψει τα τάλαντά του στον τάφο της οκνηρίας και πονηρίας του, τότε καταντά αυτός ένα απλό βιολογικό ον, με φυσικές μόνον ανάγκες, ένας πεπτικός σωλήνας που συνέχεια γεμίζει και αδειάζει, ένα ζώο που βόσκει, δυστυχέστερο από κάθε άλλο, διότι παρόλη τη διαφθορά του, συναισθάνεται γιατί πλάστηκε και πού έχει καταπέσει. Δεν είναι δυνατό να σβηστεί τελείως ο σπινθήρας της θεϊκής του προέλευσης. Οι άνθρωποι, οι οποίοι ζουν σαν τα κτήνη, έχουν ως σύνθημά τους το επικούρειο· «Φάγωμεν, πίωμεν, αὔριον γὰρ ἀποθνήσκομεν». Και οι άνθρωποι αυτοί, οι οποίοι έπνιξαν τον πνεύμα στον κόσμο της ύλης, δεν γράφουν ιστορία, εάν ιστορία είναι η εξιστόρηση ευγενικών πράξεων που εξυψώνουν τον ανθρώπινο γένος.
Λαοί, που αποτελούνται από άτομα με επικούρεια νοοτροπία, χωρίς καμιά ανάταση της ψυχής, δεν γράφουν ιστορία. Η διάβασή τους δεν αφήνει ίχνη. Πράξεις αξιομνημόνευτες για τους απογόνους δεν υπάρχουν. Σαν αγέλες έρχονται και παρέρχονται, έστω κι αν η ζωή τους αριθμεί χιλιετηρίδες. Καμία λάμψη. Σκοτάδι και έρεβος είναι η ζωή τους. Πνεύμα δεν υπάρχει σ’ αυτούς «διὰ τὸ εἶναι αὐτοὺς σάρκας».
Το έθνος μας δεν υπάγεται σ’ αυτή την κατηγορία των λαών. Η Ελλάδα, από αρχαιοτάτων χρόνων, διακρίθηκε ανάμεσα στα άλλα έθνη. Ανέπτυξε τέχνες και επιστήμες, έγινε δημιουργός ιδιαίτερου πολιτισμού, που κατέστη σε πολλές περιπτώσεις πρότυπο για άλλους υπανάπτυκτους λαούς. Αγωνίστηκε υπέρ βωμών και εστιών. Αγωνίστηκε κατά της βαρβαρότητας, η οποία έτεινε να κατακλύσει την ανθρωπότητα. Το μικρό αυτό Έθνος κατέπληξε τον κόσμο με πράξεις άφθαστου μεγαλείου. Αυτός που μελετά την ιστορία του διακρίνει το δάκτυλο της θείας πρόνοιας, η οποία, καθορίζοντας τα όρια και τις τύχες των εθνών, ανέθεσε στην Ελλάδα εξαιρετική, μπορούμε να πούμε, αποστολή μέσα στην ανθρωπότητα. Να είναι φως γνώσης και επιστήμης. Να είναι πρόδρομος του Χριστιανισμού μεταξύ των ειδωλολατρικών εθνών. Να είναι διαπρύσιος κήρυκας και απόστολος και υπερασπιστής γενναίος της χριστιανικής πίστης ανά τα έθνη. Να είναι σκεύος εκλογής. Δεύτερος Ισραήλ στον κόσμο.
Η ιστορία του μικρού αυτού Έθνους είναι από τις συγκινητικότερες και διδακτικότερες ιστορίες του κόσμου. Εάν ήταν δυνατό να καταρτιστεί και να δημοσιευτεί ένας χρονολογικός πίνακας όλων των σπουδαιότερων ενεργειών και πράξεων του ανθρώπινου πνεύματος, σημειώνοντας σε παράλληλες στήλες τις προόδους και τα επιτεύγματα των διαφόρων εθνών, ποια στήλη στο χρονολογικό αυτό πίνακα θα ήταν η πλουσιότερη; Δεν είναι ανάγκη να το πούμε εμείς. Το φωνάζει η Ιστορία. «Καὶ οἱ λίθοι κεκράξονται». Ένας ιστορικός ημεροδείκτης της Πατρίδας, καταρτισμένος από ειδήμονες της ιστορίας του Έθνους, από την αρχαιότατη εποχή μέχρι σήμερα, στο φύλλο κάθε μέρας θα σημείωνε όχι μόνο μια αξιοθαύμαστη ενέργεια και πράξη των προγόνων μας αλλά πολλές. Άλλων εθνών ημεροδείκτες θα είχαν τα περισσότερα φύλλα λευκά. Ενώ ο ιστορικός ημεροδείκτης της Ελλάδας θα ήταν κατάμεστος. Δεν υπάρχει ημέρα του έτους, κατά την οποία στο παρελθόν, το εγγύς και το μακρύτερο, η Ελλάδα δεν παρουσίασε μέσω των ευγενών της τέκνων, μέσω των ηρώων και αγίων της, μια αξιομνημόνευτη πράξη. Εάν μάλιστα επρόκειτο όλες οι αξιομνημόνευτες πράξεις να εορτάζονται και να πανηγυρίζονται κατά την επέτειο ημέρα τους, η Ελλάδα θα έπρεπε να βρίσκεται σε διαρκή σημαιοστολισμό.
Απ’ όλες τις χρονολογίες του ιστορικού ημεροδείκτη της Ελλάδας υπάρχουν κάποιες χρονολογίες, οι οποίες διακρίνονται από τις υπόλοιπες εξαιτίας της εξαιρετικής λάμψης τους. Είναι οι επέτειοι μεγάλων ιστορικών γεγονότων, που διαδραματίσθηκαν στον ελληνικό χώρο. Τα γεγονότα αυτά είναι δυνατό να ονομαστούν ορόσημα της εθνικής μας ιστορίας, δείκτες που με τα πύρινα βέλη τους δείχνουν προς ποιες κατευθύνσεις πρέπει να πορεύεται το γένος των Ελλήνων. Όταν υπό την ένδοξη ηγεσία του Ιησού του Ναυή ο Ισραήλ κατά θαυμαστό τρόπο διέβη τον Ιορδάνη ποταμό και εισήλθε στη γη της επαγγελίας, ο Κύριος διέταξε να ανεγείρουν 12 λίθους, όσες ήταν και οι φυλές του Ισραήλ, και αυτό για να διατηρείται ζωηρή η ανάμνηση του θαυμαστού γεγονότος, στο οποίο για μια ακόμη φορά φάνηκε η θεία πρόνοια. «Ἵνα ὑπάρχωσιν ὑμῖν οὗτοι εἰς σημεῖον κείμενον διὰ παντός, ἵνα ὅταν ἐρωτᾷ σε ὁ υἱός σου αὔριον λέγων, τί εἰσιν οἱ λίθοι οὗτοι ἡμῖν; καὶ σὺ δηλώσεις τῷ υἱῷ σου λέγων· ὅτι ἐξέλιπεν ὁ Ἰορδάνης ποταμὸς ἀπὸ προσώπου κιβωτοῦ διαθήκης Κυρίου πάσης τῆς γῆς, ὡς διέβαινεν αὐτόν· καὶ ἔσονται οἱ λίθοι οὗτοι ὑμῖν μνημόσυνον τοῖς υἱοῖς Ἰσραὴλ ἕως τοῦ αἰῶνος» («Για να τους έχετε ως απόδειξη που θα ισχύει για πάντα, προκειμένου να απαντάς όταν σε ρωτά το παιδί σου αύριο λέγοντας, γιατί έχουμε αυτούς τους λίθους; και συ θα εξηγήσεις στο παιδί σου λέγοντας· επειδή χάθηκε ο Ιορδάνης ποταμός με την εμφάνιση της κιβωτού της διαθήκης του Κυρίου όλης της γης, όταν τον διέβαινε· και θα είναι αυτοί οι λίθοι για σας, τα παιδιά του Ισραήλ, μια αιώνια υπενθύμιση»)(Ιησούς Ναυή 4, 5 – 7). Κι εμείς, σαν το Ισραήλ, με κάθε τρόπο πρέπει να αναζωογονούμε στη μνήμη των νεότερων την ανάμνηση του ένδοξου παρελθόντος. Να ανοικοδομήσουμε, όπως ο Σολομών και ο Ιουστινιανός, Ναό περίλαμπρο από λίθους όλης της Ελλάδας, για να εκπληρώσουμε το ιερό τάμα των προγόνων μας· να ανεγείρουμε μνημεία, αναμνηστικές στήλες και προτομές ηρώων· να εκδίδουμε βιβλία· να κάνουμε ομιλίες και διαλέξεις· να παρουσιάζουμε στα μάτια της νεολαίας κινηματογραφικά έργα ή θεατρικές παραστάσεις, με τις οποίες ζωηρά θα αναπαρίστανται ιστορικές στιγμές του Έθνους ως μνημόσυνο αιώνιο για τα παιδιά της Ελλάδας.
Μόνον εχθροί της πατρίδας αποστρέφονται και μισούν τις εθνικές επετείους. Ενδόμυχη επιθυμία τους είναι να καταργηθούν αυτές, να σβήσει το μνημόσυνο των ηρώων της Φυλής. Αυτοί, οπαδοί νέων κοσμοθεωριών, ξένοι προς τα ήθη, τα έθιμα και την ιστορία μας, θα ήθελαν να εορτάζουμε άλλες επετείους… Θα θυμούνται οι παλαιότεροι ότι κατά τα απαίσια χρόνια της Κατοχής (1941 – 1944) οι εχθροί της Ελλάδας, καταπατώντας τα ιερά εδάφη της, δεν ήθελαν να εορτάζεται πάνδημα η εθνική εορτή της 25ης Μαρτίου! Έτρεμαν μήπως η ανάμνησή της διεγείρει στα στήθη των Ελλήνων την ορμή να σπάσουν τα νέα δεσμά της δουλείας. Οι εχθροί της Πατρίδας είναι όπως ο Αντίγονος εκείνος, ο οποίος, αφού κατέκτησε δια πυρός και σιδήρου το Ισραήλ, απαγόρευσε τις γιορτές και τα πανηγύρια του. Διάταγμά του «ἦν οὔτε σαββατίζειν οὔτε πατρώους ἑορτὰς διαφυλάττειν οὔτε ἁπλῶς Ἰουδαίους ὁμολογεῖν εἶναι» («ήταν ούτε να τηρούν την αργία του Σαββάτου ούτε να διαφυλάττουν τις πατροπαράδοτες εορτές ούτε γενικά να ομολογούν ότι είναι Ιουδαίοι») (Β΄ Μακκ. 6, 6), αλλά να εορτάζουν την … ημέρα των γενεθλίων του τυράννου τους με διονυσιακές εκδηλώσεις. Οι γενναίοι όμως Μακκαβαίοι περιφρόνησαν το διάταγμα του τυράννου για την κατάργηση των εορτών και πανηγύρεων, αντιστάθηκαν και γιόρταζαν τις εορτές τους στα βουνά και έτσι διέσωζαν τη μνήμη του ένδοξου παρελθόντος τους. Στα αφτιά των γενναίων αυτών παιδιών έφθανε η φωνή του προφήτη τους· «ιδού επί τα όρη οι πόδες ευαγγελιζομένου και απαγγέλλοντος ειρήνην· εόρταζε, Ιούδα, τας εορτάς σου, απόδος τας ευχάς σου» («Να, πάνω στα βουνά καταφτάνει αυτός που φέρνει τη χαρμόσυνη είδηση και αναγγέλλει την ειρήνη· γιόρταζε, Ιούδα, τις εορτές σου, ανάπεμψε τις προσευχές σου») (Ναούμ 2, 1).
Και συ, Ελλάδα, μαρτυρική μας Πατρίδα, ανάγγελλε τη χαρμόσυνη είδηση της ειρήνης, γιόρταζε τις εορτές σου, ανάπεμψε τις προσευχές σου, για να δοξολογήσεις το Θεό, για να θυμηθείς με ευγνωμοσύνη τους ήρωές σου, για να ευφρανθεί ο λαός σου, για να χαρούν οι φίλοι σου και να λυπηθούν οι εχθροί σου.
Το Έθνος μας, διατηρώντας τη μνήμη του ένδοξου παρελθόντος του, προσεχώς με τη συμπλήρωση 150 ετών από την επανάσταση του 1821, ετοιμάζεται να εορτάσει μεγαλοπρεπώς την ενδοξότερη επέτειο της νεότερης ιστορίας του. Μ’ αυτή την ευκαιρία εκδίδουμε κι εμείς το παρόν βιβλίο με τον τίτλο «Εθνικές Επέτειοι». Σ’ αυτό δημοσιεύονται άρθρα και κηρύγματα, τα οποία γράφτηκαν και εκφωνήθηκαν κατά το παρελθόν, ιδίως σε ημέρες εθνικών περιπετειών και κινδύνων, σε ημέρες κατά τις οποίες και η λέξη Ελλάδα, που ακουγόταν έντονα από τα χείλη του ιεροκήρυκα, ήταν επικίνδυνη. Αυτός που γράφει τις γραμμές αυτές με συγκίνηση θυμάται τις ημέρες εκείνες, όταν στα Ιωάννινα και στην Κοζάνη τον κατέβασαν από τον άμβωνα και διέτρεξε τον έσχατο κίνδυνο, διότι διέπραξε το έγκλημα να θυμηθεί πάνω από τον άμβωνα την Ελλάδα και τις θυσίες της… Οι νέοι Αντίγονοι δεν ήθελαν να ακούγεται το όνομα της Ελλάδας. Τώρα το να μιλάει κανείς και να ρητορεύει για την Ελλάδα είναι κάτι ακίνδυνο. Τότε, εν μέσω της ζοφερής εκείνης εποχής, και μία μόνο ζητωκραυγή συνεπαγόταν διωγμό, εξορία, θάνατο.
Τα δημοσιευμένα άρθρα και κηρύγματα, ελαφρώς τροποποιημένα και διασκευασμένα, δεν αναφέρονται μόνο στην εορτή της 25ης Μαρτίου. Αναφέρονται και σε άλλες εθνικές επετείους. Όχι βέβαια σε όλες, γιατί, όπως είπαμε, ο ιστορικός ημεροδείκτης της Ελλάδας είναι πλουσιότατος. Σε όλες τις χρονολογίες προτάσσουμε τη χρονολογία της άφιξης του αποστόλου Παύλου στην Ελλάδα, καθώς είναι ιστορικά αναμφισβήτητο ότι το κήρυγμα του κορυφαίου των Αποστόλων για τον Εσταυρωμένο Λυτρωτή εμφύσησε πνοή ζωής στο νεκρωμένο, λόγω διαφθοράς, σώμα της Ελλάδας και την ανέστησε σε νέα ζωή. Έγινε απαρχή νέας περιόδου στην εθνική ζωή των Ελλήνων, η οποία θεμελιώθηκε στην πίστη του Χριστού. Κλείνουμε μάλιστα το βιβλίο με το άρθρο που έχει τίτλο «Ο Ελευθερωτής» ως εκδήλωση ευγνωμοσύνης προς Εκείνον, ο οποίος αποτελεί το Α και το Ω, το κέντρο γύρω από το οποίο πρέπει να περιστρέφεται όλη η ατομική, κοινωνική και εθνική ζωή της Ελλάδας. Δύο από τα δημοσιευμένα άρθρα αναφέρονται σε δύο θλιβερότατα γεγονότα της ελληνικής ιστορίας. Το ένα είναι η άλωση της Κωνσταντινούπολης· το άλλο η Μικρασιατική καταστροφή. Του πρώτου εορτάστηκε το 1953 η 500ετηρίδα, του δεύτερου το 1962 η 40ετηρίδα. Συμπεριλήφτηκαν στο βιβλίο αυτό και τα κηρύγματά μας στις επετείους των δύο ανωτέρω γεγονότων, όχι μόνο επειδή κατά τα θλιβερά εκείνα γεγονότα έλαμψε το φως της χριστιανικής πίστης και αρετής στο πρόσωπο ηρωικών φυσιογνωμιών, αλλά και γιατί οι επέτειο αυτές, παρόλη την οδύνη που δοκιμάζει κάθε ελληνική ψυχή, παρέχουν πολύτιμα διδάγματα για τους επόμενους. Από το πικρό είναι δυνατό να βγει κάτι γλυκό.
Η Ελλάδα δεν συμπλήρωσε την ιστορία της. Στο βιβλίο της υπολείπονται πολλές άγραφες σελίδες. Τι θα φέρει η επόμενη μέρα είναι άγνωστο. Ανεξιχνίαστες οι βουλές του Υψίστου. Δέος πρέπει να καταλαμβάνει τις ψυχές μας μπροστά στις μυστηριώδεις βουλές του Υψίστου για τον κόσμο όλο και για κάθε έθνος. Αλλά και μια γλυκιά και ζωογόνος ελπίδα πρέπει να ζωογονεί τις καρδιές μας, όταν αναλογιζόμαστε ότι η Ελλάδα, που βρέθηκε όχι μόνο μια φορά μπροστά στο χείλος της καταστροφής, σώθηκε με τη βοήθεια του ισχυρού βραχίονα του Υψίστου. Ευλογητός ο Θεός, ο οποίος δεν εγκατέλειψε την Πατρίδα μας, ώστε να γίνει βορά των ποικιλόχρωμων θηρίων της αβύσσου. Και να η Ελλάδα, μέσα από υφάλους και σκοπέλους, μέσα από κλυδωνισμούς, εσωτερικούς και εξωτερικούς, συνεχίζει την πορεία της. Το μέλλον της, μετά το Θεό, εμπιστεύεται στα ευγενικά της παιδιά, την καρδιά των οποίων δονούν ιερά συναισθήματα· ακράδαντη πίστη στο Θεό και φλογερή αγάπη προς την Πατρίδα. Το εμπιστεύεται στις νέες γενιές, οι οποίες έρχονται να καταλάβουν το προσκήνιο της ιστορίας μας. Ας μη λησμονούν οι νεότεροι ότι χίλια χρόνια αγώνων και θυσιών δεν αρκούν για την ανάσταση και δημιουργία ενός έθνους, ενώ μια στιγμή απροσεξίας, αφροσύνης και εγκληματικότητας μπορεί να καταστρέψει ένα έθνος. Μοιραίες ονομάζουν κάποιοι ιστορικοί τέτοιες στιγμές. Αλλά όχι. Δεν υπάρχει τύχη. Δεν υπάρχουν μοιραία γεγονότα. Θεία Πρόνοια διέπει τα ανθρώπινα. Ο Θεός δικάζει τα έθνη, υψώνει και ταπεινώνει. Η «μοιραία» στιγμή καταστροφής ενός έθνους είναι αποτέλεσμα πνευματικής κατάπτωσης, φοβερής διάβρωσης του αγνού θρησκευτικού και εθνικού βίου και, για να μιλήσουμε με τη γλώσσα της Γραφής, του αδιάψευστου αυτού Βιβλίου, οι συμφορές που πλήττουν ένα λαό, η καταστροφή ενός έθνους, είναι το αποτέλεσμα αμαρτιών αρχόντων και αρχομένων. Διότι «δικαιοσύνη ὑψοῖ ἔθνος, ἐλασσονοῦσι δὲ φυλὰς ἁμαρτίαι» («η δικαιοσύνη ανυψώνει ένα έθνος, ενώ οι αμαρτίες ελαττώνουν τις φυλές») και «ο εάν σπείρει άνθρωπος, τούτο και θερίσει» («αυτό που τυχόν σπείρει ο άνθρωπος, αυτό και θα θερίσει») (Παροιμ. 14, 34· Γαλάτ. 6, 7).
Μακάρι η λήθη (λησμονιά) να μην καταλάβει τις νέες γενιές των Ελλήνων. Μακάρι η μνήμη του παρελθόντος του έθνους να διατηρείται ζωηρή στις καρδιές των νέων μας, κίνητρο για μεγαλουργία, για την οποία και πλάστηκαν οι νέοι. Μακάρι οι νέοι μας, οιστρηλατούμενοι (συνεπαρμένοι) από ιερές επιθυμίες και φλογερούς πόθους, να γράψουν νέες σελίδες τιμής και δόξας και να επαναλάβουν το άσμα των νέων της αρχαίας Σπάρτης· «Ἄμμες δὲ γ’ ἐσόμεθα πολλῷ κάρονες» («Εμείς θα είμαστε πολύ καλύτεροι/γενναιότεροι»).

Έγραφα στη Φλώρινα, στις 24 Φεβρουαρίου 1970
+Ο Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας
Αυγουστίνος

CREECE-PRESS