Ο ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΙΑΠΩΝΙΑΣ

Ένα μικρό αφιέρωμα στον Ελληνισμό της Ιαπωνίας, τη χώρα που δοκιμάστηκε σκληρά από τον ανελέητο σεισμό, το φοβερό τσουνάμι και τώρα βιώνει τον άμεσο κίνδυνο μιας πυρηνικής καταστροφής, που απειλεί ολόκληρη την ανθρωπότητα!..

Σύμφωνα με το Αρχείο Ομογενειακών Οργανώσεων, ο αριθμός των Ελλήνων που ζούσαν στην Ιαπωνία το 2001 ανερχόταν σε 100. Στην πρωτεύουσα της χώρας, το Τόκιο, έχει την έδρα του ο Ελληνικός Κοινωνικός Σύλλογος Ιαπωνίας.
Οι Ιάπωνες, ως γνωστόν, είναι από τους μεγαλύτερους μελετητές του αρχαίου Ελληνισμού και ιδίως του Ομήρου. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι όλοι οι ομηριστές έχουν ιδρύσει σωματεία και συλλόγους, που έχουν στο πέτο τους το ελληνικό γράμμα «Ο», για να δεικνύουν την Έναςχόλησή τους με το θέμα και, φυσικά, να αναγνωρίζονται μεταξύ τους. Τούτο έχει τονιστεί κατ’ επανάληψιν στην τηλεοπτική εκπομπή του γράφοντος «Το Ντοκουμέντο της Εβδμάδος», με προσκεκλημένους πολλούς φιλολόγους καθηγητές και ιστορικούς ερευνητές, όπως για παράδειγμα οι κκ Κώστας Δούκας. Άδωνις Γεωργιάδης (με τον οποίον κάναμε ειδική τηλεοπτική εκπομπή την 2αν Μαΐου 1997), Άννα Τζιροπούλου-Ευσταθίου και άλλοι.
Εκείνο, όμως, που έχει μεγάλη σημασία για τον Ελληνισμό είναι η αναφορά που κάνει ο αείμνηστος Ιωάννης Πασσάς μέσα σε ένα έργο του, όπου, μεταξύ άλλων, γράφει και τα εξής:

«Επιπροσθέτως γνωρίζομεν όπως ανεφέρθη και ανωτέρω, ότι εκτός της κινήσεως των Υπερβορείων και άλλων πανάρχαιων Ελληνικών φυλών προς ανατολάς, εις την βόρειον Ιαπωνίαν υπάρχει σήμερον ακόμη (1984) λευκή φυλή, απομεμονωμένη και ζώσα εις πρωτόγονον κατάστασιν (Αϊνού)…» (Ιωάν. Δ. Πασσά: «Η αληθινή προϊστορία», Αθήναι –εκδόσεις Εγκυκλοπαιδείας του «ΗΛΙΟΥ», σελ. 71)

Αϊνού σε φωτογραφία του 1904. Αϊνού ονομάζονται οι ιθαγενείς κάτοικοι των βόρειων ιαπωνικών νησιών Χοκάιντο (Ιαπωνία) και Σαχαλίνης (Ρωσία). Τα αρχαιολογικά ευρήματα του πολιτισμού τους φτάνουν μέχρι και 18000 π.Χ. Γενετικά είναι περισσότερο συγγενείς με τους Ευρω-σιβηρικούς λαούς παρά με τους Ιάπωνες.

Η φυλή Αϊνού

Για την φυλή Αϊνού έχουμε κάνει ειδική τηλεοπτική εκπομπή με τον Εκδότη και ιστορικό Άδωνι Γεωργιάδη στις 2 Μαΐου 1997, όπου μεταξύ άλλων αναφέρθηκαν τα εξής:
«.. Στα μακρινά αυτά μέρη της βορείου Ιαπωνίας και μάλιστα στο συγκρότημα των νήσων Χοκκάϊντο, Σαχαλίνης και Φορμόζας (της γνωστής μας Ταϊβάν) υπάρχει μία φυλή η οποία καλείται Αϊνού, οι εκπρόσωποι της οποίας δεν υπερβαίνουν σήμερον τις 17.000 κατοίκους.
Το 1945, μεταξύ των μυριάδων αιχμαλώτων που συνέλαβαν οι Αμερικανοί μετά την κατάρρευσιν της Ιαπωνίας, υπήρχαν και μερικοί Αϊνού, οι οποίοι διαρκούντος του πολέμου, εχρησιμοποιούντο για βοηθητικές κυρίως εργασίες, επειδή, λόγω της αδυναμίας των να προσαρμοσθούν προς τον σύγχρονο πολιτισμό, δεν ήσαν ικανοί να προσφέρουν θετικές υπηρεσίες. Και τούτο είναι γεγονός, δεδομένου ότι οι άνθρωποι της φυλής Αϊνού (ή και Αϊνώ, Αϊνός, Αϊνουίδας) δεν έχουν εξέλθει ακόμη από τα όρια της νεολιθικής εποχής. Τα ελάχιστα όπλα και εργαλεία τα οποία χρησιμοποιούν είναι κατασκευασμένα από λίθους, ενώ οι κατοικίες των έχουν πράγματι πρωτόγονη μορφή.(…)
Θα εκπλαγεί κανείς με την στωϊκή φιλοσοφία των ανδρών της φυλής Αμπασίρη, αλλά και του τρόπου που μπορεί να έρθει κανείς σε επικοινωνία με τους άνδρες της φυλής Τοκόρο των Αϊνού.
Αν προσέξει κάποιος τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των προσώπων της φυλής Ουρόπ των Αϊνού, θα διαπιστώσει τις εκπληκτικές ομοιότητες που έχουν με τους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους και στοχαστές, ενώ οι νεαρές κοπέλες της φυλής Τοκόρο, όπως και οι ώριμες κυρίες της φυλής Αμπασίρη των Αϊνού, μας θυμίζουν κάτι από τις αρχαίες ελληνικές απεικονίσεις στα αγγεία, που υπάρχουν στα Μουσεία.
Αν θέλετε τώρα να δείτε ένα φιλόσοφο στοχαστή, που να μας θυμίζει λίγο τον Διογένη χωρίς το πιθάρι του, δεν έχετε παρά να δώσετε ιδιαίτερη προσοχή σε έναν άνθρωπο της φυλής Τσουϊσικάρι των Αϊνού. Η περιβολή του αποδεικνύει ότι πρόκειται περί πολιτικού ή ιερατικού αξιωματούχου.
Δυστυχώς, όπως μας πληροφορεί και ο αείμνηστος Ιωάννης Πασάς, τόσο στο βιβλίο του: «Η Αληθινή Προϊστορία», όσο και στον Γ΄ Τόμο του θέματος «ΕΛΛΑΣ» της Εγκυκλοπαίδειας «ΗΛΙΟΣ», οι πληροφορίες περί των Αϊνού είναι ανεπαρκείς και, συνεπώς, δεν υπάρχουν στοιχεία για την ζωή και την δράση των λευκών αυτών ανθρώπων, που είχαν φθάσει και εγκατασταθεί στην Άπω Ανατολή».
Πιο κάτω ο ίδιος συγγραφεύς (Ιωάννης Πασάς), αναφερόμενος στα υπερατλαντικά ταξίδια διαφόρων αρχαίων και συγχρόνων Ελλήνων, που εμιμήθησαν Ιάπωνες, γράφει:
«…Και κατόπιν των ανωτέρω εξηγείται πληρέστατα νομίζω και το πρόσφατον παράδειγμα του Έλληνος Σάββα Γεωργίου, ο οποίος από την Ν. Υόρκην έφθασεν εις τον Πειραιά, διαπλεύσας τον Ατλαντικόν με σκάφος μήκους 8 μέτρων και χωρίς μηχανήν το 1965 και πρό τινων ετών —το 1947— το απίστευτον επίσης κατόρθωμα του διάπλου του Ειρηνικού από το Κον-Τίκι, δηλαδή από μίαν σχεδίαν που είχε στηριχθή εις τους κορμούς εννέα δένδρων και είχε μόνον έξη επιβάτες και ένα πανί! όπως και το μετέπειτα ταξίδι, (1966) διάπλους του Ατλαντικού από τον θαλασσοπόρον HEYERDAHL του Κοντίκι με πλοιάριον που κατεσκεύασε εις την Αίγυπτον από καλάμια και από φύλλα του φυτού «πάπυρος» και το ταξίδι της Ιαπώνιδος Αλίς ο Τσουγκ Χάγκερ που διέπλευσε αφόβως τον Ειρηνικόν, τον Ιούνιον του 1984 από τον Αγ. Φραγκίσκον εις Καγκοσίμα της Ιαπωνίας, με μικρόν επίσης πλοιάριον μήκους 9 μέτρων και εις διάστημα 78 ημερών, όπως ενέγραψεν το κατόρθωμα αυτό ο Παγκόσμιος Τύπος.» (Ιωάν. Δ. Πασσά: «Η αληθινή προϊστορία», Αθήναι –εκδόσεις Εγκυκλοπαιδείας του «ΗΛΙΟΥ», σελ. 73).
Ωστόσο, ο μεγάλος Έλληνας ποιητής Νίκος Καββαδίας (1910-1975) σε ένα του ποίημα, αφιερωμένο στον μεγάλο θεατράνθρωπο Αιμίλιο Βεάκη, υπό τον τίτλον «Θαλάσσια Πανίς», γράφει κάτι που έχει σχέση με έναν Γιαπωνέζο:

ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΠΑΝΙΣ

Ένα κοχύλι σκουλαρίκι έχεις στ' αυτί
και στα μαλλιά θαλασσινό πράσινο αστέρα.
Tropical stormy — In Madras area cholera,
και στα νησιά του Lakha-diwa πυρετοί.

Τό 'να σου χέρι ανάλαφρα φύκια κρατά
και το ζερβί σου το λειψό σάπια καβίλλια.
Η Katherine τούτη τη στιγμή, χιλιάδες μίλια . .
βγάνει τη ντάμα με το ρήγα σταυρωτά.

Το « Union Jack » και το σπασμένο τουρκετί
κι ρ Γιαπωνέζος στην παντιέρα — μαύρη μπάλλα.
Η αφή της όμοια με το πέρσικο γατί
πού 'χες ψωνίσει πριν τρεις μήνες στη Bomballa.

Περαστική τώρα ή Γοργόνα ή τροπική
σε βλέπει αδιάφορη κι απέ σε φέρνει βόρτα.
Αλλιώτικες όσες σταμπάρουν ναυτικοί
κι άλλες αυτές πού σε τραβούσανε στα πόρτα.

Ό κατασκότεινος βρέχει νερένιος ουρανός
μολύβι, εγγλέζικες κονσέρβες, porridge, νάρκες.
Παίζει τερπνό, παράξενο παιγνίδι με τις σάρκες
καθώς διαβαίνει ο σκύλος ο θαλασσινός

Τοπίο σκωτσέζικο — σκυλιά και κυνηγοί,
πύργος με φάντασμα — παλιό Johnnie Walker whi
Απόψε οι δυό χαλύβδινοι πρωραίοι πυργίσκοι
προσμένουν Τρίτωνες για βάρδιας αλλαγή.

Γουίλλιαμ ! . . . Γέλα στο βυθό φλεγματικά,
αφού πια τίποτα δε μέλλει να προδώσεις.
"Ας παίξουν κι άλλοι με παιγνίδια ναυτικά
κι άλλοι ας φορέσουνε φανέλλα με ραβδώσεις.

Παρά ταύτα, ο παραπάνω Έλληνας ποιητής, έχει αφιερώσει ειδικό ποίημα, στις προσευχές των ναυτικών, με πρώτους τους Γιαπωνέζους. Ας το διαβάσουμε:

ΟΙ ΠΡΟΣΕΥΧΕΣ ΤΩΝ ΝΑΥΤΙΚΩΝ

Οι Γιαπωνέζοι ναυτικοί, προτού να κοιμηθούν,
βρίσκουν στην πλώρη μια γωνιά που δεν πηγαίνουν άλλοι
κι ώρα πολλή προσεύχονται βουβοί, γονατιστοί
μπρος σ' ένα Βούδα κίτρινο που σκύβει το κεφάλι.

Κάτι μακριά ως τα πόδια τους φορώντας νυχτικά,
μασώντας οι ωχροκίτρινοι μικροί Κινέζοι ρύζι,
προφέρουνε με την ψιλή φωνή τους προσευχές
κοιτάζοντας μια χάλκινη παγόδα που καπνίζει.

Οι Κούληδες με τη βαριά βλακώδη τους μορφή
βαστάν σκυφτοί τα γόνατα κοιτώντας πάντα κάτου,
κι οι Αράπηδες σιγοκουνάν το σώμα ρυθμικά,
κατάρες μουρμουρίζοντας ενάντια του θανάτου.

Οι Ευρωπαίοι τα χέρια τους κρατώντας ανοιχτά,
εκστατικά προσεύχονται γιομάτοι από ικεσία
και ψάλλουνε καθολικές ωδές μουρμουριστά,
που έμαθαν όταν πήγαιναν μικροί στην εκκλησία.

Και οι Έλληνες, με τη μορφή τη βασανιστική,
από συνήθεια κάνουνε, πριν πέσουν, το σταυρό τους
κι αρχίζοντας με σιγανή φωνή « Πάτερ ημών ...»
το μακρουλό σταυρώνουνε λερό προσκέφαλο τους.

(Από την Συλλογή: «Μαραμπού», Εκδόσεις Άγρα, σελ. 32-33)

ΤΙ ΛΕΕΙ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ:

Πολιτιστικές Σχέσεις

Οι πολιτιστικές σχέσεις των δύο χωρών βρίσκονται σε ικανοποιητικό επίπεδο.
Το 1999, επ’ ευκαιρία της συμπλήρωσης 100 χρόνων από τη σύναψη διπλωματικών σχέσεων Ελλάδος-Ιαπωνίας, έλαβαν χώρα εκατέρωθεν σειρά εορταστικών πολιτιστικών εκδηλώσεων.
Ιδιαίτερα τα τελευταία έτη, οι πολιτιστικές ανταλλαγές χαρακτηρίζονται από έντονη κινητικότητα, ενώ στο πλαίσιο των <Πολιτιστικών Μηνών> που προβλέπονται στο Σχέδιο Δράσεως Ελλάδος-Ιαπωνίας, εν όψει των Ολυμπιακών Αγώνων, οργανώθηκαν πολυάριθμες πολιτιστικές εκδηλώσεις στις δύο χώρες με εξαιρετική επιτυχία και απήχηση στο κοινό και στον Τύπο. Συγκρατούνται ενδεικτικά οι ακόλουθες:

Στην Ιαπωνία:

- Παραστάσεις στην Ιαπωνία του αρχαίου ελληνικού δράματος ΑΝΤΙΓΟΝΗ από το Εθνικό Θέατρο (11-16.03.03).
- Αρχαιολογική Εκθεση με θέμα «Μέγας Αλέξανδρος: Πολιτιστικές Επαφές Ανατολής-Δύσεως. Από την Ελλάδα στην Ιαπωνία», Τόκυο: 05.08 – 05.10.03, Κόμπε: 18.10-21.12.03.
- Παραστάσεις παραδοσιακών ελληνικών χωρών από όλη την Ελλάδα από 30μελή ομάδα του Λυκείου των Ελληνίδων, Τόκυο 15.05.04 και Κόμπε 17.05.04.

Στην Ελλάδα:

Παραστάσεις του αρχαίου δράματος ΟΙΔΙΠΟΥΣ ΤΥΡΑΝΝΟΣ του Y.Ninagawa, Θέατρο Ηρρώδου Αττικού, 1-3.7.04
Πολιτιστικοί φορείς ελληνικού ενδιαφέροντος: Στην Ιαπωνία υφίστανται πολιτιστικοί φορείς ελληνικού ενδιαφέροντος, οι οποίοι έχουν συσταθεί με πρωτοβουλία ιαπώνων ακαδημαϊκών των ελληνικών γραμμάτων, με στόχο την προώθηση του ελληνικού πολιτισμού, την ιστορία και την εκμάθηση της ελληνικής. Αναφέρονται ενδεικτικά οι εξής:
Εταιρία Κλασσικών Σπουδών Ιαπωνίας/ The Classical Society of Japan,
Η Αιγιακή Εταιρία της Ιαπωνίας/The Aegean Society of Japan.
Ελληνοϊαπωνική Εταιρία/ Japan –Greece Society.

Ομογένεια

Η Ελληνική κοινότητα στην Ιαπωνία αριθμεί περίπου 300 άτομα. Αποτελείται κυρίως από εργαζομένους σε πολυεθνικές επιχειρήσεις αλλά και μονίμως εγκατεστημένους επιχειρηματίες. (*)

Η … Ελληνίδα Φωτεινή!

Την ώρα που γράφονται οι σειρές αυτές (Κυριακή, 27 Μαρτίου 2011) το κρατικό κανάλι (ΝΕΤ) στο Δελτίο Ειδήσεων μετέδωσε την πληροφορία. ότι ένα κοριτσάκι που γεννήθηκε αμέσως μετά το φοβερό τσουνάμι στην Ιαπωνία, βαπτίσθηκε με το ελληνικό όνομα Φωτεινή!..

ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΑΚΚΕΤΟΣ