ΟΙ ΛΑΓΥΝΟΙ ΑΠΟ ΤΟ ΝΑΥΑΓΙΟ ΤΩΝ ΑΝΤΙΚΥΘΗΡΩΝ

Οι 47 λάγυνοι που ανελκύστηκαν από το ναυάγιο των Αντικυθήρων, κατά τα έτη 1900-1901 και 1976 αποτελούν την πολυπληθέστερη ομάδα αγγείων και ένα από τα πλέον δημοφιλή σχήματα της ελληνιστικής εποχής για τη μεταφορά κυρίως οίνου και ως επιτραπέζια σκεύη σερβιρίσματος. Οι περισσότερες με βάση τα μορφολογικά τους χαρακτηριστικά ανήκουν στον τύπο με αμφικωνικό σώμα και στον τύπο με επίπεδο ώμο και κωνικό σώμα, ενώ απουσιάζουν εντελώς οι λάγυνοι με σφαιρικό σώμα.
Οι περισσότερες λάγυνοι του ναυαγίου είναι άβαφες μεγάλων διαστάσεων (0,28-0,34 μ.) με σχετικά ψηλό κυλινδρικό λαιμό, κωνική ή δακτυλιόσχημη βάση και λαβή κάθετη από τον ώμο έως λίγο πιο κάτω από το χείλος. Οι μεγάλες αβαφείς λάγυνοι, αγγεία χρηστικά και γνωστά στην Κύπρο και τη Ρόδο, ήδη από το β΄τέταρτο του 3ου αι. π.Χ., γνωρίζουν μεγάλη διάδοση στον 2ο και στο ά μισό του 1ου αι. π.Χ. σε πολλές περιοχές της Ανατολικής Μεσογείου.
Οι λάγυνοι του ναυαγίου με λευκό βάθος (9 παραδείγματα) έχουν αμφικωνικό σώμα είναι μεγάλων σχετικά διαστάσεων (ύψ. 0,28-0,30 μ) και παρουσιάζουν τα ίδια μορφολογικά χαρακτηριστικά με τις άβαφες. Ευρεία υπήρξε η διάδοσή τους ήδη από τον 3ο αι. π.Χ. στις ακτές της Μ. Ασίας, στην Κύπρο, στην Αίγυπτο, στο Ισραήλ, σε νησιά του Αιγαίου, κυρίως στη Δήλο, στην Αθήνα και στην Πελοπόννησο.
Μία άλλη κατηγορία με ελάχιστα παραδείγματα είναι οι λάγυνοι με ανισοπαχείς ταινίες που τοποθετούνται στην ακμή του ώμου ή λίγο πιο πάνω από τη βάση τονίζοντας τις αρθρώσεις του αγγείου είτε απευθείας στον πηλό είτε σε λευκό επίχρισμα. Κύριο χαρακτηριστικό της κατηγορίας αυτής είναι η αμελέστερη κατασκευή τους και πιθανώς αποτελούσαν φθηνότερα υποκατάστατα της κατηγορίας των λευκών λαγύνων με διακόσμηση.
Σε μία ιδιαίτερη κατηγορία ανήκουν οι μικροτέρων διαστάσεων λάγυνοι του ναυαγίου, οι οποίες θα χρησιμοποιούνταν ως επιτραπέζια σκεύη, η πρώτη με αμφικωνικό πεπλατυσμένο σώμα και στρεπτή λαβή και η άλλη με αμφικωνικό σώμα, δακτυλιόσχημη λαβή στον ώμο και ανάγλυφη διακόσμηση με παράλληλα του 2ου αι. π.Χ από την Αμοργό, τη Νίσυρο και τη Δήλο.
Οι 47 λάγυνοι του ναυαγίου αποτελούν ένα ομοιογενές σύνολο του φορτίου του πλοίου, με όμοια μορφολογικά χαρακτηριστικά, τα οποία με βάση τα παράλληλά τους μπορούν να χρονολογηθούν από τον 2ο αι. π.Χ. έως και τα μέσα του 1ου αι., χωρίς να είναι δυνατό να προσδιοριστεί ένα συγκεκριμένο κέντρο παραγωγής, πέρα από την ευρύτερη περιοχή του Ανατολικού Αιγαίου. Τα αγγεία αυτά αποτελούσαν τμήμα του φορτίου του πλοίου με εμπορεύσιμο προϊόν το κρασί που πιθανώς περιείχαν.
Υλικό: Πηλός Προέλευση: Ναυάγιο Αντικυθήρων. Από την ανέλκυση των ετών 1900-1901 Χρονολόγηση: 1ος αι. π.Χ. Χώρος έκθεσης: Πτέρυγα Περιοδικών Εκθέσεων, Αίθουσα ΙΙ

Βιβλιογραφία: G. Leroux, . Recherches sur la ceramique et l’art ornamental hellenistique, Paris 1913. S. Rotroff, Hellenistic Pottery. Athenian and Imported Wheelmade Table Ware and Related Material. Agora XXIX, Princeton 1997. E. Βιβλιοδέτης, Οι Λάγυνοι στο Ν. Καλτσάς-Ε. Βλαχογιάννη-Π. Μπούγια (επιμ.) Το Ναυάγιο των Αντικυθήρων: Το πλοίο, οι θησαυροί, ο μηχανισμός , Κατάλογος της αρχαιολογικής έκθεσης στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Απρίλιος 2012-Απρίλιος 2013, Αθήνα 2012, 152-163 (Ε. Βιβλιοδέτης). 

[namuseum.gr]
http://ellas2.wordpress.com/