Η ΜΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΑΠΟ ΡΩΜΑΙΟΥΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΕΣ

Γράφει ο Αρχιμανδρίτης π. Κύριλλος Κεφαλόπουλος (ιστορικός, Διδάκτωρ Θεολογίας, Υποψήφιος Διδάκτωρ Αρχαίας Ιστορίας)

 

Οι αρχαίοι Ρωμαίοι ήσαν πολύ υπερήφανοι για την πολεμική τους ανδρεία και τα στρατιωτικά τους κατορθώματα. Εν σχέσει προς τους αρχαίους 'Ελληνες, στους οποίους ήσαν πρόθυμοι να τους αναγνωρισουν την πολιτιστική και πνευματική υπεροχή, εν τούτοις ο ρωμαϊκός πατριωτισμός και το εθνικό τους αίσθημα θεωρούσε ότι στον στρατιωτικό τομέα οι Ρωμαίοι ήσαν ανώτεροι των Ελλήνων, και απόδειξη αυτού αποτελούσαν οι ρωμαϊκές κατακτήσεις, η τεράστια αυτοκρατορία τους που είχε υποτάξει όλα τα ελληνιστικά βασίλεια. Εξαίρεση σε αυτήν την αίσθηση στρατιωτικής υπεροχής των Ρωμαίων αποτελούσε ο Μέγας Αλέξανδρος, στου οποίου την στρατιωτική ιδιοφυία και ανδρεία οι Ρωμαίοι υποκλίνονταν. Μάλιστα, ο μέγας Μακεδών στρατηλάτης και κοσμοκράτωρ αποτελούσε για κάθε Ρωμαίο στρατιωτικό το   αξεπέραστο πρότυπο που όλοι επιθυμούσαν να μιμηθούν και ήλπιζαν να το ξεπεράσουν. Ας δούμε μερικά παραδείγματα αυτού του φαινομένου που θα μπορούσαμε να το αποκαλέσουμε imitatio Alexandri ("μίμησις Αλεξάνδρου").

            Χαρακτηριστικά ο Σουητώνιος αναφέρει ότι, όταν ο Ιούλιος Καίσαρας ευρισκόμενος στα Γάδειρα της Ισπανίας (σημερινό Cadiz), είδε σε κάποιον ναό ένα άγαλμα του Αλεξάνδρου, ξέσπασε σε δάκρυα αναλογιζόμενος ότι ο ίδιος δεν είχε κατορθώσει ακόμη τίποτε σπουδαίο, όταν ο Μέγας Αλέξανδρος στην ίδια ηλικία είχε κατακτήσει τον κόσμο (Suetonius, Jul. 7). Αργότερα, ο Ιούλιος Καίσαρας και εν συνεχεία ο Οκταβιανός Αύγουστος, εισήγαγαν την λατρεία της Ειρήνης (PAX )  και έστηναν βωμούς στην Θεά της Ειρήνης ( Ara Pacis) , προσπαθούσαν ενσυνειδήτως να μιμηθούν τον Μέγα Αλέξανδρο ως παγκόσμιο ειρηνοποιό και εισηγητή μιας παγκοσμίου αυτοκρατορικής ειρήνης, όπως ήταν η Pax Romana.

 

            Ο Μάρκος Αντώνιος ονόμασε τον γιο που απέκτησε με την Κλεοπάτρα Αλέξανδρο Ήλιο, για να δηλώσει ότι ο γιος του θα γίνει ο κυρίαρχος της Ελληνιστικής Ανατολής και του κόσμου όλου (Πλουτάρχου, Αντώνιος 22). Επίσης, ο Πλούταρχος γράφει ότι, όταν ο Αντώνιος κάλυψε το νεκρό σώμα του Βρούτου με τον μανδύα του, θέλησε να μιμηθεί τον Αλέξανδρο που κάλυψε από σεβασμό την σορό του Δαρείου (Πλουτάρχου, Βρούτος 53). Ο Πομπήιος εκολακεύετο να θεωρεί εαυτόν ότι

ομοίαζε στην εξωτερική εμφάνιση με τον μεγάλο στρατηλάτη- μία ομοιότητα που μόνον ο ίδιος έβλεπε και όχι οι άλλοι (Πλουτάρχου, Πομπήιος 2)- και μάλιστα φρόντιζε να χτενίζει την κόμη του όπως απεικονίζετο η κόμμωση του Μεγάλου Αλεξάνδρου στα πορτραίτα και τις προτομές του μεγάλου Μακεδόνα. Η μεγάλη ρωμαϊκή οικογένεια των Σκιπιώνων διέδιδε ως πατρογονική της παράδοση ότι την μητέρα του Σκιπίωνος Αφρικανού είχε επισκεφθεί λίγο πριν την γέννησή του, ένα φίδι ως θεϊκό σημάδι, όπως ακριβώς είχε συμβεί και με την Ολυμπιάδα, την μητέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου (το αναφέρει ο Λίβιος στην Ιστορία του 26.19.7).

            Επίσης, ο Οκταβιανός Αύγουστος χρησιμοποίησε ως επίσημη σφραγίδα του μία απεικόνιση της μορφής του Αλεξάνδρου (Σουητώνιος, Βίος Αυγούστου 50). Ακόμη, ευρισκόμενος στην Αίγυπτο, προσκύνησε την σαρκοφάγο του Αλεξάνδρου, και κατέθεσε σε αυτήν χρυσό στέφανο και άνθη (Σουητώνιος, Βίος Αυγούστου 18). 

Αυτός δε ο Καλιγούλας ζήτησε να του φέρουν τον θώρακα του μεγάλου στρατηλάτου από τον τάφο του στην Αίγυπτο, για να τον φορέσει (Σουητώνιος, Βίος Καλιγούλα 52). Αλλά και οι μετέπειτα Ρωμαίοι αυτοκράτορες αρέσκοντο να τους συγκρίνουν με τον Μέγα Αλέξανδρο (βλ. Νέρων, Τραϊανός, Αντωνίνος) και εμιμούντο την ελαφρά κλίση της κεφαλής, την τόσο χαρακτηριστική στάση του στρατηλάτου, την ανεστραμμένη προς τα πίσω κόμμωση του Αλεξάνδρου, και συχνά απεικονίζοντο σε προτομές, αγάλματα και νομίσματα με χαρακτηριστικά της μορφής του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

 

http://www.istorikathemata.com/2013/05/blog-post_3482.html